GM Igors Rausis Hile Soruşturması Altında

GM Igors Rausis hakkında Strasbourg Açık turnuvasında bir oyun sırasında telefonuyla yakalanmasının ardından hile soruşturması başlatıldı. 58 yaşındaki Letonyalı-Çekyalı büyükusta son yıllarda elosunu neredeyse 2700'e çıkarmasının ardından kuşku uyandırmaya başlamıştı.

10-14 Temmuz tarihleri arasında Fransa'nın Strasbourg kentinde gerçekleştirilen açık bir turnuva sırasında tuvalette Rausis tarafından kullanılan bir telefon bulundu. Oyuncu sonrasında bu telefonun kendisine ait olduğunu söyleyen bir beyanname imzaladı.

Telefonunu bir satranç analiz motorundan yardım almak için kullanıp kullanmadığı konusu ise şu an net değil.

Chess.com'a yaptığı yorumda, Rausis şunları söyledi:

Dün aklımı kaçırdım. Oyun sırasında telefonumu kullandığım gerçeğini yazılı olarak beyan ettim. Daha ne söyleyebilirim ki? Evet, sabahki oyundan sonra yorgundum ve suçlayanların tüm Facebook aktivitesinin de bir etkisi vardı. En azından dün yaptıklarım iyi bir ders oldu, benim için değil—ben zaten en son satranç oyunumu oynadım.

FIDE'nin Adil Oyun Komisyonu Sekreteri Yuri Garrett Chess.com'a Rausis'in turnuvadan kendi isteği ile çekildiğini söyledi. Bu açıklama, FIDE Genel Direktörü Emil Sutovsky'nin Rausis'in turnuvadan "uzaklaştırıldığını" belirten Rusça Facebook paylaşımı ile çakışıyor.

Sutovsky'e göre, Rausis uzun zamandır şüpheleri üzerinde topluyordu. Ayrıca FIDE Etik Komisyonunun da artık bu konuyla ilgileneceğini ve hatta Fransız polisinin bile olaya dahil olduğundan bahsetti.

Garrett de Letonyalı büyükustanın adını vermeden bu durumdan bir Facebook paylaşımında bahsetti. Bir oyuncunun "dört aydır" yakın olarak takip edildiğini ve Ken Regan'ın "mükemmel istatiksel sezgilerinin" onları alarma geçirdiğini yazdı. 

Regan University at Buffalo, the State University of New York'da bir doçent ve birkaç yıldır FIDE'ye satrançta bilgisayarla hileler için geliştirdiği istatistiksel testler yapan bir model aracılığıyla tavsiyelerde bulunuyor.

Garrett Chess.com'a konu hakkında şu yorumları yaptı:

FIDE sürekli olarak tüm oyuncuları ve tüm şüpheli oyunları tarıyor. İstatistiksel aykırı değerler tanımlanıyor. Bu FPC'nin tarafında göze çarpmayan eylemleri tetikliyor ve en nihayetinde eğer sapma hileden ötürü ise, FPC ile işbirliği yapan iyi bir turnuva organizatörü ve iyi bir hakem olay yerinde iken hilekarı yakalıyoruz. Hile Karşıtı Koruma tedbirlerini takip etmek [burada PDF'ini bulabilirsiniz], tabii ki, çok büyük bir öneme sahip.

Bu olayda adı geçen başka bir kişi ise, Strasbourg'daki yerel hakemlerle yakından çalışan Fransa Satranç Federasyonunun Ulusal Hakem Kurulu Direktörü uluslararası hakem Laurent Freyd'di. Freyd detayları açıklamasa da, Rausis'in yakalanmasını bir "takım çalışması" olarak nitelendirdi. 

Sovyetler Ukraynasında doğan Letonyalı GM, 2003-2007 yılları arasında Bangladeş adına oynamasının ardından, 2007 yılından bu yana Çekya satranç federasyonunu temsil ediyordu. Rausis FIDE'nin elo listesindeki ilk 100 oyuncu arasında yer alan en yaşlı oyuncu ve şu an 2686 Elo ile dünyanın 53. sırasında yer almakta..

Bundan altı yıl önce, Mayıs 2013'te, Elosu 2518'di ve Elosu en az 10 yıldır 2500 dolaylarında idi. O zamandan bu yana Elosunda neredeyse 200 puanlık bir artış gözlendi.

Altı yıl boyunca Rausis, oyunlarını kendisinden daha düşük Elolu oyuncular ile limitleyerek, bu oyuncular karşısında sürekli olarak mükemmel veya mükemmele yakın bir skor elderek Elosunu istikrarlı bir şekilde arttırdı. Örneğin, Temmuz 2019 Elo hesaplamalarında, 24.5/25 sadece kendisinden 400 Elo daha düşük rakipler karşısında 24.5/25 skor elde etti.

This way, Rausis has been profiting from the "400-points rule" as specified in paragraph 8.54 of the FIDE Rating Regulations: "A difference in rating of more than 400 points shall be counted for rating purposes as though it were a difference of 400 points." A player still wins 0.8 rating points even if his opponent is rated more than 400 points below him.

Bu şekilde, Rausis FIDE Reyting Yönergesinin 8.54 nolu paragrafında yer alan "400-puan kuralından" yararlanıyordu: "400 puanın üzerindeki bir reyting farkı, reyting hesaplamalarında 400 puanlık bir farkmış gibi hesaba katılır." Yani, bir oyuncunun rakibiyle arasında 400'den daha fazla elo farkı olmasına rağmen, 0.8 reyting puanı kazanır.

Bir kişinin reytingini Rausis gibi yükseltmesi, uzun bir zaman sürecinde neredeyse mükemmel bir oyun sergilemesini gerektiriyor ve bunu gerçekleştirmek direnişin oldukça az olduğu durumlarda bile kolay değil.

Rausis'in durumu, 2015 yılında telefonunun tuvalette bulunmasının ardından bir turnuvadan men edilen Gürcü bir büyükustanın durumu ile benzerlik gösteriyor. Orada, oyuncunun konumunu bir satranç analiz motoru ile analiz ettiği anlaşılmıştı. Üç yıl boyunca yasaklanmış ve GM unvanını kaybetmişti.