Satranç Nasıl Oynanır | Kurallar + 7 İlk Adım

Satrancın nasıl oynandığını öğrenmek için hiçbir zaman geç değil - dünyadaki en gözde oyun! Satrancın kurallarını öğrenmek çok kolay:

• Satranç Tahtasının Kurulması
• Satranç Taşlarının Yapabildikleri Hamleler
• Satrancın Özel Kurallarını Keşfedin
• Satrançta Kimin İlk Hamleyi Yaptığını Keşfedin
• Bir Satranç Oyununun Nasıl Kazanıldığını Belirleyen Kuralları Gözden Geçirin
• Temel Satranç Stratejilerine Çalışın
• Bolca Oyun Oynarak Alıştırma Yapın

1. Adım. Satranç Tahtasının Kurulması

Oyunun başında satranç tahtası her oyuncunun sağ alt tarafında beyaz (veya açık) renkli kare olacak şekilde ortaya konur.

Satranç taşları daha sonra her seferinde aynı şekilde dizilir. İkinci satır (veya sıra) piyonlar ile doldurulur. Kaleler köşelere konur, daha sonra bunların hemen yanına atlar, ardından filler ve son olarak her zaman kendi eş rengine (beyaz üzerinde beyaz vezir, siyah üzerinde siyah vezir) konulacak olan vezir ve kalan kareye de şah yerleştirilir.

Oyunun başında taşları yerleştirmek gerçekten kolay olacaktır.

 Tavsiye Edilen Aygıt -> Tahtadaki görüşünüz için idman yapın

2. Adım. Satranç Taşlarının Yapabildikleri Hamleler

6 çeşit taşın her biri farklı şekilde hareket eder. Taşlar diğer taşların olduğu karelerden geçemez (sadece atlar diğer taşların üzerinden atlayabilir) ve kendi taşlarının olduğu bir kareye asla yerleşemezler. Öte yandan taşlarınız, rakibin taşlarından birinin olduğu bir kareye yerleşerek, rakibin taşını oyun dışı bırakabilirler. Taşlar genellikle, daha sonraki hamlelerde rakibin taşlarını (rakip taşların bulundukları karelere yerleşip, onların yerini alarak) oyun dışı bırakabilecekleri karelere, kendi taşlarını rakibin oyun dışı bırakma tehditlerine karşı savunabilecekleri karelere, veya oyundaki önemli karelere hakim olabilecekleri karelere yerleştirilirler.

Satrançta Şah Nasıl Hareket Eder

Şah en önemli taştır, ama aynı zamanda en zayıf taşlardan biridir. Şah herhangi bir yönde - aşağı, yukarı, yanlara ve çapraz - sadece bir kare ilerleyebilir. Şah asla şah çekilmiş olacağı bir konuma (ele geçirileceği bir kareye) ilerleyemez. Şahın başka bir taş tarafından tehdit edilmesi "şah çekmek" olarak adlandırılır.

Satrançta Vezir Nasıl Hareket Eder

Vezir en güçlü taştır. Herhangi bir yönde doğrudan - ileri, geri, yanlara veya çapraz olarak - kendi taşlarından herhangi birisinin üzerinden geçmeden mümkün olduğunca ilerleyebilir. Tüm taşlar gibi eğer vezir de rakibin bir taşını ele geçirirse hamlesi sona erer. Beyaz vezirin siyah veziri nasıl ele geçirdiğine ve daha sonra siyah şahın nasıl hareket etmek zorunda kaldığına dikkat edin.

Satrançta Kale Nasıl Hareket Eder

Kale istediği kadar ilerleyebilir ancak sadece ileriye, geriye ve yanlara doğru. Kaleler birbirlerini korudukları ve birlikte çalıştıkları zaman özellikle güçlü olan taşlardır!

Satrançta Fil Nasıl Hareket Eder

Fil sadece çapraz yönde olmak kaydıyla istediği kadar ilerleyebilir. Her fil bir renk (açık veya koyu) üzerinde başlar ve her zaman bu renk üzerinde kalmalıdır. Filler birbirlerinin zayıflıklarını kapattıkları için birlikte iyi çalışırlar.

