GM Levon Aronian
Biyografi
Levon Aronian, uzun zamandır dünyanın en iyi oyuncuları arasında yer alan Ermeni-Amerikalı bir süper büyükustadır. İlk olarak 2005'te ilk 20'ye girdi ve hala bu ayrıcalığı kaybetmedi. Bu 15 yılın çoğu ilk 10'da geçti. 2021'de federasyonunu Ermenistan'dan ABD'ye değiştirdi.
Aronian son yıllarda istikrarlı, elit seviyede satranç oyunu için bir model oldu, ancak tutarlılığının şu ana kadar başardıklarını gölgelemesine izin vermeyin. 2010'ların ilk yarısında -Kasım 2010'dan Eylül 2014'e kadar- ilk üçteydi. Mart 2014'te reytingi 2830'a ulaştı. Bu, Aronian'ı tarihin dördüncü en yüksek reytingli oyuncusu yaptı -sadece Magnus Carlsen, Garry Kasparov ve Fabiano Caruana daha yüksek reytinglere ulaştı.
Aronian'ın özgeçmişinde ayrıca Fischer rastgele satrancı, yıldırım ve hızlı satrançta dünya şampiyonlukları; Ermeni milli takımı için çok sayıda altın takım madalyası; bireysel bir Ermeni ulusal şampiyonluğu; iki Satranç Dünya Kupası zaferi ve çok daha fazlası yer alıyor.
- Erken Satranç Kariyeri (1991 - 2001)
- Ulusal Şampiyon ve Yükselen Büyükusta (2002 - 2008)
- Dünya Hızlı ve Yıldırım Şampiyonu (2009 - 2013)
- Tarihin En Yüksek Dördüncü Reytingli Oyuncusu (2014 - 2019)
- Şimdi ve Gelecek
- Federasyon Değişimi
Erken Satranç Kariyeri (1991 - 2001)
Aronian dokuz yaşındayken satranç oynamayı öğrendi. Kız kardeşi ona temelleri öğretti ve GM Melikset Khachiyan'dan erken koçluk alarak Aronian hızla güçlü bir satranç oyuncusu oldu.
Aronian, 1994'te 8/9 puanla Dünya 12 Yaş Altı Şampiyonası'nı kazandı. Performansı onu Ruslan Ponomariov, Alexander Grischuk ve Etienne Bacrot gibi dünyanın en iyi 10 oyuncusundan birkaçının ve ayrıca beş kez İspanyol Satranç Şampiyonu GM Francisco Vallejo Pons'un önüne koydu. Daha sonra 2000'de Aronian büyükusta oldu. 2001 Dünya Gençler Şampiyonası'nda 9,5/13 puanla ikinci oldu. Aynı yıl Ermeni Satranç Şampiyonası'nda da ikinci oldu.
Ulusal Şampiyon ve Yükselen Büyükusta (2002 - 2008)
Aronian, Dünya Gençler Şampiyonası ve Ermenistan Satranç Şampiyonası'nda birinciliği kıl payı kaçırdıktan bir yıl sonra her iki şampiyonluğu da kazandı.
2002 Dünya Gençler Şampiyonası'nda Bu Xiangzhi, Pentala Harikrishna ve Luke McShane gibi geleceğin büyükustalarının önünde birinci oldu. Ayrıca 2002 Ermeni Satranç Şampiyonası'nı kazanarak 20 yaşındaki büyükustaya aynı yıl iki prestijli turnuva zaferi kazandırdı.
Sonraki birkaç yıl boyunca Aronian birkaç önemli performans sergiledi. 2003'ten 2005'e kadar, yıllık Avrupa Bireysel Satranç Şampiyonası'nda üç kez ilk dörtte yer aldı. 2004'te FIDE Dünya Satranç Şampiyonası'nın ilk turunda Carlsen'i yendi, ancak üçüncü turda kaybetti. Aronian 2005'te Karabağ Uluslararası Turnuvası'nı kazandı. 6/9 puanı onu sekiz kez Ermenistan Satranç Şampiyonu Ashot Anastasian'ın (ikinci oldu) yanı sıra Hikaru Nakamura ve Vassily Ivanchuck gibi önemli oyuncuların önüne geçirdi.
