Mamedyarov, Caruana'ya "Dur!" Dedi

Norveç Satranç 2023'te beşinci tur dramatik bir sonuca sahne oldu:  GM Shakhriyar Mamedyarov, Siyah taşlarla GM Fabiano Caruana'yı klasik satrançta yenmeyi başardı. GM Hikaru Nakamura, GM Aryan Tari'yi yenerek hem turnuvada hem de canlı dünya sıralamasında 2015'ten beri ilk defa dünyanın iki numarası oldu.

Klasik bölümdeki beraberliklerin ardından diğer tüm eşleşmelerde sonuç Armageddon eşitlik bozmaları ile belirlendi. GM Alireza Firouzja, GM Wesley So'ya berabere yaparak Cumartesi günkü yenilginin yaralarını sardı. GM Nodirbek Abdusattorov'un açılıştaki, hatalı oyunu neticesinde GM Gukesh D, açılıştan hemen sonra kazanç konum elde etti; ancak nihayetinde üç konum tekrarı yaparak berabere yaptı ve böylece eşleşmeyi kazandı. Nihayet, GM Magnus Carlsen, Beyazlarla turnuvadaki dördüncü Armageddon oyununu GM Anish Giri açılışta yaşadığı sorunlardan faydalanarak kazandı.

Caruana, halen 10,5/15 ile lider; ama Nakamura kendisini sadece bir puan geriden izliyor. Firouzja, bu ikilinin ardından sıralamada 7,5 puanla üçüncü ve dünyanın yeni iki numarasıyla Pazartesi günü karşılaşacak.

Norveç Satranç, 5 Haziran Pazartesi TSİ 18:00'da kaldığı yerden devam edecek.

Norveç Satranç, Tari'nin 24. yaşına basmasıyla ikinci doğumgünü kutladı. Altı gün önce de Gukesh 17 yaşına girmişti. Her ne kadar Tari'ye bu özel gününde pasta ikram edildiyse de kendisi klasik turnuvadaki üçüncü yenilgisine uğramaktan kurtulamadı.

Turnuvanın yarısı geride kaldığı sırada, Caruana dört puan farkla liderdi; ama bu far Mamedyarov tarafından üç puan budandı. Yavaş bir başlangıcın ardından Nakamura ve diğerleri tekrar turnuva zaferini elde edebilecek pozisyona geldiler.

Emre Hasgüleç'in özet videosunda Mamedyarov'un, Caruana'ya karşı %97 doğrulukla oynadığı oyun yer almaktadır.

Caruana-Mamedyarov

Mamedyarov, turnuvaya görece yavaş başlamış olsa da, Caurana'yla bu oyundan önce skorları çok yakındı: Caruana +6 -5 =18 öndeydi ki artık bu skor eşitlendi de. Cumartesi günü Armageddon'da kazandıktan sonra, Mamedyarov ilk klasik galibiyetini kovaladığını paylaşmıtı ve ertesi günde bu sonucu turnuva liderine karşı almayı başardı.

Son Dünya Şampiyonasında da görülen moda Dört At İngiliz Açılışı'nı oynadı; ama Azeri büyükustabir yenilik olmasa da kendisinin yeni bir fikir olarak nitelendirdiği  8...d5 hamlesini oynadı.

Oyundan sonra şu sözleri söyledi: "Bence ...d5 yeni bir fikir; ama çok tehlikeli. Yani, Siyah için çok riskli demek istiyorum; ama ilgi çekici bir satranç oynamak istedim. Sağlam oynamak kolay değildi... Bence riskli bir şey oynayıp kazanmak ya da kaybetmek daha iyi."

Bence riskli bir şey oynayıp kazanmak ya da kaybetmek daha iyi.

—Shakhriyar Mamedyarov

Caruana yanıtı ve motorun ilk tercihi olan 98.Fe2 oynamadan önce iki dakika harcadı. Buna karşılık, Mamedyarov da konuma ne kadar hakim olduğu oyunun daha sonraki bir aşamasında tek ve zor bir savunma olanağı olan 16...a5'i bularak gösterdi —bu hamlenin fikri ...Ka6 ile altıncı yatayı savunmaktı.

Sürelere baktığımızda, Caruana 21.Vh4 oynamadan 21, 22.Fd3 oynamadan önce de dokuz dakika harcayınca bu da Caruana için oyunda endişe verici bir unsur haline geldi ve bu hamleden sonra a-eri düşmüş olsa da, zayıf şaha yönelik bir karşı oyunu vardı.

