GM Judit Polgar

Judit Polgar tüm zamanların en iyi kadın satranç oyuncusu ve bu konuda neredeyse hiçbir tartışma yok. Aslında onunla tartışacak başka kimse de yok. İnsanlar Garry Kasparov'un mu yoksa Magnus Carlsen'in mi şimdiye kadarki en iyi oyuncu olduğunu tartışırken, Polgar'ın bu oyunu oynayan en iyi kadın olduğu açık. Polgar sadece tüm zamanların en iyilerini yenmekle kalmadı, aynı zamanda Anatoly Karpov, Viswanathan Anand, Boris Spassky, Vladimir Kramnik, Ruslan Ponomariov ve Veselin Topalov gibi diğer dünya şampiyonlarını da yendi.

Polgar, birçok kişinin "Süper GM" ayrımı olarak gördüğü 2700 reyting eşiğini aşan tek kadındır. Dünyanın bir numaralı oyuncusunu yenen tek kişi o. Ve 1991 yılında, 15 yıl dört aylıkken, Bobby Fischer'in tarihteki en genç büyükusta olma rekorunu kırdı (şu anda Yağız Kaan Erdoğmuş'un elinde).

Polgar 12 yaşındayken, 2014 yılındaki emekliliğine kadar 26 yıldan fazla bir süre boyunca dünyanın en iyi kadın oyuncusu oldu. Dünyada 8. sıradaydı ve en yüksek reytingi 2735'ti. Artık emekli olan Polgar, tarihteki en iyi kadın satranç oyuncusu olarak kalacak.

• Gençlik ve Erken Kariyeri (1985 - 1991)
• Gelmiş Geçmiş En Genç Büyükusta (1991 - 1997)
• Tüm Zamanların En İyi Kadın Satranç Oyuncusu (1997 - 2002)
• Kasparov'u Yenmesi (2002 - 2004)
• Rekabete Geri Dönmesi (2004 - 2014)
• Satranç Mirası

Gençlik ve Erken Kariyeri (1985 - 1991)

Polgar dokuz yaşındayken ilk uluslararası satranç turnuvasını kazandı. Ancak satrançtaki yolculuğu, Judit'in kız kardeşleri Susan Polgar (GM) ve Sofia Polgar (IM) ile birlikte bir eğitim araştırma projesine dahil olmasıyla çok daha erken başladı.

Judit kişisel web sitesinde şöyle yazdı: "Eğitim çalışmalarına dayanarak, ebeveynlerimiz çocuklarının yaşamlarının ve kariyerlerinin canlı bir örnek olacağına karar verdiler; bu, her sağlıklı çocuğun - erken ve yoğun bir şekilde eğitilirse - herhangi bir alanda olağanüstü başarılı olarak yetiştirilebileceğini kanıtlayacaktı."  "Bizim durumumuzda bu, bir satranç kariyerine sahip olmak anlamına geliyordu."

Judit Polgar'ın ebeveynleri onun bir satranç şampiyonu olmasına karar verdi. Ve tabii ki bu gerçek olacaktı. Judit yedi yaşındayken gözleri bağlı bir şekilde bir ustaya karşı oynadı ve kazandı. İki yıl sonra, henüz Amerika Birleşik Devletleri'nde oynamamış uzman gücündeki oyuncuların yer aldığı New York Açık'ın derecelendirilmemiş bölümünü kazandı. Büyükustalar, sadece genç çocuğun rakiplerine karşı başarılı olduğunu görmek için Polgar'ın oyunlarına akın etti.

Dokuz yaşındayken ilk uluslararası satranç turnuvasını kazandıktan sonra, 10 yaşındaki Polgar 1986'da bir turnuvada bir IM'yi yendi ve kariyerinde bir sonraki adımı atması uzun sürmedi. 1988'de Polgar ilk IM normunu kazandı, 12 yaş altı erkekler Dünya Satranç Şampiyonası'nı kazandı (iki yıl sonra 14 yaş altı kategorisinde tekrar şampiyon oldu) ve bir turnuvada GM Yair Kraidman'ın önünde birinci oldu.

Bu sonuçlar onun uluslararası usta ünvanını kazanmasına yardımcı oldu ve onu o dönemde IM olan en genç oyuncu yaptı (GM Praggnanandhaa şu anda 10 yıl 10 aylıkken rekoru elinde tutuyor). Bu başarı, Mikhail Tal'ın Polgar'ın erkekler dünya şampiyonu olabileceğini söylemesine neden oldu çünkü o hem Fischer hem de Kasparov'dan (ikisi de 14 yaşındaydı) çok daha genç yaşta (12 yaşında) IM olmuştu.

