Nakamura Geri Dönerek Radjabov'u Yıktı, Ezeli Rakipler Yenişemedi

GM Hikaru Nakamura, 2022 FIDE Adaylar Turnuvasının ikinci turunda güçlü bir geri dönüş yaptı. Amerikalı büyükusta oyunsonunda GM Teimour Radjabov'u yıkarak tam puanı alırken, turnuvadaki diğer üç oyun berabere bitti. 

Çok heyecanlı geçen bir Adaylar Turnuvası ilk turundan sonra ikinci turda işler biraz yavaşladı. Hem açılış teorisyenlerin hem de oyunsonu severlerin Cumartesi günkü ikinci turdan keyif almak için haklı nedenleri vardı, yine bol mücadeleli satranca tanıklık ettik.

Hem Nepomniachtchi-Caruana hem de Duda-Ding çarpışmalarında hamle tekrarıyla berabere biten oyunortası konumları hayat doluydular. Böyle yüksek profilli bir turnuvada bu kadar erken aşamada da olsa oyuncuların önce güvelik moduna geçmeleri hiç de alışılmadık bir durum değil.

Firouzja, 19. yaş gününde turnuvada Siyah taşlarla oynadığı ikinci oyunda uzun bir mücadelenin sonunda beraberliği kurtarmak için epey uğraşmak zorunda kaldı. 6,5 saatin ve ikinci günün sonunda, Radjabov, Nakamura karşısında havlu attı. Sonuç olarak artık kimse tam puanla gitmiyor ve kimse sıfır puanda değil.

Nepomniachtchi-Caruana ½-½

Tarihte adaylar Turnuvasına 2/2 başlayan sadece iki isim var, 1953'te GM Max Euwe ve 1959'da GM Tigran Petrosian (Her ikisi de turnuvayı kazanmayı.) Nepomniachtchi ve Caruana bu istatistiği değiştirmek için epey çabaladılar; ama nihayetinde sonucu değiştiremeyip berabereyle masadan ayrıldılar.

Dünya Şampiyonluğu maçlarında da GM Magnus Carlsen'in son iki rakibi olan rakipler önceki son 10 klasik oyunun dokuzunda berabere yapmışlar ki bu oyunlara önceki Adaylar Turnuvası da dahildir. En son Hırvatistan'ın başkenti Zagreb'de Nepomniachtchi tam puan almayı başardı.

Her ne kadar berabere yapmış olsalar da bu İtalyan Oyunu'nda verdikleri teorik savaşı Caruana kazandı. İlk 16 dakikayı yalnızca altı dakikada oynarken rakibi bu noktada neredeyse bir saat harcamıştı.

Amerikalı'nın 9…g5 tercihi mevcut teori bu hamleye çok da değer vermediği için hafifçe bir sürpriz olmuş olabilir. Online bir dersinde en üst düzey GM'lerden Anish Giri bu hamle hakkında şu yorumu yapıyor:

"Bu bir süre çok modaydı, Magnus Carlsen'in bile sürpriz değeri varken deniyordu. Ancak bugün itibariyle artık bu agresif sürüşle nasıl baş edilmesi gerektiği biliniyor."

Ne var ki Giri, 10…Ag4'ü belirtmedi. Bu hamle, bir yenilik olup Caruana'nın oldukça riskli  sayılabilecek stratejisinin bir parçası olduğu ortaya çıktı.

10...Ag4'ten sonraki konum.

Caruana oyundan sonra şunu açıkladı "10...Ag4'ün sürpriz olacağını biliyordum. Bu hamleyi çok insanın analizlediğinden emin değilim. 10...Ag4 kaybetmenin tam sınırında ve büyük bir kumardı. Kaybetmiyor, kötü bile değil; ama kesinlikle sürpriz etkisine güvendiğim oldukça şüpheli bir hamle."

