Satranç Terimleri
Satranç Reytingi

Satranç Reytingi

Bir oyun oynarken yanınızda çıkan sayının ne anlama geldiğini hiç merak ettiniz mi? Bu sizin satranç reytinginiz olup bu yazı size bunun ne anlama geldiğini ve neden önemli olduğunu anlatacak.


Satranç Reytingi Nedir?

Satranç reytingi, bir oyuncunun rakibine karşı olası performasını ölçmey, kolaylaştıran bir araçtır. 100'den teorik olarak sonsuza kadar çıkabilecek bir sayıyla ifade edilir.

Bugüne kadar bir insanın ulaştığı en yüksek reyting, 2882 ile GM Magnus Carlsen'e aittir. Diğer taraftan satranç motorları 3400'den yüksek puanlara ulaşabilmekteler, bu da bir insanın bir satranç motorunu oyunda yenmesini neredeyse olanaksız kılmaktadır.

Magnus Carlsen achieved the highest rating in chess history.
GM Magnus Carlsen. Fotoğraf: Wikimedia, CC.

Bir Reyting Sistemi Nasıl Çalışır?

Birçok satranç federasyonu ve web sitesi ya Elo ya da Glicko reyting sistemi kullanarak oyuncularını sınıflandırır. Glicko reyting sistemi —Chess.com'da kullanılır— Elo sisteminden yola çıkarak oluşturulmuştur; ancak daha dakik bir hesaplama sistemi olarak kabul edilir; çünkü her oyuncunun reytingini hesaplanırken daha fazla etkeni dikkate alıyor.

Bir satranç reyting sisteminde ilk bakılacak özellik, bir oyuncunun gücünü tam olarak ölçmüyor olmasıdır. Onun yerine, matematiksel bir formül kullanarak her oyunu reytingleri arasındaki farkı dikkate alarak bir tarafın kazanma, berabere yapma veya kaybetme olasılığını belirlemeyi amaçlar.

İstatistiksel yöntemlerin doğası ve sınırlarına aşina olmayan çoğu insan reyting sisteminden çok fazla şey bekliyor. Reytingler sadece performansların karşılaştırmasına yarıyor ne daha fazlası ne daha azı.
— Arpad Elo, Elo sisteminin yaratıcısı

Bu konsepti kavraması kolay hale getirmek için şu örneği inceleyelim. Eğer 1500 reytingli iki oyuncu 10 oyun oynarsa, her seferinde beraberlik yapmazlar. Muhtemelen maçın sonunda yaklaşık aynı sayıda oyun kazanırlar ve birbirlerine yakın puanda bitirirler.

Ne var ki, bu oyunculardan birisini 1600 reytingli birisiyle oynatırsak, beklentiler farklı olur. Daha kuvvetli oyuncu muhtemelen daha fazla puan alır; ama yine bu maçta birkaç oyun kazanıp berabere yapabilir. Bu sonuç,  her iki tarafın da kaybeden hatalar yapabilmesi veya kötü oyunlar oynaması nedeniyle olur; ama çoğu zaman yüksek reytingli oyuncular rakiplerinden daha iyi sonuç alırlar.

Bu sonuç satrançta alışılmadık değildir. Aslında, tam da "beklenmedik galibiyetler" olduğu için Chess.com'da oynarken en iyi oyununuzu seçmenizi istiyoruz. Bu oyun, büyük ihtimalle sizden daha yüksek reytingli bir rakibe karşı olacaktır. 

Beating a higher rated player.
En iyi galibiyetiniz muhtemelen sizden yüksek reytingli bir oyuncuya karşıdır.

Bir Oyucunun Reytingi Nasıl Değişir?

Her reytinge dahil oyundan sonra, oyuncuların reytingleri oyunun sonucuna göre değişir. Bunun mutlak kuvvet yerine kazanç veya beraberlik olasılıklarıyla ilgisi olduğundan, her oyundan sonraki puan değişimi oyuncuların aralarında reyting farkına bağlıdır.

Both players have almost the same rating.
Neredeyse sizin kadar kuvvetlibir oyuncuya karşı kazandığınızda fazla reyting kazanmıyorsunuz.

Örneğin, kendinizden 300 puan fazla birisiyle oynarken, rakibinizin kazanması muhtemeldir; çünkü çoğu zaman sizden daha iyi oynar. Eğer bu olursa, bu beklenen sonuçtur ve reytinginiz çok fazla değişmez - bazen hiç değişmez bile.

A rating mismatch.
Bu durumda oyunculardan birisi çok daha kuvvetli. Bu beklenen sonuç olduğundan reytinglerde hiçbir değişiklik görülmüyor.

Ne var ki, eğer rakibiniz gözden kaçırdığı bitirici bir taktik görürseniz, oyunu kazanabilirsiniz. Ne beklenmedik bir durum! Eğer bu olursa, beklentileri aştığınız için reytinginizi ciddi oranda artırabilirsiniz.

Nihayet, eğer sizinle benzer reytingde birisiyle oynarsanız, her zafer veya yenilgi reytinginizde ufak bir değişikliğe yol açar.

Losing to a similarly rated player.
Neredeyse sizin reytinginizede olan bir oyuncuya kazanmanız veya kaybetmeniz reytinginizde ancak ufak bir değişikliğe yol açar.

Sonrasında satranç reyting sistemleri, oyuncuların reytinglerini değiştirerek gelecekteki kazanç şanslarını geçmiş performanslarına bakarak hesaplanmasını hedeflerler..

Bu sistemin işe yaraması için, her oyun bittikten sonra çeşitli sayısal hesaplamalar yapılması gerekir. Neyse ki, Chess.com bu hesaplamaları her oyundan sonra sizin için yapmaktadır!

Nasıl Chess.Com'da Reytinge Dahil Oyunlar Oynarsınız?

Chess.com'de reytinge dahil bir oyun oynamak basittir. Tek yapmanız gereken Oyna kısmına girmek, yeni oyun istemek ve "Puanlı"  seçeneğini işaretlemek .

Playing a rated game of chess.

Rakibinizi belirlenirken bir reyting aralığı belirlemek için de "Özel"e tıklayıp ihtiyacınıza uygun reyting aralığını belirleyebilirsiniz.

Chess.com'da Reytinginize Nasıl Bakarsınız?

Chess.com'da rakibinizin tüm zaman kontrollerindeki reytinglerine İstatistikler sayfasından bakabilirsiniz. Burada mevcut reytinginizi ve arkadaşlarınızla tüm dünya çapındaki topluluğa göre satranç sıralamanızı görebilir ayrıca zaman kontrolü için reyting geçmişinizi de görüntüleyebilirsiniz.

Current and historical rating data.
Şu anki reytinginize bakıp her zaman kontrolündeki reyting geçmişinizi inceleyebilirsiniz.

Her bir oyunu kazanmanız, berabere yapmanız veya kaybetmenize göre rakiplerinizin ortalama reytingleri hakkında bilgilere de ulaşabilirsiniz.

Average opponent rating.
Bir oyun kazandığınızda, berabere kaldığınızda veya kaybettiğinizde rakiplerinizin ortalama reytinglerini görebilirsiniz.

Sonuç

Artık isminizin yanındaki sayının ne anlama geldiğini bildiğinizi göre, satranç reytinginizi artırmak için oynamaya başlayabilirsiniz. Oyna sayfasına geçin ve reyting dahil yeni bir oyun isteği gönderin!