Polgar bu dönemde Olimpiyatlarda da çok başarılı oldu. 1988'de, 12 yaşındayken, kız kardeşleriyle birlikte Macaristan kadın takımında oynadı ve Judit ikinci masada 13 üzerinden etkileyici bir 12,5 puan alarak bireysel altın madalya kazandı. Milli takım da altın madalya kazandı, Macar satrancı tarihinde ilk kez. 1990'da, Judit bir kez daha (aynı) milli takımı altın madalyaya taşıdı; bireysel altın madalya da kazandı. Bu, oynadığı son kadınlara özel turnuva olacaktı.

Polgar, 1989'da (12 yaşındayken) dünyanın en iyi kadın oyuncusu oldu ve bu durum 26 yıldan fazla bir süre yani emekliliğine kadar sürdü. 13 yaşına gelmeden önce dünyanın en iyi 100 oyuncusu arasına girdi. British Chess Magazine o zamanlar "Judit Polgar'ın son zamanlardaki sonuçları, Fischer ve Kasparov'un benzer yaşlardaki performanslarını yetersiz gösteriyor" demişti.

Gelmiş Geçmiş En Genç Büyükusta (1991 - 1997)

Polgar, 1991'de Macaristan Ulusal Şampiyonası'nı kazandı ve 15 yıl ve beş aylıkken büyükusta ünvanını aldı. Bobby Fischer'in rekorunu (şu anda Yağız Kaan Erdoğmuş'un elinde) geride bıraktı.

Polgar, GM olarak kariyerinin başlarında birkaç etkileyici performans sergiledi. 1992'de Madrid International'da Anatoly Karpov'un ardından GM Vladimir Epishin ile ikinciliği paylaştı ve Hastings Noel Satranç Festivali'nde Evgeny Bareev ile birinciliği paylaştı. Sonraki yıl, eski Dünya Şampiyonu Boris Spassky'ye karşı 10 üzerinden 5,5 puanla bir gösteri maçı kazandı. Ve sonra, 1994'te, 7/9 puanlık yenilgisiz bir skorla 3. Torneo Magistral olan bir Süper GM turnuvasını kazandı. Sahada Alexei Shirov, Gata Kamsky ve ikinci (5,5/9) Ivan Sokolov vardı. Aynı yılın ilerleyen zamanlarında, Shirov, Kamsky, Karpov ve Viswanathan Anand'ın da yer aldığı elit bir turnuvada üçüncü oldu.

Tüm Zamanların En İyi Kadın Satranç Oyuncusu (1997 - 2002)

1997'nin başlarında Polgar, 12 güçlü GM'den oluşan bir alanda beşinci olarak bitirdiği 14. Yıllık Linares Süper Turnuvası'nda oynadı. Alanın yarısı en az 2700 reytinge sahipti ve Polgar en düşük ikinci reytingli oyuncuydu. Yine de iyi oynadı ve beşinci sırada 6/11 puanla bitirdi. Polgar, en yüksek reytingli dört oyuncudan ikisinin, Vishwanathan Anand'ın (2765 puan) ve Vassily Ivanchuk'un (2740 puan) önünde yer aldı ve Ivanchuk'a karşı oynadığı 19 hamlelik minyatür turnuvanın en önemli olayıydı. Beş ay sonra Polgar, efsanevi Anatoly Karpov'un yanı sıra Boris Gelfand ve Nigel Short'un önünde beşinci olarak bitirdiği 25. Dortmund Uluslararası Satranç Turnuvası'nda oynadı.

Sonraki ay Polgar, satranç dünyasında iz bıraktığı için takdir edildi. “Uzun zamandır en güçlü oyuncunun kim olduğu konusunda canlı bir tartışma var; önde gelen adaylar Bobby Fischer, Garry Kasparov, Jose Raul Capablanca, Alexander Alekhine veya Emanuel Lasker,” efsanevi büyükusta ve The New York Times köşe yazarı Robert Byrne, Ağustos 1997'de şöyle yazmıştı: “Ancak en iyi kadın oyuncu konusunda tartışma yok: O, üç harika kız kardeşin en küçüğü olan 21 yaşındaki Macaristanlı Judit Polgar.”

