Yaşı İlerlemiş Oyuncular Kendilerini Nasıl Geliştirebilir?

YAŞI İLERLEMİŞ OYUNCULAR İÇİN GELİŞİM

Chess.com üyesi jayzorac şöyle yazmış:

Size bir sorum var. Sizce "yaşı ilerlemiş" oyuncular hala uzman ve usta seviyelerine yükselecek kadar kendini geliştirebilir mi? 

SILMAN: Bay jayzorac kendi satranç geçmişine dair (genç bir oyunculuktan "yaşı ilerlemiş" oyuncu olana kadar olan bitenden) epey şey yazmış, ama özellikle şu kısmı çok beğendim: “Yirmili yaşlarımın başında Amerikan futbolu oynarken geçirdiğim ve o kariyerimi başlamadan bitiren bir sakatlıktan iyileşirken, satrancın düşük sakatlık riskiyle rekabet etmemi sağlayacak bir spor olacağını düşündüm.”

İlginizi çekebilecek bazı makaleler paylaşıyorum (İngilizce):

• Herkes Uluslarası Usta veya Büyük Usta Olabilir Mi?
• İyi, Kötü ve Çirkin
• Kendi Kendine Dans Etmek
• Oyuncu Olmaya Heveslenen Birisinin Koça/Antrenöre İhtiyacı Var Mıdır?

Yaşı ilerlemiş oyuncuların ustalık seviyesine ulaşmasına (veya ulaşamamasına) dair de bir makale yazdım. Bu sorunun yanıtı EVET, ustalık seviyesine ulaşabilirler, ama ancak çok ama çok sıkı çalışırlarsa bunu başarabilirler (ki bu aşağı yukarı her şey için de geçerlidir).

Her neyse, satrancın güzel vakit geçirmek adına oynandığını ve kuvvet puanının çok da önemli olmadığını unutmayın. Ama böyle bir hedefiniz varsa, bunu kısım kısım ilerleyerek gerçekleştirebilirsiniz.

1700lü puanlardaysanız, hedefiniz önce 1800, sonra 1900 olmalı ve bu şekilde devam etmelidir. Üstelik, pek çok oyuncu (gençliklerinde) taktiklerde çok başarılı olsa da, yaşla beraber taktiksel görüşleri geriye gitmektedir. Bu sizin için bir sorunsa, konumsal şeylerde, oyun sonlarında ustalık edinmeye çalışın ve sizin bulunduğunuz noktadan 100 puan ötesine özenmenizi sağlayacak kadar iyi bir açılış repertuarı (tabii güçlü olduğunuz yönlere uygun olacak) oluşturun.

Bunun ardından da başkalarıyla oynamayı deneyin ve bunu aktif olarak gerçekleştirin (30 dakikalık karşılaşmalar veya çok daha uzun karşılaşmalar... yıldırım gerçekten çok eğlenceli ama sizin uzman veya usta olmanıza yardımcı olmaz). 

Tekrar söylemek gerekirse, uzman veya usta seviyesine ulaşmak son derece gerçek bir hedeftir. Bunun ötesinde sizi durduracak hiçbir şey yok.

Bol şanslar!

14 YAŞINDAKİ BİR ACEMİ, USTA OLABİLİR Mİ?

Chess.com üyesi Z_Farley şöyle yazmış:

14 yaşındayım ve çok uzun zamandır satranç oynamasam da, çok tutkuyla bağlandım ve oyuna aşık oldum. Çok derinlemesine ve düzenli olarak çalışıyorum. Size, hala bir usta olup olamayacağımı sormak istiyorum. Okuldaki çalışmalarım yüzünden, satrançta hızlı bir akademik gelişme kaydetmem imkansız olabilir mi?

SILMAN: Bence siz olan biteni tersten anlamışsınız: İlk düşünmeniz gereken şey, satranç yüzünden okuldaki çalışmalarınızda geride kalıp kalmayacağınızı düşünmelisiniz. Eğitim görmeniz çok daha önemlidir. Hatta "Okuldaki çalışmalarım yüzünden, satrançta hızlı bir akademik gelişme kaydetmem imkansız olabilir mi?" demek yerine, "Satrançtaki çalışmalarım yüzünden, okulda eğitim alanında hızlı bir gelişme elde etmem imkansız olabilir mi?" 

