Ju Wenjun 4. Kez Dünya Kadınlar Satranç Şampiyonu
GM Ju Wenjun 2023 FIDE Dünya Kadınlar Şampiyonası'nın son oyununda keskin geçen son oyunu kazanarak GM Lei Tingjie'yi 6,5-5,5 yenip dördüncü kez unvanı kazandı. 2018'den beri unvanını koruyan 17. Dünya Kadınlar Şampiyonu aynı zamanda maçı kazananın alacağı 300,000€'luk ödülün de sahibi olurken Lei de 200,000€ ödül elde etti.
Lei, ilk dünya kadınlar şampiyonasına katılıp şampiyona meydan okuyarak maçlara taze kan oldu. Özellikle de maçın ilk yarısı kendisi açısından harika geçip skor üstünlüğü de yakalayınca 18. Dünya Kadınlar Şampiyonu olması içten bile değildi. Ju, maçın ikinci yarısında geri döndü ve son oyunu kazanıp unvanını koruyarak da klasını gösterdi. Unvanı dördüncü kez elde eden tarihteki altıncı satranççı oldu.
Kadınlar Dünya Şampiyonları
| # | Oyuncu | Yıllar | Galibiyetler | Kazandığı Yıllar |
| 1 | Vera Menchik | 1927-44 | 8 | 1927, 1930, 1931, 1933, 1935, 1937 (2), 1939 |
| 2 | Lyudmila Rudenko | 1950-53 | 1 | 1950 |
| 3 | Elisaveta Bykova | 1953-56, 1958-62 | 3 | 1953, 1958, 1959 |
| 4 | Olga Rubtsova | 1956-58 | 1 | 1956 |
| 5 | Nona Gaprindashvili | 1962-78 | 5 | 1962, 1965, 1969, 1972, 1975 |
| 6 | Maia Chiburdanidze | 1978-91 | 5 | 1978, 1981, 1984, 1986, 1988 |
| 7 | Xie Jun | 1991-96, 1999-2001 | 4 | 1991, 1993, 1999, 2000 |
| 8 | Susan Polgar | 1996-99 | 1 | 1996 |
| 9 | Zhu Chen | 2001-04 | 1 | 2001 |
| 10 | Antoaneta Stefanova | 2004-06 | 1 | 2004 |
| 11 | Xu Yuhua | 2006-08 | 1 | 2006 |
| 12 | Alexandra Kosteniuk | 2008-10 | 1 | 2008 |
| 13 | Hou Yifan | 2010-12, 2013-15, 2016-17 | 4 | 2010, 2011, 2013, 2016 |
| 14 | Anna Ushenina | 2012-13 | 1 | 2012 |
| 15 | Mariya Muzychuk | 2015-16 | 1 | 2015 |
| 16 | Tan Zhongyi | 2017-18 | 1 | 2017 |
| 17 | Ju Wenjun | 2018-present | 4 | 2018 (2), 2020, 2023 |
Daha fazlası için: Tüm Kadınlar Dünya Satranç Şampiyonları
Ju, üç defa maçta, bir defa da 64 oyunculu nakavt sistemde (elemeli) unvanı kazandı.
| Yıl | Sonuç | Rakip/Turnuva |
| 2018 | G | Tan Zhongyi |
| 2018 | G | Kateryna Lagno/64-oyunculu elemeli |
| 2020 | G | Aleksandra Goryachkina |
| 2023 | G | Lei Tingjie |
Oyun öncesi tahminler, bu mücadelenin sakin bir klasik satranç oyunu olacağı ve iki tarafın da Pazar günü oynanacak play-off'lar öncesi güç toplamayı tercih edeceği şeklindeydi. Belki de daha dikkatli olmalıydık; çünkü Ju'nun tüm unvan maçlarında son oyunlarda heyecan verici dramlar yaşandı.
Ju'nun 2018'de son oyunda sadece berabere yapması dünya kadınlar şampiyonu olmasına yeterken, önce GM Tan Zhongyi'ye karşı Beyaz taşlarla tamamen kazanç konuma geçtikten sonra berabere yapıp tacı kazandığını hatırlayabilirdik.
Fotoğraf: Stev Bonhage/FIDE.