Polgar, o köşede ve diğer yayınlarda, hala bilindiği şeyle resmen tanınıyordu ve bu da tüm zamanların en iyi kadın satranç oyuncusu olduğuydu. Byrne'nin belirttiği gibi, "Polgar, dünyanın en iyi 20 oyuncusuyla eşit şartlarda sürekli olarak rekabet eden tek kadındır." Elbette, Byrne'nin yazdığı her şey hala doğru.

Polgar, satranç kariyerinin bu bölümünde satranç müsabakalarının en üst seviyesinde yarışmaya devam etti. 1998'de Wijk aan Zee'de, Karpov, Veselin Topalov ve Jeroen Piket ile birlikte en iyi GM'lerden oluşan alanın ortasında 13 üzerinden 6,5 ile bitirdi. Viswanathan Anand turnuva zaferini paylaştı ve Polgar onu yenen tek kişi oldu. Aynı yıl, şu anki FIDE Dünya Şampiyonu Karpov ile bir gösteri maçında oynadı, şampiyonu iki kez yendi ve kalan altı oyunu berabere kalarak 5-3'lük skorla kazandı. Birkaç ay sonra Polgar, ABD Açık'ta oynayan ilk kadın oldu ve Boris Gulko ile birinciliği paylaştı.

Polgar, Las Vegas'taki 1999 Dünya Satranç Şampiyonası'nda oynayan ilk kadın oldu ve çeyrek final turuna kadar yükselerek daha sonra turnuvayı kazanan Alexander Khalifman'a yenildi. Ancak Polgar, 2000 yılında Japfa Classic'i kazandığında intikamını aldı. Bu son derece güçlü turnuvada o zamanki FIDE Dünya Şampiyonu Khalifman ve önceki şampiyon Karpov başı çekiyordu. Bu ikili, yenilgisiz Polgar'ın (6.5/9) arkasında ikinciliği (6/9) paylaştı. Polgar, 2001'de Garry Kasparov'un 10 üzerinden 7.5 puanla kazandığı ve diğer beş oyuncunun 4.5 puanla berabere kaldığı bir başka elit turnuva olan Linares'te oynadı. Polgar'ın 2849 puanlı kazananla oynadığı iki maçta da berabere kalması dikkat çekiciydi. Bu da diğerlerinden (Karpov, Peter Leko, Alexei Shirov ve Alexander Grischuk) daha iyi bir performans sergilemesine neden oldu.

Kasparov'u Yenmesi (2002 - 2004)

Polgar, 2002'nin başlarında İspanya'nın Benidorm kentinde düzenlenen uluslararası bir etkinliği kazandı. Mevcut FIDE Dünya Şampiyonu Ruslan Ponomariov ile berabere kaldı ve ardından onu eşitlik bozmalarda yenerek final blitz oyununu muhteşem bir şekilde kazandı. Turnuvada Sergey Karjakin ve Anatoly Karpov gibi diğer büyük isimler de yer aldı.

Ancak bu dönemin en önemli anı, 2002'nin sonlarında, Rusya ile dünyanın geri kalanı arasında hızlı bir maçta Polgar'ın Garry Kasparov'u ilk kez yenmesiydi. Daha önce hiçbir kadın rekabetçi oyunda dünyanın 1 numarasını yenmemişti. Kasparov terk etti ve ardından medya personelinin ona ulaşamayacağı bir geçitten hızla mekanı terk etti. Polgar'a gelince, oyunu haklı olarak "kariyerimin en dikkat çekici anlarından biri" olarak tanımladı.

Bir yıl sonra Polgar, Wijk aan Zee'de Viswanathan Anand'ın arkasında ikinci olarak turnuvadaki en iyi sonuçlarından birini elde etti - turnuvada yenilgisiz olarak. Gruptaki diğer oyuncular arasında Evgeny Bareev, Alexander Grischuk, Vladimir Kramnik, Karpov ve Ponomariov vardı.

Polgar bu dönemde bir kez daha dünyanın en iyi reytingli 10 oyuncusu arasında yer aldı.

Rekabete Geri Dönmesi (2004 - 2014)

Polgar, 2004'te ve 2006'da oğlunu ve kızını doğurmak için bir süre ara verdi. Bazen eski formuna kavuşmakta zorlandı, ancak kariyerinin bu döneminde neler başarabileceğini tutarlı bir şekilde gösterdi.