Her ne kadar motor Siyahı hafifçe tercih ediyor olsa da Beyazın elle tutulur bir karşı oyunu vardı ve kazanca gitmek o kadar kolay değildi. Amerikalı turnuva liderinin farklı yerlerde konumu tutma şansı vardı; ama 35.Vd3? kaçırdığı son fırsattı (35.Şh2!! oyunu kurtarmasının tek yoluydu). Daha sonra Mamedyarov taş kaybı ya da kayıp oyunsonuna geçişi zorlayan bir devamyolu buldu. 

Bu gergin psikolojik mücadele, Mamedyarov'un kritik galibiyeti Günün Oyunuydu ve aşağıda GM Dejan Bojkov tarafından analiz edilecektir. (Yakında eklenecektir.)

Nakamura-Tari

İkinci sıradaki oyuncuyla en fazla sıkıntı yaşayan oyuncunun (Tari 2/12 ile son sıradaydı) eşleşmesinde Nakamura havadaki kan kokusunu almış gibiydi. Oyundan önce Nakamura rakibinin gücünü takdir ettiğini ve bu oyunun hiç de öyle tereyağından kıl çeker gibi olmayacağını söylemişti.

Ancak bahsetmediği tek şey, hızlı satrançtaki eşleşmeleriydi (Norveç Satranç Yıldırım dahil) ve bu branştaki tüm oyunları kendisinin kazandığıydı.

İlk klasik oyunlarında, Nakamura, Fil Açılışı oynamayı denedi ve kısa süre sonra konum ters renkle oynanmış bir İtalyan gibi oldu - Siyah, piyonunu c6'ya oynamıştı ve Beyaz da atını c3'ten gelişmiş gibiydi.

Nakamura, oyundan sonra şunları söyledi: "Gukesh'in oyununa benzedi. Bir noktada, rakibimin oynadığı hamleler benim beklemediğim hamlelerdi ve o nedenle bir noktada yalnızca hızlı oynamaya başladım."

Kritik anları da en anlaşılır şekilde şöyle özetledi: "Karar vermek güç. Belki biraz alttaydım; ama bir defa Fg5 hamlesini yaptım mı, belki eşit, belki biraz bana üstündü. Ve sonrasında Aryan bu Fxb3, c4'ü kaçırdı ve sonrasında bence basitçe konumsal olarak kayıp hale geldi konum."

Bir konumsal hata Nakamura'yı klasik iyi ata kötü fil senaryosuyla bıraktı ve bu noktadan sonra oyun kurtarılamazdı. Kitaplara geçecek iyi bir oyundu.

Nakamura'nın zaferini nasıl anlattığını aşağıdaki videoda izleyebilirsiniz (İngilizce):

Artık Amerika'nın bir numarası, doğumgünü çocuğunu yendiğini bilmiyordu. Ancak şu sonucu çıkardı: "Normalde doğumgününüzde daha kötü oynarsınız," dedi ve doğumgününde So'ya kaybettiği bir Londra Satranç Klasiği oyununa gönderme yaptı.

So-Firouzja

So'nun oyun öncesi psikolojik bir üstünlüğü olduğu iddia edilebilirdi. Önceki gün Armageddon'da aldığı galibiyetin yanı sıra Beyazlarla oynayan taraftı. Ayrıca, dünkü rakibiyle olan son klasik oyununu kısa bir süre önce, Siyah taşlarla İtalyan'da Romanya'da oynanan Suberbet Satranç Klasiği'nde kazandı.

İlk oyun oldukça ağır teorik bir Grünfeld Savumasıydı ve yenilik 20. hamlede geldi. Firouzja, 20...Va3N oynamadan önce neredeyse 20 dakika düşündü ve bu da belki de bu hamlenin bir masa başı keşfi olduğuna işaretti. Harcanan zaman bir tarafa, gayet de iyi bir hamleydi.

So, 25.f4 ile piyon feda etti. Her ne kadar bu hamle oyunda işe yaradıysa da, Firouzja'nın tam 30. hamlede ekstra taşla oyunu zorlama şansı vardı. Bunun yerine, dört dakika düşünüp vezirleri değişerek oyunu beraberliğe götürdü.

Sonrasında, Firouzja şu yorumu yapacaktı: "Oyundan çok mutluyum. Klasik bir oyunda daha fazlasını deneyebilirdim; ama nasıl kazancı deneyeceğimi bulamadım."