10...Ag4 kaybetmenin tam sınırında, büyük bir kumardı.
—Fabiano Caruana

Yorumcu GM Jon Ludvig Hammer, Nepomniachtchi'nin 15.d4 ile piyon fedası yapma kararından çok etkilendiğini şu sözlerle ifade etti: "Siyahın konumuna baskı yapmaya cesaret etmesi gerekiyordu; çünkü bu kararı alırken hâlâ Caruana'nın ev hazırlığında olduğunu varsayması gerekiyor."

Caruana'nın kontrol yaptığı ilk andı buydu: d4'ü almadan önce 1,5 dakika harcadı. İki hamle sonra, 2018'de bu turnuvayı kazanan Amerikalı büyükusta nihayet kendi başınaydı: "17.Ka1 hamlesi ile beni şoke etti. Onu beklemiyordum."

Konum keskinleştikçe her iki oyuncunun da kazanca oynayabileceğini hissettiren bir konum oluştu: Caruana piyon fazla, Nepomniachtchi ise çok güçlü iki fille oynuyordu.

Yorumcu IM Almira Skripchenko de Nepo'nun kendisini 26.Vd1 oynadıktan sonra nasıl kontrol ettiğini şu sözlerle takdir etti: "Oyunlarımızda somut varyantlarla takıntılı bir şekilde uğraşıyoruz; ama bu konumda baskıyı sürdürmek çok önemli. Somut bir varyanta girmiyor; ama baskıyı artıyor."

Oyun, Siyahın b2'den bir kalite fedası yapma olanağı bulunduğunun ortaya çıkmasıyla çok daha ilginç hale geldi; ama taraflar bunun yerine hamleleri tekrar ettiler ve Caruana yapmaya niyetli olduğu 31...Kg8 hamlesinden önce hamle tekrarıyla berabere iddiasında bulundu.

Is @FabianoCaruana considering the ...Rxb2!? exchange sacrifice?#FIDECandidates pic.twitter.com/KZmTZu76wj

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 18, 2022

"I@FabianoCaruana ...Rxb2!? kalite fedasını mı düşünüyor?#FIDECandidates pic.twitter.com/KZmTZu76wj"

— ChesscomLive (@ChesscomLive) 18 Haziran 2022

"Konumumun iyi olduğunu düşünüyordum, bir noktada çok üstün olduğumu düşünüyordum; ama taşlarımı nasıl uyumlu şekilde çalıştıracağımı bulamadım," dedi.

Duda-Ding ½-½

2020 Adaylarda hem ilk hem de ikinci oyununu kaybetse de Ding bu kez birinci turdaki mağlubiyetiyle çok daha iyi baş etti. Belki de sandalyesini değiştirmesi (oyuncular için hazırlanan büyük ofis sandalyeleri yerine daha normal boyutta bir sandalyeyi istedi) ona yardımcı oldu, Ding her zamanki Ding gibiydi dün.

Sağlam 1...e5 repertuvarını oynadı ve güzel vezir manevralarıyla başı hiçbir derde girmediği gibi 20.hamlede hafif üstündü motorlara göre. Ding'in kendisi de böyle düşünüyordu.

Dünyanın iki numarası birden bire 23...g5 ile agresifleşti, dün kendisinin de yüzleşmek zorunda kaldığı hamleydi

"23...g5'im çok iyi değil gibi görünüyor; ama nerede hata yaptığımı bilmiyorum." dedi  Ding oyunun sonunda; ama bu hamle Duda'nın Siyahın konumunu olduğundan daha ciddiye almasıyla sonuçlandığı için rakibinin üzerinde psikolojik bir etki yaratmış olabilir. Son konumda Ding, Beyazı biraz daha fazla beğeniyordu.

Yalnız burada da oyun biraz beklenmedik şekilde üç hamle tekrarıyla bitti. Duda hamleleri tekrar etti, Ding'in de buna itiraz etmek için bir nedeni yoktu. İki yıl öncekinin aksine, bu kez erkenden ikinci turda kanamayı durdurdu.

