Netflix'den Yeni Satranç Dizisi: The Queen's Gambit

Yedi bölümden oluşan The Queen's Gambit (Vezir Gambiti) dizisi 23 Ekim tarihinde Netflix'te izleyicilerle buluştu. Soğuk Savaş zamanında geçen ve karakterin yetişkinliğe geçiş evresine odaklanan bu dizi dahiliğin, Beth Harmon adındaki oldukça yetenekli bir satranç oyuncusunun, gerçek bedelini ele alıyor.

En başta, The Queen's Gambit bir film olarak tasarlanmıştı. Allan Scott, Walter Tevis'in romanının haklarını 30 yıl kadar önce satın aldı ve bu proje üzerinde farklı yönetmenlerle çalıştı, bu isimlerden bir tanesi ise filmin hazırlanması sürecinde vefat eden Heath Ledger'dı.

Godless (2016-2017 yıllarında çekilen başarılı bir Amerikan Western dizisi) üzerinde çalışmayı noktaladıktan hemen sonra Scott Frank The Queen's Gambit'i kısa bir diziye çevirme fikrin düşündü. "Netflix bu fikre bayıldı ve evet dedi" diye belirtti Frank.

Dizinin yaratıcıları diziyi son derece duygusal yapma arzusunu paylaşıyordu. Allan Scott bunu şu sözlerle ifade etti: "Bu bir çocuğun büyümesi, sahip olduğu muhteşem yeteneği tarafından kesintiye uğraması hakkında. Herhangi bir alanda olağanüstü bir yeteneğiniz varsa normal bir hayata sahip olmanız son derece güç, bu nedenle bu hikaye onun satranca olan takıntısından çok onun kötü tarafı hakkında. Hatta, satranç hakkında hiçbir şey bilmeniz gerekmiyor."

Bu dizi özellikle sinematografisi ve prodüksiyon tasarımı ile dikkat çekiyor. Bunun önemli bir nedeni ise Godless için beraber çalışan Scott Frank ve görüntü yönetmeni Steven Meizler'un (Armageddon) devam eden iş birliği. Alman prodüksiyon tasarımcısı Uli Hanisch (Cloud Atlas) da bunda büyük bir rol oynuyor.

Çoğu satranç severin merak ettiği şey: peki ya satranç? Satranç tahtası doğru kurulmuş muydu? Diğer filmlerde ve reklamlarda olduğu gibi kötü bir iş mi yaptılar? Cevap ise: kesinlikle hayır—dizide satranç tamamen doğru ele alındı.

Dizinin yaratıcıları satranç bilen izleyicilerin bir takım tutarsızlıklar nedeniye diziyi izlemeyi kesmesini engellemek istedi. Ayrıca, satranç oyunlarının heyecan verici olmasını istediler. Bunun için hem GM Garry Kasparov hem de ünlü satranç antrenörü Bruce Pandolfini dizide danışman olarak yer aldı. Daha önce Masum Hamleler (Searching for Bobby Fischer) filminde de çalışan Pandolfini aktörlere satranç taşlarını ve satranç saatini nasıl doğal kullanabilecekleri konusunda da yardımcı oldu.

Ana karakteri canlandıran Anya Taylor-Joy: "Bu bir zihin oyunu olsa da, bu şov ile tüm satranç sekanslarını farklı bir anlayışla koreografladık. Bunlardan bazıları biraz daha seksi, bazılar da karakter derinden üzüldüğünde daha yoğun, ve ayrıca madde bağımlılığından muzdarip olduğu için bu da bütün bu sekanslara farklı bir element daha ekliyor. Bunlar sanki bir aksiyon sahnesiymişcesine gibi oynandı. Bu aslında dizinin en sevdiğim yanı."

Bu hikaye için Chess.com yazar, yönetmen ve baş yapımcı Frank Scott ile görüştü— Scott konuşmaya kendisinin de bir Chess.com üyesi olduğu söyleyerek başladı! (Her gün bir görüntü yönetmeni arkadaşı ile satranç oynuyor.)

Bariz soruyla konuya giriş yapalım: Walter Tevis'in romanını ne kadar takip ettiniz ve yapmış olduğunuz farklı seçimlerin bazılarını açıklayabilir misiniz?

Kitabı oldukça yakından takip ettim ancak karakterleri biraz daha derinleştirmek istediğim için biraz değişiklik yaptım. O kitabı 1983'te yazdı ve o zamandan bu yana çok şey değişti. Sadece diğer sorunları ele almak ve deha fikrini keşfetmek için biraz daha derine inmek istedim."

Allan Scott'un orjinal planı bir filmdi. Bunun, maçı kimin kazanacağı hakkında bir spor filmine dönüşeceğini söylemiştiniz. Bu fikri sevmediniz mi?

Sevmediğimden değildi. O spor hikayesi yapısına daha derin bir hikaye bağlayabileceğimizi ve bundan daha ayrı birşey yapabileceğimizi yani sadece onun kazanıp kazanmayacağı değil, onun kendi karakterinin hikayesini de çıkarabileceğimizi düşündüm.

Ayrıca, satranç oyuncuları için bu konu herkes için çok önemli. Hepimiz Paul Morphy, Bobby Fischer gibi isimlerin hikayelerini biliyoruz... Başı ağrıtmadan sinemada bir satranç hikayesi yapmak mümkün mü?