Satrançta At Nasıl Hareket Eder

Atlar diğer taşlardan çok farklı bir şekilde hareket ederler – tıpkı bir “L” harfi gibi bir yönde iki kare ve daha sonra 90 derecelik bir açıda bir kare daha giderler. Atlar aynı zamanda diğer taşların üzerinden hareket edebilen tek taştır.

Satrançta Er Nasıl Hareket Eder

Piyonlar sıradışıdır çünkü farklı şekilde hareket eder ve taş ele geçirirler: ileriye doğru hareket ederler ama rakip taşı çarpraz olarak ele geçirirler. Piyonlar ileriye doğru iki kare hareket edebilecekleri ilk hamleleri dışında bir seferde sadece ileriye doğru bir kare hareket edebilirler. Piyonlar sadece çarpraz olarak bir kare önlerinde bulunan bir taşı ele geçirebilirler. Hiçbir zaman geriye doğru hareket edemez veya taş ele geçiremezler. Bir piyonun hemen önünde başka bir taş varsa onu geçemez ya da ele geçiremez.

 Tavsiye Edilen Aygıt -> Solitaire Satranç (tüm taşlarınızı ele geçirin)

3. Adım. Satrancın Özel Kurallarını Keşfedin

Satrançta ilk bakışta çok mantıklı gözükmeyebilecek birkaç kural bulunmaktadır. Bu hamleler oyunu daha eğlenceli ve ilginç hale getirmek için oluşturulmuştur.

Satrançta Erler Nasıl Terfi Ettirili

Erlerin başka bir özel yeteneği de, bir erin tahtanın diğer tarafına ulaşması durumunda başka herhangi bir satranç taşına dönüşebilmesidir (erlerin terfi edebilmesi denir).

Bir er herhangi bir taşa terfi ettirilebilir. Erlerin sadece daha önce ele geçirilmiş bir taşa terfi ettirilebileceklerine dair yaygın ama yanlış bir kanı oluşmuştur. Bu doğru DEĞİLDİR. Erler genellikle vezire terfi ettirilir. Sadece erler terfi ettirilebilir.

Satrançta "Geçerken Alma" Nasıl Uygulanır

Erlerle ilgili son kural Fransızcası "en passant", olarak ifade edilen, bizim "geçerken alma" olarak adlandırdığımız hamledir. Eğer bir er ilk hamlesinde iki kare ilerlerse ve bu şekilde rakip erlerden birinin yanına gelirse (diğer erin onu ele geçirme imkanından etkin bir şekilde kaçarsa) rakip er, yanına gelen eri geçerken ele geçirme hakkına sahip olur.

Bu özel hamle ilk er hareket ettikten hemen sonra yapılmalıdır, aksi halde onu geçerken ele geçirme hakkı ortadan kalkar. Bu garip ama önemli kuralı daha iyi anlamak için aşağıdaki örneğin üzerine tıklayın.

Satrançta Rok Nasıl Yapılır

Satrançtaki diğer bir özel kural da rok atmak olarak adlandırılır. Bu hamle iki önemli şeyi tek hamlede yapmanızı sağlar: Şahınızı güvenli (olacağını umduğunuz) bir kareye yerleştirmek ve kaleyi köşesinden çıkarıp oyuna sokmak. Hamle sırası kendisinde olduğunda bir oyuncu şahını sağa veya sola doğru iki kare ilerletebilir ve ardından şahın ilerlediği taraftaki köşede bulunan kaleyi, şahın diğer tarafındaki en yakın kareye taşır. (Aşağıdaki örneğe bakınız). Bununla birlikte rok yapmak için şu şartların sağlanması gereklidir:

• bu, o şahla yapılan henüz ilk hamle olmalıdır
• bu, o kaleyle yapılan henüz ilk hamle olmalıdır
• rok için şah ve kale arasında hiçbir taş olmamalıdır
• Şah tehdit altında olamaz ya da tehdit altındaki kareden geçemez

Bir tarafa doğru rok yaptığınızda şahın tahtanın kenarına diğer tarafa yapılan roka göre daha yakın olduğuna dikkat edin. Buna "kısa rok" yapmak denir. Vezirin oyuna başladığı kareye doğru rok yapmak için "uzun rok" yapmak tabiri kullanılır. Hangi tarafa rok yapılırsa yapılsın, rok sırasında şah her zaman sadece iki kare ilerler.