Her halükarda, satranç çalışmak güzel ve iyi bir şeydir, ama ciddi bir çalışma planına ihtiyacınız var. Oyuncunun ihtiyaçları kişiden kişiye değişir, dolayısıyla güçlü bir oyuncunun sizin zayıflıklarınızı göstermesi iyi bir fikir olabilir (zayıflıklarınızı bildiğinizi düşünebilirsiniz, ama hiçbirinin farkında bile olmayabilirsiniz) ve yeterli paranız varsa, sizin için bu çalışma planını hazırlayacak bir satranç öğretmeniyle çalışmanızı öneririm.

İşte size bir örnek:

Diyelim ki Bay Roboto taktiklerde oldukça iyi ama konumsal anlayışı çok kısıtlı olsun. Açılış repertuarı da var ama çok anlamıyor (anladığını düşünebilir, ama aslında anlamıyor). Ve, bazı temel oyun sonu durumlarını biliyor olabilir, ama oyun sonu bilgisi epey zayıf. Bu durumda Bay Roboto iyi bir oyun ortası kitabı satın almalı (Sizinle "konuşan" kitapları bulmaya çalışın. Satrancını Nasıl Yeniden Değerlendirirsiniz'in dördüncü baskısı size uygun olabilir veya olmayabilir. Eğer yazarın yazış tarzı yüzünden bir gülümseme oluşturmazsa başka bir şey arayın derim).

Aynısı Bay Roboto’nun iyi bir oyun sonu kitabı arayışı için de geçerli. Açıkçası yığınla böyle kitap var, dolayısıyla güvendiğiniz ve beğendiğiniz yazarların kitaplarını bulmaya çalışın.

Açılış kitapları biraz sıkıcı olabildikleri için biraz daha farklıdır ama materyal güzelse, genelde satın almanıza değecektir! Herkes iyi yazamaz, ama olağanüstü bir öğretmenlerse, veya bir devam yolunun USTASI ise, o kitabı almak isteyebilirsiniz. Buradaki bir sorun da sizin ne kadar iyi olduğunuz. Büyük ustaların yazdığı çok detaylı açılış kitaplarını çok seviyorum, ama siz başlangıç seviyesindeyseniz ve hatta 1700 seviyesindeki bir oyuncuysanız, muhtemelen sizi aşan bir seviyede olacaktır. O durumda, o açılışın temellerini açıklayan bir kitap bulmaya çalışın: er yapıları, tipik taktiler, kalıplar ve tipik oyun planları. Bunların tamamında ustalaştıktan sonra, (eğer çok uzun süredir o kitabı almak için can atıyorsanız) o ileri seviyedeki açılış kitabını da tabii ki satın alabilirsiniz.

Unutmayın ki 12 ve 13 yaşındaki çocuklar büyük usta olmayı başarmışlardır. Dolayısıyla büyük ihtimalle büyük usta olmak muhtemelen çok da olası değil. Ama 2200'e ulaşabilirsiniz. Ayrıca genç ve oyuna dair çok heyecanlı olduğunuz için sıkı çalışma ve bol pratik sizi ustalara özgü bir güçlüklerle dolu yolda ilerilere doğru itekleyici güç sağlayabilir.

BB KİM (VEYA NE)?

Chess.com üyesi bluebeard_39 şöyle sordu:

Size sırf merakımdan BB'nin kim olduğunu sormak istedim.

SILMAN: Oyunlarını sık sık kullandığım için pek çok kişi bu soruyu sordu. Bazıları BB'nin "NN" (ÇN: Latince nomen nescio, Türkçesi, isimsiz) ile aynı olduğunu düşünüyor. Başka birisi de BB tipi silahlardan bahsettiğim sanmış (silahlardan nefret ederim!). Birkaç kişi de BB karşılaşmalarının uydurma olduğunu düşünmüş. Eyvahlar olsun ki, bu sorunun yanıtı aslında çok sıradan: Bu kişi sadece adı ve soyadı "B" harfiyle başlayan bir öğrencime ait. Dolayısıyla da “BB” oluyor tabii. BB satranca derin bir sevgi besleyen ve böğretici değerini öne çıkardığım için, yaptığı en kötü oyunları bile benimle paylaşacak kadar nazik bir kişi. Dolayısıyla, kendisi aslında düşük puanlı Chess.com üyelerinin, onun yaptığı hataları yapmaması için kendi egosunu feda ediyor.