Bu dizide bu tip tarihe çok kez yer veriliyor, kimin bir nevi aklını kaçırdığı hakkında, ancak çok fazla klişeye bulaşmak istemedim. Garry Kasparov ile bunun hakkında çok kez konuştuk ve bunu işlemek istemedim. Genel anlamda bu dehanın kişi üzerinde yarattığı etki ile ilgili. Beth Harmon kendi hikayesinde hem kahraman hem de düşman.

Daha önce çekilen, Lujin Savunması, Şah-Mat ya da Queen of Katwe  gibi satranç filmlerinden ne kadar etkilendiniz?

Queen of Katwe'ye bayıldım. Lujin Savunması'nın kitabını beğenmiştim. Ancak, satrancı nasıl çekeceğimizi düşünüyordum ve Şah-Mat filmini seyredeken gördüğüm bir şey de tüm satranç oyunlarını göstermek zorunda olmadığınız, oyuncuların yüzlerini gösterebilirsiniz ve sonuç yine iyi olur.

Satranç severler hemencecik bir şeyi kontrol edecekler: satranç tahtası doğru kuruldu mu? Ancak Kasparov ve Pandolfini'yi göz önünde bulundurursak satranç tekniği detaylarına çok dikkat gösterdiniz. Bu sizin için neden bu kadar önemliydi?

Bu benim için son derece önemliydi çünkü herşeyin gerçek olmasını istedim. Kitabın satranç oyuncuları arasında popüler olduğunu biliyordum ve bir satranç oyuncusunun tahtanın sol alt köşesinde beyaz kare görmesini istemedim. Tahta üzerindeki tüm hamleleri takip edebilirsiniz, tahtayı göstermezken bile oyuncular gerçek maçlar yapıyordu. Yani dizide oyuncuların hamle yaptığını gördüğünüzde onlar aslında gerçekten oynuyorlar. Onlar hamleleri yaparken o hamlelerin ne anlama geldiğini biliyorlar. Bu benim için çok önemliydi.

Almanya'daki sette oyunculara oynatken yardımcı olmak için Bruce, Garry ve iki kişi vardı, bu nedenle oyuncuların satranç tahtaları tutarlı olarak olan biteni resmediyor. Bazen gösterilen tahta bir ya da iki kez tam anlamıyla eşleşmeyebilir ancak bunun nedeni sadece düzenleme falan. Çok küçük bir şey belki biraz geride olabilir ancak bunu fazla önemsemiyorum. Önemli olan her satranç oyununun tutarlı olması.

Dizide ünlü tarihi oyunlardan örnekler de yer alıyor mu?

Evet, yer alıyor. Tam olarak şimdi hangileri olduğunu hatırlayamıyorum ancak Bruce Garry'nin oyunlarından birini de kullandı. Garry dizinin sonunda yer alan maçın final oyununu kendisi tasarladı. Bruce da aktörleri çalıştırdı, onlara nasıl oynamaları gerektiğini, satranç saatini nasıl kullanmaları gerektiğini falan öğretti.

Dizi hakkında The New York Times'da bir makale vardı ve o da dizinin satranç yanına odaklanıyordu. Onların Beth'i "düşünen kadınların Rocky'si gibi bir şey" tabiri hakkında ne düşünüyorsunuz?

[Gülüyor.] Belki, evet. Bu ilginç. İnsanların bunun hakkında nasıl düşündüğünü kontrol edemem, sadece insanlar bir şey bulduğu ve eğlendiği için memnunum. Benim için en önemli olan kısım bu. Bunu düşünen kadınların Rocky'si olarak düşünüm düşünmediğimi bilmiyorum ama bu tabiri sevdim!

En başta, altı bölüm çekmek istediniz ancak sonradan yedi bölüme ihtiyacınız olduğunu anladınız. Nedeni sorulunca da şu cevabı verdiniz: "Satranç zaman alıyor." Bunu biraz açabilir misiniz?

Dizide çok sayıda satranç maçı var ve bunların herbirine hakettiği şeyi vermek istedim. Bu maçların her birinin kendi kişiliği ve önemi ve hikayenin gelişiminde bir yeri var. Hepsinin üst üste yığılmadığından emin olmak istedim... Eğer bir bölümde çok fazla sayıda satranç maçı olursa, bu iyi olmazdı. Çok fazla satranç olurmuş gibi hissettim. Ayrıca, bir satranç maçını veya turnuvayı kaybetmeyi düşündüğümde bu zordu ve çözüm diziyi daha da kısa bölümler yaparak dengelemek gibi göründü. Bunu yaptığımızda herşey çok daha iyi göründü.

Garry'nin diziye katkısı ne oldu ve dizide bununla ilgili ne görebiliriz?

Bu aslında çok iyi bir soru. Teknik detaylara yardım etmekten de öte yaptığı en büyük şey satranç oyuncularının aklının içine girmekti, özellikle Rus satranç oyuncularının aklı. Bana çok sayıda karakter fikri verdi ve hatta üzerinde düşünmem için bir diyalog bile verdi. Bu bağlamda çok büyük bir yardımı oldu.

The Queen's Gambit dizisi yedi bölümden oluşuyor ve 23 Ekim 2020 Cuma günü Netflix ilk kez yayınlanmaya başladı.