4. Adım. Satrançta Kimin İlk Hamleyi Yaptığını Keşfedin

İlk hamleyi daima beyaz taşlarla oynayan oyuncu yapar. Bu nedenle, oyuncular kimin beyaz olacağına genellikle yazı-tura atışı ya da bir oyuncunun diğer oyuncunun eline gizlenmiş taşın rengini tahmin etmesi gibi şansa bağlı bir yöntemle karar verirler. Taşların rengi belirlendikten sonra beyaz hamle yapar, daha sonra siyahın, ardından tekrar beyazın, ardından tekrar siyahın hamle yapması şeklinde aynı döngü oyunun sonuna kadar aynı şekilde devam eder. Daha önce saldırıya geçme imkanı tanıdığı için ilk hamleyi yapabilmek beyaza ufak da olsa bir avantaj sağlar.

5. Adım. Bir Satranç Oyununun Nasıl Kazanıldığını Belirleyen Kuralları Gözden Geçirin

Bir satranç oyununu bitirmenin birkaç yolu vardır: Şah mat, beraberlik, terk, zamandan kayıp...

Satrançta Rakip Nasıl Mat Edilir

Oyunun amacı rakibin şahını mat etmektir. Bu, rakibin şahının tehdit edildiği ve rakibin şahının bu tehditten kaçamadığı durumlarda gerçekleşir. Bir şahın tehditten kaçabilmesi için sadece üç yol vardır:

• Tehdit edilmeyen bir kareye oynamak (ancak rok yapamaz!),
• başka bir taşı araya koyarak tehditi engellemek
• veya şahı tehdit eden taşı ele geçirmek.

Eğer bir şah, mattan kaçamazsa oyun biter. Satranç geleneklerine göre bu durumda rakip şah ele geçirilmez veya tahtadan çıkarılmaz, sadece oyunun bittiği ilan edilir.

"Aptal Matı" Örneği

Bir Satranç Oyunu Nasıl Berabere Biter

Bazen satranç oyunları bir kazanan olmadan yani beraberlikle sonuçlanır. Bir satranç oyununun beraberlikle sonuçlanması için 5 neden vardır:

• Hamle sırası kendisinde olan oyuncunun şahının tehdit altında OLMADIĞI fakat başka bir geçerli hamlesinin de bulunmadığı durumda, pozisyon çıkmaza girer ve pat olur

Vc7 hamlesiyle siyaha yapılan bir tehdit yok ve siyahın yapabileceği herhangi bir hamle de yok. Oyun pat sebebiyle berabere ilan edilir.

• Oyuncular basitçe bir beraberlikte anlaşabilir ve oynamayı bırakabilirler
• Bir şah mata zorlamak için tahtada yeterli taş yok (örnek: bir şah ve bir file karşı bir şah)
• Tahtada tam olarak aynı pozisyon üç kez tekrarlanırsa (arka arkaya olması zorunlu değildir) bir oyuncu beraberlik ilan eder
• Hiçbir oyuncunun bir piyon hamlesi yapmadığı ya da bir taş almadığı ardışık elli hamle oynandı

6. Adım. Temel Satranç Stratejilerine Çalışın

Her satranç oyuncusunun bilmesi gereken dört basit şey vardır:

Şahınızı Koruyun

Tahtanın köşeleri genelde daha güvenli olduğu için şahınızı tahtanın köşelerine doğru götürün. Rok atmayı geciktirmeyin. Genellikle mümkün olduğunca çabuk rok yapmalısınız. Unutmayın, eğer önce siz mat olursanız, rakibinizi mat etmeye ne kadar yaklaşmış olduğunuzun hiçbir önemi kalmaz!