"Dürüst olmak gerekirse bu oyunumdan çok memnun değilim," sözleriyle Duda bu oyunla ilgili hislerini itiraf etti. "Açılışta bir fikir hazırlamıştım ve bu bana tabii ki hiçbir nesnel üstünlük vermiyordu; ama oynanabilir bir konum elde edip rakibime bir şekilde üstünlük sağlamayı umdum. Sorun şu ki bu konumda kendimi çok daha rahat hissetmiyordum, esasen ne yapacağımı bilmiyordum!"

Duda, eğer daha iyi şansları olan birisi varsa onun da rakibi olduğuna katıldığını söyledi, o yüzden de beraberlikten memnundu. "Bu oyunda çok  fazla şey kaçırdım. Bir milyon yıl düşünüp bulamayacağım bazı hamleler yaptı!"

Bir milyon yıl düşünüp bulamayacağım bazı hamleler yaptı!
—Jan-Krzysztof Duda

Analizler: GM Rafael Leitao.

Rapport-Firouzja ½-½

Rapport'un bu oyunda kazanç konumu kazanamayarak Firouzja'ya bir doğum günü hediyesi  verdiğini söyleyebilirsiniz. Aslında bu iki defa yaşandı.

Sıkça denediği düzensiz açılışlar oynama  stratejisine sadık kalarak Rapport Sicilya'daki 4.Vxd4 varyantını oynadı ki buna Firouzja'nın 5...a6'sı en popüler tercih de değildi. Sürpriz etkisi?

Dokuzuncu hamle itibariyle, Rapport'un dünkü oyunuyla çarpıcı benzerlikler vardı: Bu kez Macar oyuncu Maroczy Düğümü yapısını Sicilya'ya karşı tercih ederken Siyahın şah atı e7'ye gitmiş ve erken c4-c5 sürüşü de yapılmıştı.

Dahası Siyahın c6-erinin ayrık kaldığı Duda-Rapport oyunundaki piyon yapısının aynısı oluşmuştu; ama Siyah için biraz daha iyi bir versiyonu vardı tahtada; çünkü uyumlu bir taş oyunuyla bu piyonu korumak birinci turdaki Duda-Rapport oyununa göre daha kolaydı. Yine de Rapport, zaman kontrolünden kısa bir süre önce ikişer kalenin olduğu bir oyunsonuna kadar hafif üstünlüğünü korumayı başardı.

Önceki gün piyon geri kale oyunsonunu savunurken iyi iş çıkaran Firouzja, bu kez hemen hata yaptı ve yanlış bir plan seçti. Çoğunlukla kale oyusonlarında aktifliğe oynamak önemlidir; ama oyun boyunca zayıf kalan c6-piyonunu bu kadar çabuk verip şah kanadında (32...Ka1, 33...Kh1 hamleleriyle) karşı oyun yaratmak aşırı tehlikeliydi; çünkü bir başka tanıdık tema ile yanıtlanabiliyordu: yedinci yatayda iki kale.

Rapport kazanç konuma  geçti; ama 15 dakikası varken yalnızca 40 saniye düşünerek oynadığı 38.Şe4 hamlesiyle hatalı bir devamyolu seçmiş gibi görünüyor (Firouzja son birkaç hamlesini bir dakikanın altında süresi varken oynamıştı).

Zaman kontrolüne ulaşıldığında Rapport'un kazanç devamyolunu bulmayı denemek için fazladan bir saati vardı. 25 dakikasını harcadıktan sonra 41.Şf4 oynadı. Motor gerçekten de kazanç verecek bir üstünlük oranı veriyordu; ama verdiği varyantlar pek de ikna edici değildi. Yoksa ufuk etkisine [Bilgisayar motorlarının uzun varyantları tam olarak doğru değerlendirememesine verilen isim - Ç.N.] bir örnek mi görüyorduk?