Örneğin, 2005'teki Wijk aan Zee sırasında Polgar, dünyanın en elit turnuvalarından birinde Alexander Grischuk, Michael Adams ve Vladimir Kramnik ile 4. sırayı paylaştı. 2005 FIDE Dünya Satranç Şampiyonası'nda oynadı (sekiz yarışmacının sonuncusu olarak bitirdi) ve ardından 2006'da bir başka üst düzey alanda beşinci/altıncı oldu. 2006 Essent Satranç Turnuvası'nda Polgar, dünyanın en yüksek reytinge sahip oyuncusu Veselin Topalov'a karşı iki galibiyet de dahil olmak üzere 4.5/6 puan aldı.

2010 ve 2011'de daha fazla önemli olay yaşandı. 2010'da, turnuvayı ikinci sırada bitiren Vassily Ivanchuk'u 2,5-1,5 ve üçüncü sırada bitiren Topalov'u 3,5-0,5 yenerek Ajedrez UNAM Quadrangular Turnuvası'nı 6/8'lik skorla kazandı. Aynı yıl, Çek Cumhuriyeti'nde David Navara ile karşılaştı ve tüm zamanların en güçlü Çek oyuncusunu 6-2'lik skorla yendi.

2011'de iki etkileyici turnuva performansı geldi. Avrupa Şampiyonası'nda Polgar birinciliği paylaştı ve eşitlik bozmalarda bronz madalya ile bitirdi. Turnuvada 393 oyuncu vardı; 167'si GM'di. Polgar ayrıca 2011 Dünya Kupası'nda da yarıştı ve turnuvayı kazanan Peter Svidler tarafından elenmeden önce son sekiz oyuncuya kaldı. Turnuvanın 1 numaralı seribaşı Sergey Karjakin'i yenmesi, Polgar'ın etkinlikteki performansı için önemli bir noktaydı.

2012 Satranç Olimpiyatı'nda Polgar, üçüncü masada oynarken 10 üzerinden 7,5 puan aldı ve 2744'lük bir performans puanı elde etti. Bu, 2000'deki bir turnuvadan bu yana en iyi sonuçtu. Aynı yıl, hızlı bir oyunda Magnus Carlsen'i yenerek, Polgar'ın yendiği dünya şampiyonları listesine bir yenisini daha ekledi (Carlsen, Polgar ile oyunundan bir yıl sonra, 2013'te şampiyonluğu kazandı).

Polgar, 2013 yılında Chess.com'un Ölüm Maçı 18'inde Nigel Short'u yendi. Son skoru 17.5'e karşı Short'un 10.5'iydi ve Polgar üç dakikalık bölümü 6-2'lik skorla ikna edici bir şekilde kazandı. Ertesi yıl, Satranç Olimpiyatı'nda Macar erkekler takımıyla gümüş madalya kazandı. Polgar daha sonra rekabetçi satrançtan emekli olduğunu duyurdu.

Daha sonra Macaristan'ın erkek takımına liderlik etme görevini kabul etti. Polgar, yorumcu, yazar, öğretim görevlisi ve daha fazlası olarak satranç topluluğunda aktif olmaya devam ediyor. Satrancı okullara tanıtmaya yardımcı oldu ve satrancı bir eğitim aracı olarak kullanan girişimler oluşturdu. 2015 yılında Macaristan'ın en yüksek nişanı olan ve aslen bir şövalyelik nişanı olan Macaristan Aziz Stephen Nişanı'nın Büyük Haçı'nı aldı.

Satranç Mirası

Birçok kişi için Polgar'ın satranç mirası oldukça basittir: O, satranç oyununu oynayan en iyi kadındır. Ancak satranç için yaptığı ve satranç için yapmaya devam ettiği şey bundan çok daha büyüktür.

Polgar, kadınların satrançta erkeklerle rekabet edemeyeceğine dair algıları yıktı. Ayrıca, tahtadaki agresif, taktiksel tarzı o kadar ilham verici ki, insanlar kadınların agresif bir şekilde satranç oynama eğiliminin sadece Polgar'ın tarzından kaynaklandığına inanıyor.

Onu yalnızca tüm zamanların en iyi kadın satranç oyuncusu olarak düşünmek bir hata olur. Oyunları tek başlarına zamanın testinden geçer ve gelecek nesil erkek ve kadınlar üzerinde etkili olmaya devam edecektir. Ve yorumcu, eğitimde satranç elçisi, yazar ve çok daha fazlası olarak şu anki çalışmalarının da göstereceği gibi, paylaşacak çok fazla satranç bilgeliği var.