Rok Atma

Rok, satrançtaki en önemli özel hamlelerden biridir. Anlaşılması gereken benzersiz, ilginç ve olmazsa olmaz bir hamledir. Doğru rok atmak için uyulması gereken birçok kural vardır, ancak korkmayın: öğrenmesi kolaydır!

Rok hakkında bilmeniz gereken her şey:

• Rok Atma Nedir?
• Nasıl Rok Atılır?
• Rok Atmanın Diğer Kuralları
• Rok Atmanın Önemi Nedir?
• Sonuç
• Video Ders

Rok Atma Nedir?

Rok, satrançta birden fazla benzersiz eylem yaptığınız özel bir hamledir. Öncelikle, aynı hamlede iki taşı hareket ettirebileceğiniz tek hamledir! İkincisi, rok, satrançta şahı birden fazla kare hareket ettirmenin yasal olduğu tek zamandır! Üçüncüsü, hem kalenizi geliştiren hem de şahınızı koruyan tek hamledir. Rok, şah kanadında (0-0 olarak gösterilir) veya vezir kanadında (0-0-0 olarak gösterilir) yapılabilir.

Nasıl rok atılır diye merak ediyor olmalısınız. Hadi öğrenelim!

Nasıl Rok Atılır?

Rok atmak için, şah ve bir kaleye ihtiyacınız vardır. Daha önce de belirtildiği gibi, rok atmanın birçok kuralı vardır: Birincisi, sadece şahınızı ve kalenizi (rok atmak istediğiniz taraftaki) hareket ettirmediyseniz rok atabilirsiniz. İkinci kural, rok atmak istediğiniz tarafta şahınız ve kaleniz arasında hiçbir taşın olmamasıdır. Aşağıdaki diyagramda, e1'deki Beyaz'ın şahı ile h1'deki Beyaz'ın kalesi arasında hiçbir şey olmadığını görebiliriz.

Şah ve kale arasında hiçbir taş olmadığından ve hiçbir taş hareket etmediğinden, Beyaz şah kanadında rok yapabilir! Bunu nasıl yaparız? Beyaz şah iki kare hareket eder (e1'den g1'e) ve beyaz kale h1'den f1'e hareket eder. Chess.com'da rok atmayı üç şekilde gerçekleştirebilirsiniz:

• şahınızı e1 karesinden g1 karesine sürükleyerek,
• şahınızı e1 karesinden h1 karesine sürükleyerek,
• veya e1 karesindeki şaha tıklayıp g1 karesine tekrar tıklayarak.

Hangi şekilde yaparsanız yapın, şah g1'e gider ve kale otomatik olarak f1'e geçer. İşte şah kanadı rokundan sonraki yukarıdaki hamlelerin bir diyagramı:

Şimdiye kadar şah kanadında yapılan rok için ele aldığımız kurallar vezir kanadında yapılan rok için de geçerlidir. Aşağıdaki diyagramda, e1'deki beyaz şah ile a1'deki beyaz kale arasında hiçbir taşın olmadığını görebiliriz (ve ne şah ne de kale hareket etmiştir):

Peki vezir kanadına nasıl rok atarız (yine Beyaz olarak)? Şahı hala iki kare öteye hareket ettiririz (bu sefer e1'den c1'e) ve sonra kale a1'den d1'e hareket eder. Chess.com'da basitçe:

• şahınızı e1 karesinden c1 karesine, b1 karesine veya a1 karesine sürükleyin,
• veya e1 karesindeki şaha tıklayın ve tekrar c1 karesine veya b1 karesine tıklayın.

Yine, şah c1'e gittikten sonra kale otomatik olarak d1'e hareket eder. İşte vezir kanadı rokundan sonraki yukarıdaki hamlelerin bir diyagramı:

Artık rok atmanın nasıl yapıldığını öğrendiğinize göre, öğrenmeniz gereken başka kurallar da var.

Rok Atmanın Diğer Kuralları

Bazen ilk iki koşul (şah ve kale arasında hiçbir taş olmaması ve ne şah ne de kalenin hareket ettirilmemiş olması) karşılanır, ancak yine de rok yapamayız. İşte rok yapmanın üç ek kuralı:
1) Eğer size şah çekiliyorsa, rok yapamazsınız. Herhangi bir şey yapabilmeniz için önce şah çekilmiş durumdan çıkmalısınız. Aşağıdaki diyagramda, b4'teki fil şah çeker, bu yüzden Beyaz rok yapamaz.

2) Şahın hareket ettiği herhangi bir kare rakibinizin taşları tarafından saldırıya uğrarsa rok yapamazsınız. Aşağıdaki diyagramda, beyaz şah şah kanadında rok yapamaz çünkü Siyah'ın a6'daki fili f1 karesine saldırır.

3) Şah çekilecek kareye rok atamazsınız. Bu kuralı hatırlamak kolaydır, çünkü şah tehditi olan kareye doğru hareket etmek zaten baştan itibaren imkansız hamledir! Aşağıdaki diyagramda, beyaz şah rok atamaz çünkü Siyah'ın c5'teki fili g1 karesine saldırır.

Rok kurallarını hatırlamanın harika bir yolu = şah çekilirken, şah tehdit edebilecek karelere veya şah çekilecek kareye rok atamazsın!

Rok Atmanın Önemi Nedir?

Artık bu özel hamleyi nasıl ve ne zaman yapabileceğinizi anladığınıza göre, bunun neden bu kadar önemli olduğunu tartışabiliriz. Rok atmak şahınızı merkezden uzaklaştırır ve piyonlar tarafından korunmasını sağlar. Rok atmak aynı zamanda kalenizin oyuna girmesini sağlar. Aşağıdaki konumda, Beyaz az önce şah kanadında rok atmıştır:

Beyaz'ın şahının g1'de çok güvenli olduğunu ve f2, g2 ve h2 piyonları tarafından korunduğuna dikkat edin. Ayrıca rok atmanın beyaz kaleleri birbirine bağladığını ve artık daha iyi koordine olabildiğini görebiliyoruz. Şahınızı merkezden güvenli bir yere çıkarırken aynı zamanda bir kale geliştirmek harika bir iki hamleye bedeldir! Şahınızı merkezden çıkararak birçok hızlı mattan kaçınırsınız!

Sonuç

Artık rok yapmanın ne olduğunu, nasıl rok yapacağınızı, ne zaman rok yapabileceğinizi ve neden önemli olduğunu biliyorsunuz. Bu yeni bilgiyi kendi oyunlarınızda kullanın ve şahınız güvende ve kaleleriniz aktif kalsın!

Video Dersi İzleyin

Bir makale okumak yeni materyal öğrenmenin harika bir yoludur, ancak bir video dersi izlemek de aynı derecede faydalı olabilir! Rok kavramlarını pekiştirmek için aşağıdaki kısa video dersine göz atın! Hemen deneyin!