Yıl sonunda düzenlenen bir turnuva bugüne kadarki en büyük başarısını temsil etmiş olabilir. Sonra Aronian tek bir oyun bile kaybetmeden 2005 Satranç Dünya Kupası'nı kazandı. 128 oyunculu turnuvanın son bölümünde Vallejo, Mikhail Gurevich, Bacrot ve Ponomariov'u yendi. İlk 10'a girenler, 2007 Dünya Satranç Şampiyonası'ndan önce iki tur maçla başlayan 2007 Adaylar Turnuvası'na katılmaya hak kazandı. Aronian ilk turda Carlsen'i, ikinci turda ise Alexei Shirov'u yenerek dünya şampiyonası turnuvasına katılmaya hak kazandı ve sekiz oyuncudan yedinci oldu.
Ertesi yıl, 2006'da Aronian elit Linares Uluslararası Satranç Turnuvası'nı kazandı. 8.5/13 puanı, Teimour Radjabov ve o zamanki FIDE Dünya Satranç Şampiyonu Veselin Topalov'un yarım puan önündeydi. Aronian turnuvayı 2808'lik bir performans reytingiyle tamamladı. 2006'daki ilk Tal Memorial'da Peter Leko ve Ponomariov ile birinciliği paylaştı. Aynı yıl 37. Satranç Olimpiyatı'nda Aronian, Ermenistan'ı etkinlikteki ilk altın madalyasına taşıdı.
Aronian bu dönemde Finet Satranç 960 (veya Fischer rastgele satranç) açık turnuvalarına katıldı. 2003'te kazandıktan sonra, o zamanki dünya şampiyonu Peter Svidler'e karşı bir oyun kazandı ancak maçı kaybetti. Aronian, 2005'te açık turnuvayı tekrar kazandı ve Svidler ile rövanş hakkı elde etti. Bu sefer Aronian kazandı ve Satranç 960 Dünya Şampiyonu ünvanını kazandı. (Aronian, 2005'te Ermenistan'ın en iyi sporcusu seçildi.) 2007'de ünvanını Viswanathan Anand'a karşı savundu ve 2009'da Nakamura'ya kaybetti.
2007'de Aronian, Wijk aan Zee'deki (şimdiki Tata Steel) prestijli Corus turnuvasında Topalov ve Radjabov ile birinciliği paylaştı. 2008'de Carlsen ile zaferi paylaştığında başarısını tekrarladı. Aronian'ın turnuva galibiyetleri arasında, Ermenistan'ın ünvanını koruduğu ve bir kez daha Aronian'ın liderliğinde üst üste ikinci altın madalyayı kazandığı 2008'deki 38. Satranç Olimpiyatı'nda dikkat çekici bir performans vardı.
Dünya Hızlı & Yıldırım Şampiyonu (2009 - 2013)
Nisan 2009'da Aronian, Rusya'nın Kabardino-Balkar Cumhuriyeti'nin başkenti Nalçik'te düzenlenen 2008-2010 FIDE Grand Prix'sinin dördüncü turnuvasını kazandı. Peter Leko ve Vladimir Akopian'ın tam bir puan önünde ve 2725 reyting ortalama ile 8,5/13 puanla bitirdi. Bu galibiyet, bir turnuva kala kazandığı Grand Prix sıralamasında ona yardımcı oldu ve bu da onu 2012 Dünya Satranç Şampiyonluğu Adaylar Turnuvası'na katılmaya hak kazandırdı. Adaylar Turnuvası'nda favori olmasına rağmen, ilk tur eşitlik bozmalarında Grischuk'a yenildi.
Aronian, Ağustos 2009'da çift turlu turnuvanın finalinde Ian Nepomniachtchi'yi 3-1 yenerek Dünya Hızlı Satranç Şampiyonası'nı kazandı. Hızlı dünya şampiyonluğunu aldıktan sonra Aronian, Aralık 2009'da "Ermenistan Cumhuriyeti Spor Onur Ustası" unvanına layık görüldü.
Ertesi yıl, bir dünya şampiyonluğu daha kazandı. Bu sefer başarı yıldırım satrançta geldi, 2010 Dünya Yıldırım Şampiyonası'nı Radjabov ve şampiyon ünvanını savunan Carlsen'in önünde kazandı. Aronian'ın 24.5/38 puanı, bir tur kala dünya şampiyonluğunu garantiledi.