İkinci oyunda Siyahla oynadığu İspanyol'da sağlam bir şekilde savundu. So, objektif olarak Beyazla hafif üstünlükten fazlasını asla elde edemedi. Amerikalı GM'nin d6'dan bir piyon kazandığı konum kritik andı; ama Firouzja f5'teki piyonu birçok hamle sonra geri aldığını görecek kadar derin hesap yapmıştı.

Fransa'nın bir numarası bu noktadan itibaren beraberliğini elde etmek için en ikna edici yolu denedi ve bu turnuvada 1,5 puan aldı.

Caruana'ya olan kaybının mentalitesini nasıl etkilediği sorulduğunda, Firouzja şu yanıtı verdi: "İlk olarak ben daha iyi oynamalıyım, ondan sonra elime şanslar geçer. Ondan önce eğer Caruana her şeyi kaybedecek bir hata yapıyorsa ben iyi oynayamazsam onu yakalayamam. Dolayısıyla öncelikle kendime odaklanmalıyım."

Altıncı turda Beyaz taşlarla Nakamura ile oynayacak.

Carlsen-Giri

Her ne kadar Carlsen aralarında bugüne kadar oynadıkları karşılaşmalarda +6 -2 =21'lik bir skor üstünlüğü bulunsa da, 2023 Tata Çelik'te birbirleriyle oynadıkları en son klasik oyunlarında Giri'nin Carlsen'i hayatında ikinci kez ve 12 yıldır ilk defa yendiği herkesin aklındaydı.

Oyundan önceki modu sorulduğunda Carlsen, yüzünde bir gülümsemeyle Norveççe şu yanıtı verdi: "Sıralamayı gördünüz mü?" Sonra da ekledi: "Evet, ona bağlı. Ben kazanmaya çalışacağım."

Dünyanın bir numarası iddialı bir Katalan oynadı, öyle ki kısa sürede geri alması mümkün olmayan bir piyon feda etti. İtiraf odasında, planının aşamalarını paylaştı: sakalını traş etmek ve piyonlarını feda etmek.

Carlsen in the confessional: "I am on step 2 in my plan to get back into the tournament. Plan 1 was to change my looks, which didn't work very well yesterday. The second part of my plan is to do what I did in a time when I had some success by just sacrificing a pawn as quickly as… pic.twitter.com/7oMp9eHjYW

— Tarjei J. Svensen (@TarjeiJS) June 4, 2023

"Carlsen itiraf odasında: "Turnuvaya geri dönmek için kurduğum planın 2. aşamasındayım. 1. Plan dış görünüşümü değiştirmekti, o dün pek işe yaramadı. Planımın ikinci kısmı, olabildiğince hızlı piyon feda ederek biraz başarılı olduğum zamanlarda yaptığımı olabildiğince hızlı yapmak… pic.twitter.com/7oMp9eHjYW"

— Tarjei J. Svensen (@TarjeiJS) 4 Haziran 2023

Eski dünya şampiyonunun ilginç oyununa rağmen, Beyazlarla bir üstünlük kanıtlaması pek mümkün olmadı. Hiç değilse 13.e5?'ten sonra zaten kötü konumdaydı; ama 15...Kf8 savunma hamlesi ona eşitliği koruyacak girişimi ele geçirme fırsatı verdi. Giri'nin 36 dakikasına karşılık Carlsen'in 75 dakikası olması da cabası.

Carlsen'in elde ettiği girişim, feda ettiği piyonu geri almasına yetti. Taraflar oyunu berabere yaptılar.

Armageddon'da kazanan tarafı (Carsen) açılış belrledi. Bu yılın başında GM Ian Nepomniachtchi'nin oynadığı Nimzo Hint varyantını tekrar etti. Rakibi ise ya varyanta aşina değildi ya da daha yüksek bir olasılıkla hamle sırasını karıştırdı. 12...Kc2?'den sonra Siyah piyonu geri almayı başaramadı.

Bu noktada, yorumcu Howell, Carlsen'in bu oyunu kazanamazsa bunun turnuvanın en büyük sürprizi olacağını söyleyecek kadar ileriye gitti. Hiçbir sürpriz yaşanmadı.

Abdusattorov-Gukesh

Her ne kadar turnuvaya çalkantılı başlayıp önceki gün Armageddon'u kaybetmiş olsa da her iki oyuncu da beşinci turda savaşçı bir ruhla masaya oturmuşlardı. Abusattorov, 7.g4 ile piyon feda ederken, Gukesh de bu zehirli piyonu almakta ve devamındaki düelloya girmekte tereddüt etmedi.

