Geçerken Alma (En Passant)
Geçerken alma, satranca yeni başlayan oyuncuları şaşırtabilecek özel satranç kurallarından biridir. Hazırlıksız yakalanmamak için bu kuralla ilgili her şeyi bildiğinizden emin olun!
- Geçerken Alma Kuralı Nedir?
- Geçerken Alma Hamlesinin Tarihi
- Satranç Maçlarında Geçerken Alma Hamlesinin Örnekleri
- Becerilerinizi Test Edin
- Sonuç
- Video Dersi İzleyin
Geçerken Alma Kuralı Nedir?
Geçerken alma kuralı satrançta özel bir piyon kazanma hamlesidir. "En passant", "geçerken" anlamına gelen Fransızca bir ifadedir ve bu piyon kazancı tam da bu şekilde gerçekleşir.
Piyonlar genellikle yalnızca bitişik bir hatta çapraz olarak önlerinde bulunan taşları alabilirler. Piyon ele geçirilen taşın karesine doğru hareket eder ve onun yerine geçer.
Ancak geçerken alma hamlesiyle birlikte işler biraz farklılaşabilir. Bu tür taş kazancı, satrançta ele geçiren taşın kazandığı taşın karesine hareket etmediği tek taş kazanma türüdür.
Bu taş kazanma hamlesi için rakibinizin piyonunu sanki tek kare hareket etmiş gibi ele geçirmeniz gerekir. Piyonunuzu, rakip piyonunun bulunduğu aynı hatta, bulunduğu yerden bir sıra uzaktaki bitişik bir kareye çapraz olarak hareket ettirirsiniz ve rakibinizin piyonunu tahtadan çıkarırsınız.
Bu hamlenin yapılabilir olması için birkaç şart vardır:
- Ele geçiren piyonun bu hamleyi gerçekleştirebilmesi için tam olarak üç sıra ilerlemiş olması gerekir.
- Ele geçirilen piyon, tek hamlede iki kare hareket etmiş ve ele geçiren piyonun hemen yanına konumlanmış olmalıdır.
- Geçerken alma, ele geçirilen piyonun hamlelerinden hemen sonra sıra size geçtiğinde gerçekleştirilmelidir. Oyuncu bu turda geçerken alma hamlesini yapmazsa, bunu daha sonra yapamaz.
Bu tür bir ele geçirme, ele geçiren piyonun zaten dört veya daha fazla kare ilerlemesi durumunda gerçekleşemez. Bu ele geçirmeye izin verilmeyen başka bir örnek, rakip piyonunun sizin piyonunuzun hemen yanına ancak iki hamle yaptıktan sonra gelmesidir.
Bu kuralların sizin için daha anlaşılır olması için aşağıdaki şemaya bir göz atın.
Geçerken almanın notasyonu diğer piyon ele geçirmeleriyle aynıdır. Ancak, ele geçirilen piyonun bulunduğu kareyi değil, piyonun rakip piyonu ele geçirdikten sonra konumlandığı kareyi yazmanız gerektiğini unutmayın. Aşağıdaki diyagram 3.exd6 hamlesinin neye benzediğini göstermektedir:
Geçerken Alma Hamlesinin Tarihi
Geçerken alma hamlesi, satrancı daha ilginç hale getirmek için yüzyıllar önce oluşturulan başka bir kuralla yakından ilgilidir. Eski zamanlarda piyonlar her seferinde yalnızca bir kare hareket edebiliyordu. Oyunları daha hızlı hale getirmek için insanlar piyon hamlelerini değiştirdi: artık piyonlar ilk hamlelerinde iki kare ilerleyebiliyorlardı.
Ancak piyon hamleleri değiştiğinde oyunun dinamikleri de değişti. Geçer piyon, ona sahip olan oyuncu için mükemmel bir avantajdır. Ancak yeni kuralla birlikte bir piyon artık ilk hamlesinde iki kare hareket edebildiğinden, geçer bir piyon yaratmak daha kolaydı.
Geçer piyon, kilit altında tutulması gereken bir suçludur. Polis gözetimi gibi hafif önlemler yeterli değildir.
— Aron Nimzowitsch
Daha sonra oyunun dinamiklerinde böylesine radikal bir değişikliği önlemek için geçerken alma kuralı oluşturuldu. Bu kural, oyuncuların yalnızca rakip piyonunun yanına hamle yaparak geçer piyonlar oluşturmasını engelliyor ve satrancı oynamayı daha heyecanlı hale getiriyordu.
Satranç Maçlarında Geçerken Alma Hamlesinin Örnekleri
Geçerken alma, birçok büyükustanın maçlarında uyguladığı bir hamledir. Aşağıda ünlü satranç oyuncularının bu hamleyi kullandığı birkaç durumu görebilirsiniz.
GM Magnus Carslen ve GM Loek van Wely arasındaki bu oyunda Carlsen, van Wely'nin piyonunu geçerken alıyor.
Son olarak, bu zarif ve ender geçerken alma hamlesinin örneği Gunnar Gundersen'in matıyla sonuçlanıyor.
Becerilerinizi Test Edin
Şimdi geçerken alma bilgilerinizi test etme zamanı. Aşağıdaki şemalara bakın ve eğer hamle mümkünse geçerken alma hamlesini gerçekleştirin ya da hamle mümkün değilse piyonunuzu ilerletmeye devam edin.
Test 1: Siyah piyonunu d6'dan d5'e hareket ettirdi. Hamle mümkünse siyah piyonu geçerken alın veya mümkün değilse piyonunuzu e6'ya hareket ettirin.
Test 2: Siyah piyonunu e7'den e5'e hareket ettirdi. Geçerken alma hamlesini yapabilir misin? Legal bir hamleyse siyah piyonu ele geçirin, değilse piyonunuzu f6'ya hareket ettirin.
Test 3: Siyah piyon e7'den e6'ya hareket ederek piyonunuzun hemen yanına konumlandı. Eğer mümkünse geçerken alma yapın, değilse piyonunuzu f7'ye hareket ettirin.
Sonuç
Geçerken alma kuralını öğrenmek, oyunlarınız sırasında rakibinizin sizi şaşırtmamasını sağlayacaktır. Ayrıca materyal kaybetmenizi önleyebilir ve size daha fazla saldırı olanağı sağlayabilir.
Video Dersi İzleyin
Bir makale okumak öğrenmenin harika bir yoludur, ancak bir video dersi daha da fazla gelişmenize yardımcı olabilir! Aşağıda geçerken alma kuralı hakkında bir video dersi bulacaksınız.