Aronian'ın bir sonraki büyük zaferi 2012'de geldi. Wijk aan Zee'deki önemli Tata Steel Satranç Turnuvası'nda Carlsen, Radjabov ve Caruana'nın bir puan önünde 9/13 puanla kazandı. Aronian turnuva performans reytingi 2892 ile bitirdi. Daha sonra Ağustos ve Eylül 2012'de Ermenistan'ı 40. Satranç Olimpiyatı'nda bir kez daha altın madalyaya taşıdı. Aronian, birinci tahtadaki tüm oyuncular arasında en iyi performans reytingine (2849) sahipti.
2013 Tata Steel Satranç Turnuvası'nda Carlsen'in ardından ikinci olduktan sonra, Aronian kariyerinin bu dönemini tamamlamak için iki önemli galibiyet elde etti. Nisan ayının sonlarında 2013 Alekhine Memorial'da favori olan Aronian, o turnuvayı kazanmak için eşitlik bozmalarda Boris Gelfand'ı geride bıraktı. Ekim ayında Aronian, Michael Adams, Shakhyirar Mamedyarov ve Maxime Vachier-Lagrave'in de yer aldığı çift tur etkinliği olan Grand Slam Chess Masters'a katıldı. Aronian etkinliği yenilgisiz tamamladı ve Adams'ın tam bir puan önünde galibiyeti aldı.
Tarihin En Yüksek Dördüncü Reytingli Oyuncusu (2014 - 2019)
Aronian, 2014'e Tata Steel Satranç Turnuvası'nda bir galibiyetle başladı. 8/11 puanı, Anish Giri ve Sergey Karjakin'in 1,5 puan önünde net bir şekilde birinci olmak için fazlasıyla yeterliydi. Aronian, Wijk aan Zee'de dördüncü şampiyonluğunu kazandığında 2911'lik bir turnuva performans reytingine sahipti.
Bu performans, diğer güçlü oyunlarla birleşerek Aronian'ın Mart 2014'te kariyerinin en yüksek reytingine ulaşmasını sağladı. O ay resmi FIDE derecelendirme listesinde 2830'a ulaşarak tarihin en yüksek üçüncü reytingine sahip oyuncusu oldu. Fabiano, aynı yılın ilerleyen zamanlarında, Ekim ayında 2844'e ulaşarak Aronian'ı tarihin en yüksek dördüncü reytingine sahip oyuncusu yaptı. Aronian bugün bu ayrıcalığa sahip.
2014'ün sonlarında ve 2015'in başlarında Aronian oyununda bir gerileme yaşadı. Bu gerileme Ekim 2014'te, artık dünyanın en iyi üç oyuncusu arasında yer almadığında başladı. Kasım 2010'dan Eylül 2014'e kadar Aronian neredeyse dört yıl boyunca dünyanın üçüncü oyuncusundan daha kötü değildi. Ancak, dünyanın en yüksek üç oyuncusundan biri olma statüsünü kaybetmesine rağmen Aronian elit bir satranç oyuncusu olarak kaldı. Son oyununun aşağıdaki önemli noktalarından da anlaşılacağı üzere, satrancın en üst seviyesinde her zaman kazanma tehdidi oluşturuyor.
2015'in başlarında Aronian, Rusya Takım Şampiyonası'na katıldı. Vladimir Kramnik ile birlikte Sibirya takımıyla oynarken etkinliği kazandı. Eylül ayında Aronian yılın en büyük galibiyetini elde etti. 6/9 puanla, 2015 Sinquefield Kupası'nı ikinci sıradaki Giri, Carlsen, Vachier-Lagrave ve Nakamura'nın tam bir puan önünde kazandı. Performansı Aronian'ı dünyanın en iyi 10'una geri getirdi.