Sonrasında 2018'deki dört oyunlu final oynanan ikinci dünya kadınlar şampiyonasında, ki böyle olmasının sebebi turnuva formatının 64 oyunculu elemeli sistem olmasıydı, Ju son oyunda Siyah taşlarla GM Kateryna Lagno'yu yenmek zorunda olması ve bunu da başarmasını da hatırlayabilirdik!
Bu iki maçtaki son oyunlar Ju için kusursuz geçerken, 2020'de GM Aleksandra Goryachkina'ya karşı oynadığı maçın son oyununda sadece beraberlik yeterken kaybetti ve unvanını play-off'larda savunmak zorunda kaldı.
Buradan şu sonuçları çıkarabiliriz:
- Dünya satrancında ya hep ya hiç niteliğindeki bu son oyunlara dair pek az kişinin Ju kadar deneyimi var.
- Sakin beraberlik beklememeliyiz!
Olan biten de şu oldu: Gayet nefes kesici, değerlendirme çubuğunun sarkaç durana kadar sürekli bir taraftan bir tarafa gidip geldiği bir mücadele.
Game 12: Ju Wenjun 1-0 Lei Tingjie
Sondan önceki oyunda Ju Siyahla ilk defa 1...e5 oynarken, son oyunda da ilk üç oyunda oynadığı 1.d4'e geri döndü. 1...d5'ten sonra daha önce oynadığı 2.c4 yerine ilk küçük sürprizini yaparak 2.Af3 oynadı. Kısa süreli de olsa sakin bir açılıştı ve oyuncular birdenbire tehlikeli bir teorisi olan son derece ufak bir tavşan deliğine girmeyi tercih ettiler.
13. hamle itibariyle Ju'nun vezir kanadında iki bağlı geçeri, buna karşılık Lei'nin kendi c-geçeri vardı ve iki tarafın da güçleri merkezde yoğunlaşmıştı. Bu önemli bir andı; çünkü Lei 13...g5!? hamlesini tercih edebilirdi.
Eğer piyon alınırsa, Siyah h2'yi alıp aynı zamanda yarı açık g-dikeyini hücum etmek için de kullanabilirdi. Bilgisayar, buna rağmen alış önerse de Ju, oyundan sonra da dikkat çektiği gibi bu konumlara ekibiyle bakmıştı ve ekibinde daha önceden açıklanan isimlerden GM Pentala Harikrishna'nın yanı sıra dünyanın 23 numarası Çinli GM Wei Yi de bulunuyordu. Ju şu sözleri söyledi: "Siyah için pek çok seçenek var ve bu konumdaki her tür pozisyonu oynamaya hazırdım."
Lei'ni 18 dakika düşündükten sonra 13...0-0 hamlesini tercih ederken gözünde bir ışıltı oldu; ama bu oyunun sakin geçeceği anlamına kesinlikle gelmiyordu. Oyun dalgalı bir deniz gibi bir o tarafın bir diğer tarafın umutlarını önce yükseltiyor sonra batırmaya çalışıyor gibiydi.
Önce Lei hata yapmış gibi göründü ve Beyazın erleri sanki tahtaya hükmedecekmiş gibi görünürken 18. hamlede, Ju, saldırı yapılan kalesini oynamak yerine kaleyi iki hafif taşa karşı vermeye karar verdi ve 18.Fxf6!? oynadı. Sonradan bu hamlesini, sadece konumu karmaşık tutmak istediğini ve bilgisayarın tercih ettiği 18.Ka2'den sonra nasıl değerlendirmesi gerektiğine karar veremediği için oynamadığını söyledi.
18...Axa1 19.Fxa1 Vxa5'ten sonra Ju'nunbir zamanlar gururla dolup taşan vezir kanadı piyonları artık geçmişten bir anı haline geldi ve yorumcular tüm ümitlerini bir şah kanadı atağına bağladığı fikirlerinin paylaştıkları sırada 20.Vc3!? oynayarak hem g7'den mat tehdit edip hem de vezir takası önerdi.
