Iranlı IM Dünya Şampiyonalarında Tesettürsüz Oynadı, İspanya'ya İltica Ediyor

IM Sarasadat Khademalsharieh (Sara Khadem), 2022 FIDE Dünya Hızlı Satranç ve Yıldırım Şampiyonalarında İran'ın kadınlar için uyguladığı kıyafet kodunun yasaklamasına rağmen başörtüsü kullanmadı ve geçtiğimiz yılın son turnuvasından sonra ülkesine dönmeyecek. Eşi yönetmen Ardeshir Ahmadi ve çiftin küçük çocuğu İspanya'da henüz açıklanmayan bir şehre taşındı. Bu noktada hiçbir basın açıklaması yapmamış olsa da kendisine yakın iki kaynak haberi İspanyol gazetesi El Pais'e doğruladı.

Bu haber, 22 yaşındaki Mahsa Amini'nin "nizami" şekilde başörtüsünü takmadığı nedeniye gözaltındayken hayatını kaybetmesi nedeniyle İran Hükümetine Eylül'den beri ülkede yapılan protestoların ertesinde geldi. Ülke protestolarla çalkalanırken İran'ın satranç dünyasında bu konuda sessizliği vardı. Sporda bir örnek Katar'daki 2022 Dünya Kupasında İran takımının maç öncesi ulusal marşını söylememesiydi.

My favorite chess player in the World right now: Sara Khadem, representing Iran in the World Rapid & Blitz in Kazakhstan ❤️❤️❤️

photo @LennartOotes https://t.co/prsQMuCJrw #RapidBlitz #MahsaAmini pic.twitter.com/qbeTo3lyr5

— Jennifer Shahade (@JenShahade) December 27, 2022

"Dünyada şu ank favori satranç oyuncum: Sara Khadem, Kazakistan'da Dünya Hızlı Satranç ve Yıldırım'da İran'ı temsil ediyor❤️❤️❤️

Fotoğraf: @LennartOotes https://t.co/prsQMuCJrw #RapidBlitz #MahsaAmini pic.twitter.com/qbeTo3lyr5"

— Jennifer Shahade (@JenShahade) 27 Aralık 2022

Satranç dünyasında, İranlı oyuncular bu seneki en prestijli hızlı satranç şampiyonası olan ve Kazakistan'ın Almatı şehrinde düzenlenen şampiyonalarda büyük sükse yarattılar. Khadem ve WGM Atousa Pourkashiyan'ın (İran asıllı ama şu an ABD'de yaşıyor) fotoğrafları sosyal medyayı doldurdu. Pek çok destek tweet'leri atıldı. Bu ufak reddediş, ülkede protestolar başladığından beri binlerce insan tutuklandığı ve bazılarına idam cezası verildiği için büyük sembolik anlam taşıyor.

Bravo to Sara Khadem and Atousa Pourkashiyan, two top-level Iranian female players, not wearing their hijabs at the World Rapid/Blitz Championships!! I have so much admiration for these 2 courageous ladies! @FIDE_chess @ECUonline @WOMChess #MahsaAmini Photos L. Ootes/FIDE pic.twitter.com/RsyCz5H3xQ

— Susan Polgar (@SusanPolgar) December 28, 2022

"Sara Khadem ve Atousa Pourkashiyan, iki üst düzey İranlı kadın satranççıya Dünya Hızlı Satranç ve Yıldırım Şampiyonalarında tesettürlü giyinmedikleri için bravo!! Bu iki cesur hanımefendiye çok büyük saygım var! @FIDE_chess @ECUonline @WOMChess #MahsaAmini Fotoğraflar L. Ootes/FIDE pic.twitter.com/RsyCz5H3xQ"

— Susan Polgar (@SusanPolgar) 28 Aralık 2022

Dahası, İranlı oyuncular bu yılki şampiyonada, aslında hiç de yeni olmayan ve yıllardır devam eden uygulamayla,  İsrailli oyunculara "kendi rızalarıyla" hükmen kaybetmeleri için baskı yapılmaya devam etti. Kısa süre önce, her ne kadar kendisinin bu konuda hiçbir kabahati olmasa da İsrailli GM Boris Gelfand, üç İranlı oyuncuyla eşleşip hamle bile yapmadan üç bedava puan aldı: hızlı satrançta IM Bardiya Daneshvar ile GM Pouya Idani ve yıldırımda da GM Amin Tabatabaei.

Iran modern dönemde pek çok büyük oyuncu çıkardı; ama en iyilerin bir bölümü ülkeyi terk etmeyi seçti. En son kayıpları olan Khadem, İran'ın en yüksek reytingli 10. oyuncusu ve Dünya Kadınlar Sıralamasında 17. sırada yer alıyor.

Eski Iranian GM Alireza Firouzja, 18 yaşındayken dünya sıralamasında 2.'liğe yükselip 2800 reyting barajını tarihte geçen genç oyuncu olmuş; ama geçtiğimiz yıl 2019'da taşındığı Fransa adına oynamaya başlamıştı. IM Dorsa Derakhshani de uluslararası bir turnuvada tesettür takmayı bıraktıktan sonra İran'ı terk ederek Birleşik Devletler bayrağıyla 2017'den itibaren oynamaya başladı. İki yıl önce uluslararası hakem Shohreh Bayat İran'ı benzer sebeplerle terk etti.

Bunun Khadem'in satranç kariyeri için de İran satrancı için de ne anlama geldiğini zaman gösterecek.