Taşlarınızı Karşılıksız Olarak Rakibinize Bırakmayın

Taşlarınızı dikkatsizce kaybetmeyin! Her taş değerlidir ve rakibi mat edecek taşlar olmadan bir maçı kazanamazsınız. Her satranç taşının nispi değerini takip etmek için çoğu oyuncunun kullandığı basit bir sistem vardır. Satranç taşlarının değeri nedir?

• Bir piyon 1 puan değerindedir
• Bir at 3 puan değerindedir
• Bir fil 3 puan değerindedir
• Bir kale 5 puan değerindedir
• Bir vezir 9 puan değerindedir
• Şah sonsuz değerlidir

Oyunun sonunda bu puanların hiçbir önemi yoktur – bu sadece oynarken karar verebilmek için kullanabileceğiniz, ne zaman bir taşı alacağınıza, ne zaman rakibinizle taş değiş tokuşu yapacağınıza veya başka hamleler yapacağınıza karar vermenize yardım eden bir sistemdir.

Satranç Tahtasının Merkezini Kontrol Edin

Taşlarınız ve piyonlarınızla tahtanın merkezine hakim olmaya çalışmalısınız. Merkeze hakim olursanız taşlarınızı oynatmak için daha çok yer bulur ve rakibinizin taşları için iyi kareler bulmasını zorlaştırırsınız. Yukarıdaki örnekte beyaz merkeze hakim olmak için iyi hamleler yaparken siyah kötü hamleler yapmaktadır.

Tüm Satranç Taşlarınızı Kullanın

Yukarıdaki örnekte beyaz tüm taşlarını oyuna soktu! Tahtanın ilk sırasında dururken taşlarınız size hiçbir fayda sağlamaz. Taşlarınızın tümünü geliştirmeye çalışın ki rakip şaha saldıracağınız zaman kullanabileceğiniz daha çok taş olsun. Saldırmak için bir veya iki taş kullanmak güçlü bir rakibe karşı işe yaramaz.

7. Adım. Bolca Oyun Oynarak Alıştırma Yapın

Satrançta kendinizi geliştirmek için yapabileceğiniz en önemli şey bolca satranç oynamaktır! Kendinizi geliştirmek için sürekli oyun oynamanız gerektiği için evde arkadaşlarınızla, ailenizle oynamanız veya çevrimiçi rakiplerle oynamanız arasında gerçekten de çok bir fark yoktur. Ama artık çevrimiçi satranç oyunları bulmak çok kolay!

Satranç Türevleri Nasıl Oynanır

Çoğu insan satrancı standart kurallarla oynamayı severken, bazıları da kuralları değiştirilmiş şekilde satranç oynamayı sever. Bu tür oyunlara "satranç türevleri" diyoruz. Her türev oyunun kendine özgü kuralları vardır.

• Satranç960: Satranç960'da (Fischer Rastgele), taşların başlangıç konumu rastgele belirlenir. Erler başlangıçtaki normal konumlarını korurlar ama taşların geri kalanı rastgele düzenlenir.
• Merkezin Şahı: Bu türde, amaç şahı tahtanın merkezine ya da başka bir tabirle "tepenin üstüne" ulaştırmaktır.
• Baby Chess: Bu türdeki oyunlar çiftler halinde oynanır. Bir oyuncu rakibinin taşlarını aldığında, takım arkadaşı olarak oynayan oyuncu bu alınan taşı kullanabilir. Örnek vermek gerekirse: Ben beyazlarla oynarken takım arkadaşım olarak yan masada siyahlarla oynayan oyuncu rakibinin beyaz atını aldığında, sıra bana geçtiğinde tahtanın boş olan herhangi bir yerine koyabileceğim beyaz bir atım olacaktır. Bunu gelecekteki hamlelerimin herhangi birinde yapabilirim.
• Çılgın Satranç: Rakibinizden aldığınız taşları kullanmanıza izin verdiği için çok heyecan verici bir türdür. Buna göre, beyazlarla oynarken, siyahlarla oynayan rakibimden siyah bir er alırsam, bu er tahtaya koyup benim ordumda kullanabileceğim beyaz bir ere dönüşecektir. Bu yeni taşımı gelecekteki herhangi bir hamlemde kullanabilirim.
• 3-Şah: Bu türde, rakibin şahını üç defa tehdit eden ilk oyuncu oyunu kazanır.