Instead of going for a kingside attack, Ju Wenjun decides to force off queens, which seems to leave her defending a tricky endgame! #FWWC2023 pic.twitter.com/DuWZLawAw8
— chess24.com (@chess24com) July 22, 2023
"Şah kanadı atağına gitmek yerine Ju Wenjun vezirleri tahtadan kaldırmaya karar veriyor ki bu hamle kendisini tuzaklı bir oyunsonu savunmak zorunda bırakacaktı! #FWWC2023 pic.twitter.com/DuWZLawAw8"
— chess24.com (@chess24com) 22 Temmuz 2023
Sonradan anlaşılacağı üzere Lei aşırı hızlı tepki vermişti belki de tahtadan vezirlerin kalkmasından dolayı biraz rahatladığı için. Matı 20...Ff8 veya 20...f6 ile önlemek yerine hemen c3'ten vezirleri takas etti. Bu iki hamleden sonra Ju vezirleri daha elverişsiz şartlarda takas etmek zorunda kalabilirdi.
Oyun dengede kaldı, ta ki Lei belki de dünya şampiyonluğu unvanın mal olan 22...e5? hamlesini oynamaya karar verene kadar.
Beyazın taşlarını yerinden etmek ve b5-erinin savunmacısını ortadan kaldırmak arzu edilecek bir şey gibi görünüyordu; ama tahtadaki toz duman dağıldığında d5-erinin hayati şekilde zayıfladığı ortaya çıkmıştı. Lei, oyunda olacakları öngördüğünü söylemişti: "Ancak çok da ciddiye almadım, o nedenle genele bakınca 22...e5?'in bu oyundaki büyük hata olduğunu düşünüyorum. O noktada, dikkatli oynamalıydım."
Ju da doğru yanıtı vererek 23.Af5! oynadı ve 23...Ff8'den sonra oyunun son kritik anı geldi.
Ju, bir hamle hariç tüm tercihlerde Lei'nin tekrar kontrolü ele alacağı bu konumda 10 dakika düşündü. Nihayetinde, doğru hamle olan 24.Fxe5!'i oynadı ve b-erini 24...Kxb5 ile verdi; ama Siyahın d5-erini sakat bıraktı.
Ju, basın toplantısında Lei'nin Beyazın 27. hamlesini gözden kaçırmış olabileceğini düşündüğünü belirtti.
27.Ab1! tüm farkı yaratan sakin hamleydi; çünkü at c3'e zıplıyordu ve artık Ju'nun umduğu her şeyin gerçekleştiği ve tahtada Beyazın kazanç getirecek konumsal bir egemenlik kurduğu kesinleşmişti.
Ju Wenjun has a dream position, with blockading knights on c3 and d4, and the d5-pawn a long-term weakness! #FWWC2023 pic.twitter.com/Qd11Vvuv7o
— chess24.com (@chess24com) July 22, 2023
"Ju Wenjun rüya konum elde etti, atları c3 ve d4'te blokaj yapıyor ve d5-eri uzun vadeli bir zayıflık! #FWWC2023 pic.twitter.com/Qd11Vvuv7o"
— chess24.com (@chess24com) 22 Temmuz 2023
Ju konumu "savunması çok zor" olarak tarif etti. Taşlarıyla becerikli manevralar yaparak Siyahın d-erini yok etti ve sonrasında kazanması için tek yapması gereken d-erini sürmek haline geldi.
Piyon d7'ye bir de korumasıyla geldiğinde Lei nihayet yenilgiyi kabul etti.
The final moments as Ju Wenjun beat Lei Tingjie in a brilliant final game to retain her Women's World Championship title! #FWWC2023 pic.twitter.com/2sH8f0FlMA
— chess24.com (@chess24com) July 22, 2023
"Ju Wenjun, Dünya Kadınlar Şampiyonası unvanını parlak geçen son oyunda Lei Tingije'yi yenerek korurken son konum da böyleydi! #FWWC2023 pic.twitter.com/2sH8f0FlMA"
— chess24.com (@chess24com) 22 Temmuz 2023
Ju neden Çin'in bir diğer dünya şampiyonu GM Ding Liren gibi duygularını açık etmediğini de şöyle açıkladı: "En sona kadar çok odaklı kaldım, dolayısıyla en sonunda tek düşündüğüm 'Evet, beyaz kazandı ve bu kadar'!"
GM Rafael Leitao oyunu aşağıda sizler için analiz etti.