EMANUEL LASKER ÜZERİNE EN İYİ (İngilizce) KİTAPLAR

Chess.com üyesi BobbyTalparov sormuş:

Emanuel Lasker hayranı olduğunuzu biliyorum, onun için kendisinin oyunlarının yorumlandığı iyi birkitap bilip bilmediğinizi öğrenmek istedim --  Fischer'in "Hatırlanası 60 Maç" kitabı, Bronstein'ın "Zürih 1953" kitabı veya Hamle Hamle Serisi gibi bir şeyler. Bir süredir arıyorum ama bunlara benzer herhangi bir şey bulamadım.

SILMAN: Lasker'in eski, eğitim amaçlı kitaplarını saymazsak (örneğin Lasker’in Satranç Kullanma Kitabı) ve İngilizce olmayan kitapları da kenara ayırırsak, ve benim okumadığım kitapları da dışarıda bırakırsak, Lasker'e dair çok iyi üç kitap önerebilirim (üçü de oyunlarının pek çoğunu içeriyor):

1. EMANUEL LASKER: BİR SATRANÇ USTASININ HAYATI , Dr. J .Hannak
Epey eski olsa da Lasker'in hayatına dair çok ilginç bir okumadır. (Üç kere okudum…çocukken, 20li yaşlarımın ortasında ve son olarak birkaç yıl önce) Ama Lasker'e dair oldukça yeni kitaplar da var.

2 . NEDEN LASKER BU KADAR ÖNEMLİ , Andrew Soltis'in bu eseri çok iyi ve Kindle üzerinden sadece 9.99$ karşılığında satın almanız mümkün. Soltis'in girişini çok beğeniyorum:

“Şampiyonların en büyüğü, tabii ki, Emanuel Lasker'di.” - Mikhail Tal
“Emanuel Lasker … kahvehane oyuncusuydu.” - Bobby Fischer
“Satranç sanatı Emanuel Lasker olmadan düşünülemez.” Alexander Alekhine
“Satranç kahramanım.” - Viktor Korchnoi
“Maçların (19. yüzyıl maçları) kalitesi … korkunç. Steinitz - Zukertort, Steinitz - Lasker maçları bile(ah ediyor).” - Garry Kasparov.
Emanuel Lasker çok tartışmalı bir kişidir. Ama aynı anda gizemlidir: Böylesine derin, ama aynı anda ikinci en iyi hamleyi oynayan oyuncu dünya şampiyonu olabildi? Ve nasıl bu kadar çok sayıda sıkıcı ve bir o kadar çok da kıvılcımlarla dolu maç oynayan kişi, kısaca nasıl böylesi kötü satranç ve bir o kadar da iyi satranç, 27 yıl, rekor sayıda yıl boyunca şampiyon kalabildi?”

Bu soruya pek çok genç oyuncunun yanıtı, Lasker'in zamanındaki yıldızların pek çoğunun günümüzdeki sıradan bir usta oyuncunun seviyesinde olduğu şeklindedir. Bu görüşü destekleyen bir miktar kanıt var. Lasker oynamaya başladığında oyunun kalitesi, özellikle de savunma yönünden zayıftı ve oyun sonu tekniği de en hafif şekilde söyleyecek olursak, istikrarsızdı. Ama Lasker’in rakipleri arasında Alexander Alekhine, Mikhail Botvinnik, Max Euwe, Jose Capablanca, Akiba Rubinstein, Yefim Bogolyubov, Richard Reti, Frank Marshall ve Siegbert Tarrasch vardı. En hafif şekilde söyleyecek olursak, bu oyuncuların her biri, günümüzün sıradan ustalarından çok daha ötesiydiler. Bu grup karşısında oynadığı maçlardan elde ettiği toplam skor onun hanesinde büyük bir artı olarak duruyor.

Soltis bize biyografi yönü de olan bilgiler verse de, kitap aslında Lasker'in maçları üzerine yazılmış bulunuyor.

3. EMANUEL LASKER: DÜNYA SATRANÇ İKİNCİ ŞAMPİYONU Isaak Linder (basılı kitap $23.09 ve Kindle üzerinden $9.99). Bu kitabı çok aşırı bir düşkünlüğüm var. Aslında bu benim en sevdiğim Lasker kitabım haline geldi. Kitapta Lasker'in hayatına, çocukluğuna ve ailesine, matematik ve felsefe üzerine çalışmalarına, turnuva masalarına, yorumladığı pek çok maça, fotoğrafa, rakiplerine dair tartışmalarına ve çok ama çok daha fazlasına yer verilmiş.

Bu kitapların üçü de bende var, ve bir Lasker hayranıysanız, sizde de bu kitapların olması gerekir. Ama içlerinden birisini seçmeniz gerekiyorsa Linder'in kitabını öneririm.