Müthiş satranç türevleriyle satrancın keyfini çıkarın.

 Tavsiye Edilen Makale -> 5 Müthiş Satranç Türevi

Satranç960 Nasıl Oynanır

Mümkün olan satranç960 konumdan rastgele birine göre dizilen arka sıradaki taşlar hariç, standart satrancın tüm kuralları Satranç 960 için de geçerlidir. Standart satrançtaki gibi rok atılır ve rok atıldıktan sonra Şah ve Kale gene rok sonrası karelerine yerleşirler (g1 ve f1, veya c1 e d1). 960 aynen standart satranç gibi oynanır, farkıysa başlangıçta daha fazla çeşitlilik olmasıdır.

 Tavsiye Edilen Araç -> Bilgisayara Karşı Satranç960 Oynayın

 Tavsiye Edilen Araç -> Arkadaşlarınızla Satranç960 Oynayın

Turnuva Kurallarıyla Satranç Nasıl

Pek çok turnuva benzer bazı genel kurallar uygular. Bu kurallar evde ya da çevrimiçi satranç oynarken geçerli olmak zorunda değildir ama kuralları uygulayarak çalışmayı faydalı bulabilirsiniz.

• Dokunduğun Taşla Oynamak - Eğer bir oyuncu taşlardan birine dokunursa ve dokunduğu taşla yapabileceği geçerli bir hamlesi varsa, oyuncu bu taşla oynamak zorundadır. Eğer oyuncu rakibinin bir taşına dokunursa bu taşı almak zorundadır. Tahtadaki bir taşa sadece düzeltme amacıyla dokunacak bir oyuncu önce "düzeltiyorum" diyerek rakibine amacını bildirmelidir.
• Satranç Saatleri ve Süreölçerler - Çoğu turnuvada her hamlede değil, her oyunun tamamında harcanan zamanı düzenlemek için satranç saatleri kullanılır. Bütün oyun için her oyuncuya eşit süre verilir ve oyuncular bu süreyi nasıl kullanacaklarına kendileri karar verirler. Bir oyuncu hamle yapınca rakibin saatini çalıştırmak için bir düğmeye basar veya bir kolu ittirir. Bir oyuncunun süresi biter ve rakibi sürenin bittiğini bildirirse, süresi biten oyuncu oyunu kaybeder (bu durumda rakip şah mat etmek için yeterli taşa sahip değilse maç beraberlikle sonuçlanır).

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Belki tüm bu bilgiler sizi biraz bunaltabilir. Bu yüzden satrancın dünyasına yeni giren insanların sıkça sorduğu soruları size sunuyoruz. İşinize yarayacağını umuyoruz!

Satrançta kendimi nasıl geliştiririm?

Kuralları ve temel stratejileri bilmek sadece başlangıçtır - satrançta öğrenilecek o kadar çok şey vardır ki bir ömür boyunca bile hepsi öğrenilemez! Kendinizi geliştirmek için üç şey yapmanız gerekir:

1. Bolca satranç oynayın - Oynamaya devam edin! Mümkün olduğunca çok oynayın. Hem kazandığınız, hem de kaybettiğiniz oyunlardan bir şeyler öğrenmelisiniz.
2. Satranç derslerimizle çalışın - kendinizi hızlıca geliştirmek istiyorsanız çevrimiçi satranç derslerimizle çalışmanız gerekir. Burada çevrimiçi satranç derslerini bulabilirsiniz.
3. Tadını çıkarın - Başlar başlamaz oyunlarınızı kazanamazsanız hevesiniz kırılmasın. Herkes kaybeder - dünya şampiyonları bile. Kaybettiğiniz oyunlarda bile yeni bir şeyler öğrendiğiniz ve eğlendiğiniz sürece, her zaman keyifle satranç oynayabilirsiniz!

Satrançtaki en iyi ilk hamle nedir?