Bu heyecan verici maç, meydan okuyucu için hayal kırıklığıyla sonuçlandı; ancak maçın ikinci yarısında iki oyun kazanan hâli hazırdaki şampiyonun da dördüncü kez bu unvanı kazanmasının da hak edilmemiş olduğu da söylenemez.
| Fed | Adı Soyadı | Elo | 01 | 02 | 03 | 04 | 05 | 06 | 07 | 08 | 09 | 10 | 11 | 12 | Puan |
| Ju Wenjun | 2564 | ½ | ½ | ½ | ½ | 0 | ½ | ½ | 1 | ½ | ½ | ½ | 1 | 6.5 | |
| Lei Tingjie | 2554 | ½ | ½ | ½ | ½ | 1 | ½ | ½ | 0 | ½ | ½ | ½ | 0 | 5.5 |
Oyundan sonraki basın toplantısında, Ju duygularını "hem heyecanlı hem de aynı zamanda rahatlamış" olarak tarif ederken kendisine bu maçın öncekilerden nasıl bir farkı olduğu sorulunca şu yanıtı verdi:
"Aslında her bir maç benim için özeldi; ama bu maçta satranç kalitesi gerçekten yüksekti ve her iki oyuncu da çok iyi oynadı. O yüzden biraz da şanslı olduğumu hissediyorum."
Lei, üzgün olsa da maçın bitmesini bir "rahatlama" olarak açıklayıp şu sözleri söyledi: "Benim için şöyle: tamam, oyunu kaybettim, maçı kaybettim; ama geleceğe dair iple çekeceğim çok şey var ve satranç oynamayı sürdüreceğim."
Ayrıca daha önce maç mekânında görülen GM Teimour Radjabov'un değil aynı zamanda erkek arkadaşı Tayvanlı GM Raymond Song.'un da kendisine yardımcı olduğunu açıkladı. Maçtan bazı dersler çıkardığını da söyledi:
"Bence en önemlisi, maç sırasında kendimi baskı altındayken nasıl kontrol etmem gerektiği ve rakibimden de mücadelecilik konusunda dersler çıkardım. Her oyun, sonuna kadar savaştı."
Ju rakibinin kendisini mücadeleciliğiyle ilgili yönelttiği iltifata her iki oyuncunun da tüm oyunlarda savaşacağı sözünü tuttuğunu belirterek yanıt verdi. Lei, ilk planını "lezzetli yemekler yemek" olduğunu ve "bu maçta sonra uzun süre dinlenmek" olduğunu söyledi, dinlenme süresini uzun tutmasının gerekçesi olarak da "ailesiyle daha fazla vakit geçirmek istemesi olduğunu belirtti.
Diğer taraftan Ju ise başlamak üzere olan Bakü, Azerbaycan'daki FIDE Dünya Kadınlar Kupası'na seri başı olarak başlayacak.
2023 FIDE Dünya Kadınlar Şampiyonası (FWWC) yılın en önemli masa başı kadınlar turnuvasıdır. Unvanını savunan dünya kadınlar şampiyonu GM Ju Wenjun, meydan okuyucu GM Lei Tingjie ile eşleşti. Şampiyona 5 Temmuz'da başladı ve toplam 500,000€ para ödülü dağıtıldı.
Önceki Haberler:
-
- FIDE Women's World Championship: All The Information (İngilizce)
- FIDE Women's World Championship Match Begins With Fighting Draw In Shanghai (İngilizce)
- Lei Poses Questions, Ju Finds Answers In Women's World Championship Game 2 (İngilizce)
- Ju Grabs Pawn In Game 3 But Can't Break Deadlock (İngilizce)
- Longest Game Drawn, As Ju Resists Lei's Pressure In Game 4 (İngilizce)
- Lei Tingjie Draws First Blood In Game 5 To Snatch Lead (İngilizce)
- Lei Tingjie Leads After Shanghai As Game 6 Ends In A Draw (İngilizce)
- Ju Wenjun Misses Golden Chance To Level Scores In Game 7 (İngilizce)
- Ju Wenjun Wins Game 8 To Tie World Championship Match (İngilizce)
- Ju Wenjun Plays Sicilian In Game 9 As Tension Builds (İngilizce)
- Women's World Championship Tied 5-5 Before Final Weekend (İngilizce)
- Lei Tingjie's King Escapes In Game 11 Before Final Showdown (İngilizce)
Colin McGourty led news at Chess24 from its launch until it merged with Chess.com a decade later. An amateur player, he got into chess writing when he set up the website Chess in Translation after previously studying Slavic languages and literature in St. Andrews, Odesa, Oxford, and Krakow.