Aronian için 2016 zor bir yıl olsa da 2017'de kayda değer bir gelişme gösterdi. Nisan ayında Grenke Klasik Turnuvası'nı Carlsen ve Caruana'nın 1,5 puan önünde kazandı. Haziran ayında Norveç Satranç Turnuvası'nı Carlsen, Kramnik ve Karjakin'in tam bir puan önünde kazandı ve turnuva performans reytingi 2918 oldu. Ağustos ayında Saint Louis Rapid & Blitz'i 24,5/36 puanla kazandı ve ikinci olan Karjakin ve Nakamura'nın üç puan önünde yer aldı. Eylül ayında 2017 Satranç Dünya Kupası'nı kazandı - bu onu 2018 Adaylar Turnuvası'na (sonuncu olarak tamamladı) katılmaya hak kazandırdı - ve Dünya Kupası'nı iki kez kazanan tek oyuncu oldu. Son olarak, Kasım ayında, 2017 Avrupa Takım Satranç Şampiyonası'nda Ermenistan adına oynarken birinci masada bireysel altın (takım gümüşü) kazandı.
Aronian 2018'de iki önemli performans sergiledi. Ocak ayında Richard Rapport ve Vachier-Lagrave'i eşitlik bozmalarda yenerek Cebelitarık Satranç Festivali'ni kazandı. Ağustos ayında 2018 Sinquefield Kupası'nda Carlsen ve Caruana ile birinciliği paylaştı. Üç ilk eşitlik bozma kuralında (karşılıklı rekor, galibiyet sayısı ve Siyah olarak galibiyet sayısı) eşit olduktan sonra, bir sonraki eşitlik bozma kura çekimiydi - tamamen şans. Üç oyunculu bir playoff'tan bahsediliyordu, ancak üçlü şampiyonluğu paylaşmaya karar verdi.
Levon Aronian 2018 Adaylar Satranç Turnuvası'nda. Fotoğraf: Maria Emelianova/Chess.com.
Tıpkı 2018'de olduğu gibi, Aronian 2019'da da iki önemli performans sergiledi. İlki, etkinliği üst üste ikinci kez kazandığı Saint Louis Rapid & Blitz Turnuvası'ndaydı. 22/36 puanı, Yu Yangyi, Ding Liren ve Vachier-Lagrave'den yarım puan fazlaydı. Aronian'ın 2019'daki ikinci büyük zaferi Superbet Rapid & Blitz turnuvasında geldi. Karjakin ile eş birincilik elde etti, ancak Aronian etkinliği kazanmak için playoff'u kazandı.
Şimdi ve Gelecek
Aronian, tüm zamanların en iyi satranç oyuncularından biri olarak yerini çoktan sağlamlaştırdı. 40 yaşına gelmeden önce, dünya şampiyonalarında (Fischer rastgele satranç, yıldırım ve hızlı), takım etkinliklerinde, Satranç Dünya Kupası etkinliklerinde ve daha fazlasında galibiyetler ve unvanlar topladı. Tarihin en yüksek dördüncü reytingli oyuncusu. Ve 2010'ların ilk yarısının neredeyse dört yılı boyunca, dünyanın en yüksek reytingli üç oyuncusundan biri olarak kaldı.
Ermeni ikonu ve kahramanı elit seviyede satranç oynamaya devam ederken, Şubat 2023'te WR Masters turnuvasını kazanarak bu başarıları unutmayın. Başarılı 2023'ü Nisan ayında Satty Zhuldyz Rapid & Blitz turnuvasında kazandığı galibiyetle devam etti. 2024'te Amerikan Kupası'nı kazandı.
Aronian'ın tutarlılığın bir örneği olduğu konusunda şüphe yok - sonuçta, Temmuz 2005'te girdiğinden beri dünyanın en iyi 20'si arasında yer alıyor - ancak her an herkesi yenebilir. Aronian güvenilir olduğu kadar tehlikelidir de, bu da onu en prestijli satranç şampiyonluklarında ve turnuvalarında bir tehdit haline getirir.
Federasyon Değişimi
Aronian, 26 Şubat 2021'de sosyal medyada federasyonunu ABD'ye değiştireceğini ve St. Louis'e taşınacağını belirten bir açıklama yayınladı. Açıkladığı sebep, Başbakan Nikol Paşinyan liderliğindeki Ermeni hükümetinden duyduğu hayal kırıklığı ve Ermeni satranç topluluğu üzerindeki olumsuz etkiydi. Aronian, 1 Aralık 2021'de federasyonları resmen değiştirdi ve Chennai'deki 2022 Olimpiyatları'nda ABD takımı için ilk kez sahneye çıktı.
(Levon Aronian gibi oynayabileceğinizi mi düşünüyorsunuz? Onun en iyi beş oyunundaki hamlelerine ayak uydurabilir misiniz?)