Üzerinde genel kabul görmüş bir tek bir iyi hamle olmasa da, tahtanın merkezini ele geçirmek için bir an önce çaba sarf etmek önemlidir. Bu da pek çok oyuncunun merkezdeki erlerinden birini (yani şahın veya vezirin önündeki) iki kare ileriye, dolayısıyla 1. d4 veya 1. e4 hamlelerini oynamalarına sebep olmaktadır. Bazı oyuncular 1. c4 veya 1. Af3 tercih etmektedir. Diğer hamlelerin çoğu bunlar kadar iyi değildir. Bobby Fischer şah eriyle 1. e4 oynamanın en iyi açılış hamlesi olduğunu düşünürdü.

Satrançta ilk hamleyi hangi renkli taraf yapar?

Beyaz taşlarla oynayan oyuncu her zaman ilk hamleyi yapar.

Erler geriye doğru hamle yapabilir mi?

Erler geriye doğru hareket edemez. Öte yandan, bir er tahtanın karşı tarafına ulaştığında, o eri farklı bir taşa (örneğin vezir gibi) terfi ettirmeniz gerekir. Daha sonra, terfi eden er, terfi ettiği taş gibi hareket edecek ve geriye doğru da hamle yapabilecektir.

Satrançta aynı hamlede birden fazla taş hareket ettirilebilir mi?

Hamle sizde olduğunda her seferinde bir taşla hamle yapabilirsiniz - bir istisna haricinde! Rok yaptığınızda aynı hamlede hem şahı hem de roku hareket ettirirsiniz.

Satrançtaki en önemli taş hangisidir?

Satrançtaki en önemli taş, şahtır. Şahınızı kaybederseniz, oyunu kaybedersiniz. Öte yandan, en kuvvetli satranç taşı vezirdir.

Satranç ne zaman icat edilmiştir?

Satrancın kökenleri tam olarak belli değildir fakat çoğu kişi yaklaşık olarak iki bin yıl önce Hindistan'da oynanan eski satranç benzeri oyunlardan türediğine inanmaktadır. Günümüzde bildiğimiz satranç oyunu Avrupa'da popüler olduğu 15. yüzyıldan beri mevcuttur.

Satranç tarihindeki en uzun oyun hangisiydi?

Gelmiş geçmiş en uzun turnuva satranç oyunu (hamle sayısı olarak) Nikolić ile Arsović arasında Sırbistan'ın Belgrat şehrinde 1989'da oynanmıştır.

Satranç notasyonu nedir?

Notasyon, satranç oyunlarını bitirdikten sonra analiz edebilmemiz için icat edilmiştir. Notasyon sayesinde oyunun tamamını yazılı olarak kaydedip istediğimiz kadar çok defa yeniden oynayabilmemiz mümkündür. Tek dikkat etmemiz gereken şey, hamlelerimizi ve rakibimizin hamlelerini doğru yazdığımızdan emin olmaktır.

Satranç notasyonu tüm oyunlarınızı saklayabilmenizi sağlar...

Her karenin bir koordinatı vardır ve her taş bir harfle temsil edilmektedir (At için A, Fil için F, Vezir için V, Kale için K ve Şah için Ş).

Tavsiye Edilen Makale -> Satranç Notasyonu - Oyunun Dili

Satrançtaki amaç nedir?

Satranç alternatif renklere sahip 64 kare içeren bir tahtanın karşılıklı taraflarındaki iki rakip arasında oynanan bir oyundur. Her oyuncunun 16 adet taşı vardır: 1 şah, 1 vezir, 2 kale, 2 fil, 2 at ve 8 piyon.

Oynamaya başlamak için ihtiyaç duyduğunuz şeyler bir satranç tahtası, 2 oyuncu ve 32 taştan ibarettir.

Oyunun amacı diğer şahı mat etmektir. Mat, şahın ele geçirileceği bir pozisyonda (şah çekilmiş durumda) olması ve ele geçirilmeden kaçamaması durumunda gerçekleşir.

Satranç oynamaya başlamak için hazır mısın? Chess.com'a ücretsiz kaydol ve oyunun tadını çıkarmaya hemen başla!