Her koşulda, bir insanın bırakın hesaplamayı anlamakta dahi çok zorlanacağı bir konumdu. Oyun kısa süre sonra beraberliğe gitmeye başladı; ancak bir noktada değerlendirme çubuğu Beyazın lehine olacak şekilde yukarı sıçradı. 52.Şf5 ile başlayan uzun bir varyant nihayet 61.hamlede kazanç bir tablebase konumuna götürüyordu, bulmayı deneyin! [Tablebase, belli sayıda taş olan konumlarda direkt oyunun sonucunun belirlenebildiği bir veritabanıdır-Ç.N.]

Analizler: GM Rafael Leitao.

Nakamura-Radjabov 1-0

Turnuvanın en yaşlı iki katılımcısı 2011'den beri 14 defa  oynamışlar ve Naka iki defa kazanıp hiç yenilmemiş. Bu iki kazancın Sicilya'ya karşı geldiği düşünülürse Azeri GM'nin sağlam 1...e5'i oynaması anlaşılırdı; ama pek işe yaramadı.

Öyle ki, Nakamura tahtada bir kez daha oluşan İspanyol Berlin konumuna bakıyordu; ancak açısı farklıydı: Beyaz tarafından. Diğer gün Caruana'nın tercih ettiğinin aksine, filiyle c6'yı almadı -bugünlerde ana varyant-; ancak Beyazın fil çiftini vermediği bir başka sürdürüm seçti. Radjabov kesinlikle şaşırmıştı ve bir noktada neredeyse bir saat zaman farkı oluşmuştu.

Yine de bu harcanan süre boşa gitmedi; çünkü Radjabov 17. hamle itibariyle konumu eşitlemeye çok yakındı. Bu muhtemelen Nakamura tarafından fark edildi; çünkü o da 18.hamlesinde 32, sonraki hamlesinde ise 19 dakika harcamasıyla sonuçlandı ve böylece süre avantajı da tamamen ortadan kalktı.

Yine de iyi bir çözüm buldu ve tehlikeli d6-filini henüz c1'de gelişmemiş mevkidaşıyla takas etti.

Motora göre, Siyah Nakamura'nın 21.Kd1 yerine iddialı 21.d6'yı seçtiği yerde sorunsuzdu; ama Radjabov'un süresinin azalmış olması oyunun gidişatında rol oynamaya başladı. Zaman kontrolünden önceki son üç hamlesi için 54 saniyesi vardı ve 40. hamlesi için 15 saniyesi vardı ve bu hamleyi yalnızca iki saniyesi kala oynadı. Bu turnuvada oyuncuların ancak 60.hamleden itibaren hamle başına sürelerine 30 saniye eklendiğine dikkat edin.

IM Danny Rensch: "Hikaru'nun Radjabov'a karşı üstünlüğü zaman sıkışmasından sonra artmış gibi  görünüyor," dedi. Mental olarak da bu geçerliydi. Nakamura bir piyon kazanmış ve daha iyi kazanç şanslarıyla oynayabileceği bir konuma ulaşmıştı, bunu da harika bir şekilde kazanca dönüştürmeyi başardı.

Analizler: GM Rafael Leitao.

Ding'in iyi bir berabere yapmış olması ve Nakamura'nın geri dönmüş olması herkesin Adaylar Turnuvasını kazanma şanslarının devam ettiğini gösteriyor. Pazar günü (bugün) Firouzja ve Nakamura'nın ilk klasik oyunlarını oynayacağı heyecanlı bir tur bizi bekliyor.

2.Tur Sonunda Sıralama

3.Tur Eşlendirmeleri

Önceki Haberler:

• • Caruana ve Nepomniachtchi Kazandılar, Birbirleriyle Buluştular
  • Caruana To Play His 4th Candidates: 'I Don't Actually Look At The Prize Fund'(İngilizce)
  • Which Candidate Has The Best Post-Pandemic Performance Rating(İngilizce)
  • Adaylar'ı Kim Kazanacak? Her Oyuncuyu Savunmak için Nedenler
  • 2022 Adaylar'ı Kim Kazanacak?
  • 2022 FIDE Adaylar Satranç Turnuvası: Aradığınız Her Şey