İtiraf odasına gelen Nakamura, 7.g4 hamlesini, her ne kadar benim veritabanımdaki ilk oyun GM Michael Adams vs. GM Garry Kasparov 1992 (0-1) olsa da, bu hamleyi Letonya-Amerikalı GM Alexander Shabalov'a bir gönderme yaparak "Shabalov Hamlesi" olarak nitelendirdi. Gençliğinde Amerikan turnuvalarında Shabalov ile beraber ve Shabalo'a karşı epeyca oynayan Nakamura muhtemelen oyundaki varyantı daha önce gördüğü bir veya birkaç oyuna benzetmiş olmalı.

Gukesh, 10.h3 yeniliği ile sürpriz yaptı ve bundan sonra kendi başına kaldı. Oyundan sonra bu durumu şöyle açıkladı: "Muhtemelen çok da güçlü olmayan bu fikriyle bir sürprizle karşı karıya kaldım, ancak verdiğim yanıttan çok memnunum. Nihayetinde belki de ...Vc5 yerine ...Vc7 oynayıp ufak bir şansı elde etme fırsatını kaçırdım.

Motor bu değerlendirmeye katılmıyor ve her iki hamleden sonra da konumu eşit olarak değerlendiriyor. Tabii ki bu tarafların oyun sırasında pratikte hissettiklerini açıklamaz—belki Gukesh insanın yapacağı bir hatayı rakibine yaptırabilirdi. Eğer Abdusattorov o oyundaki gibi 26.Ae2? oynasaydı bu hamle gerçekten de yanlış olurdu.

Keskin niyetleri ve keskin oyunortasına rağmen konum eşit bi oyunsonuna hızlıca sadeleşti. Paradoksal bir şekilde Beyazın özellikle 17. hamlede vezirleri takas edip oyunsonunda hücum konumu elde etmesi daha iyi olurdu.

Gukesh Armageddon oyununu şöyle net bir şekilde özetledi: "Armageddon da çok da aşina olmadığı bir Katalan oynadı ve açılıştan iyi konumda çıktım. Daha sonra kaybetmemin hiçbir yolu yoktu." Açılıştan iyi çıkınca bitirici bir hücumla da galibiyete gitti.

Okurlar, kesinlikle 18. hamlede durup bir bakmalılar ve kaçan parlak hamleyi incelemeli (20...Kc3!! de pastanın üstündeki vişne gibi). Gukesh'in maçı kazanmak için sadece beraberliğe ihtiyacı olduğundan, 18...Ae5 hamlesi muhtemelen şartlar da düşünülünce yapılabilecek en iyi hamleydi. Fedaya hiç gerek yoktu.

5.Tur Eşlendirmesi

6.Tur Eşlendirmesi

2023 Norway Chess, Norveç'in Stavenger şehrinde oynana elit bir masa başı turnuvasıdır. Turnuva 29 Mayıs TSİ 20:00'de bir yıldırım turnuvasıyla başladıktan sonra 30 Mayıs TSİ 18:00'de klasik turnuva ile devam edecek.

 10 oyuncu tek tur dönerli turnuva oynarlar ve klasik galibiyetleri için 3 puan; klasik oyunu berabere yapıp armageddonda kazanmaları halinde 1,5 puan; klasik oyunu berabere yapıp armgeddonda kaybetmeleri halinde 1 puan ve son olarak da klasik oyunu kaybetmeleri halinde 0 puan alırlar. Klasik oyunun zaman kontrolü tüm oyun için 120 dakika ve 41. hamleden sonra her hamle için 10 saniye eklemelidir. Armageddon oyununda ise Beyaz 10 dakika, Siyah 7 dakika alırken berabere halinde süresi az olan Siyah kazanır ve her iki oyuncuya da 41. hamleden itibaren her hamle için 1 saniye ekleme gelir.

Önceki Haberler:

• Gukesh'ten Magnus Carlsen'e Vezir Fedası
• Caruana Yine Kazanarak Turnuvada Liderliği Aldı ve Dünyanın 3 Numarası Oldu
• Abdusattorov Rok Yapmadan Kazandı!
• Norveç'te Ev Sahibine Soğuk Duş: Caruana Carlsen'i Yendi
• Son Gülen Abdusattorov, Geriden Geldiği Norveç'te Yıldırım'ı Kazandı
• Carlsen, Nakamura Will Go Head-To-Head At Norway Chess (İngilizce)