Vladimir Kramnik Nasıl Süper Büyükusta Oldu

Sonradan süper büyükusta ve hatta dünya şampiyonu olmuş satranç oyuncuları ile aynı turnuvalarda oynayacak kadar şanslıydım. Yetenekli gençlerin dünyanın en iyi oyuncular haline gelmesi dönüşümü genellikle kademeli bir gelişme sürecidir.

Vladimir Kramnik için ise bu tamamen farklıydı. 1991 yılının sonunda, son Sovyetler satranç şampiyonasında beraber oynadık. Bir zamanlar büyük olan Sovyetler Birliği'nin hızlı bir şekilde dağıldığı aşikar olmasına rağmen, sadece birkaç ay içinde sona ereceğini hayal etmek oldukça zordu. Ancak FIDE ustası Kramnik'in sadece yarım yılda, dünyanın en iyi oyuncularından birisi olacağını hayal etmek çok daha zordu!

Burada ne demek istediğimi açıklamalıyım. Öncelikle, Kramnik'in unvanı sizi yanıltmasın. Sadece bir FIDE ustası olmasına rağmen, tüm profesyonel oyuncular Kramnik'in büyük yeteneğinin farkındaydı. Bir neticede bu durum Viktor Korchnoi'nin Sovyetler Birliği'nden iltica etmesi ve Soyvet satranç federasyonunun onun tüm satranç unvanlarını elinden alması ile oldukça benzer bir durumdu. Anlatılanlara göre, GM Makarichev bir konferans verirken seyircilerden birisi ona Korchnoi hakkında bir soru yöneltmiş:

"Peki artık bir Sovyet büyükustası ya da ustası değil ise, o zaman ne?"

Makarichev birkaç saniye duraksadı ve şunu söyledi: "O bir usta adayı, ancak çok güçlü bir usta adayı!"

Benzer bir şey Kramnik için de söylenebilirdi: O bir FIDE ustasıydı, ama oldukça güçlü bir FIDE ustası! Bu sırada, yukarıda bahsi geçen Sovyetler satranç şampiyonasında, Kramnik bana 10 ay önce gösterdiği bir varyanttaki bir oyunu oynamıştı:

Öğretmenimin oyununu aynı rakibe karşı geliştirebildiğim için oldukça gururluydum.

Bu oyun bana ilk GM normumu kazanmama yardımcı olmuştu!

Önceden bahsettiğim gibi, o zamanlar oldukça sık bir şekilde Kramnik ile aynı turnuvalarda oynuyordum. Günün birinde dünyanın en iyi oyuncularından birisi olacağı tamamen net olsa bile, bize hala bizden biriymiş gibi geliyordu. Burada "biz" derken, genç IM ve GM'lerden oluşan yeni jenerasyondan bahsediyorum.

Örneğin aşağıdaki oyuna bir göz atalım:

Açılışta kendimi oldukça tehlikeli bir durumun içinde buldum, ancak 30 dakika kadar düşündükten sonra oldukça ilginç bir piyon fedası buldum. Sonunda Kramnik bana net olmayan bir konumda berabere teklif etti. Görebileceğiniz gibi, bu genç FIDE ustası ile o zamanlar hala başa çıkabiliyorduk.

Bu durum sadece bir turnuva süresinde tamamen değişti. Tabii ki, Manila'da gerçekleştirilen 1992 Olimpiyatından bahsediyorum. Oldukça güçlü bir muhalefete karşı Garry Kasparov'un daha 17 yaşında bile olmayan bir FIDE ustasını yıldızlarla dolu Rusya takımına aldığı oldukça iyi bilinen bir hikayedir. Vladimir Kramnik burada 9'da 8.5 skor elde etti ve çok sayıda da cevher üretti. Özellikle aşağıdaki oyunu seviyorum çünkü bu oyunu masamdan 3 metre kadar uzakta oynanmış olmasından ötürü canlı izleme fırsatı buldum.

Şah Hint Savunmasında dünyanın ileri gelen uzmanlarından biri olan büyükusta John Nunn'un bu şekilde kaybettiğini görmek son derece olağan dışı bir olaydı.

O satranç Olimpiyatı benim için son derece unutulmazdı. Takımımız, Özbekistan, Rus güç merkezinin ardından ikinci olarak Olimpiyattaki en büyük sansasyonlardan birisini yaratmıştı. Orada son GM normumu elde ettim ve unvanı direkt aldım.

O Olimpiyat hakkındaki hatıralarım tıpkı oldukça parlak imgeler gösteren bir kaleydoskopu andırıyor: beş yıldızlı otelde olağanüstü konaklama ve günde üç defa mükemmel bir açık büfe, büyükustaların yumruk kavgası ile çılgın bir Bermuda partisi ve turnuva bülteninde yer alan kadın bir IM'nin net bir şekilde görülen ve kasti olarak elbisesinin azizliğine uğradığı bir fotoğraf.

Hatırlamadığım şey ise satranç tahtası dışında Kramnik'ti. Tüm Olimpiyat boyunca düşük bir profil korudu ve hatta Olimpiyatın son günündeki 17. doğumgünü de genel olarak farkına varılmadan geçmişti. Sanırım enerjisini oyunları için tasarruf ediyordu. Eğer durum öyle ise, o zaman planının mükemmel bir şekilde işe yaradığını söyleyebiliriz çünkü tüm Olimpiyattaki en iyi reyting performansını gösterdi: 2958.

Hatta sıradaki oyun için ise bir ödül kazandı:

Nasıl kıyasıya bir mücadele ama! Bu sırada, Kramnik'e ödül olarak verilen o kocaman ve ağır mermer satranç tahtasını nasıl taşımayı başardığını hiç sormadığımı farkettim.

Bu Olimpiyat Kramnik'in en üstlere tırmanışını hızlandırdı, nu nedenle bana göre iki adet farklı Kramnik bulunmakta: bunlardan biri Olimpiyattan önceki Kramnik ve ikincisi ise Olimpiyattan sonraki tamamen farklı bir Kramnik. Beni yanlış anlamayın, o Olimpiyattan sonra bile hala aynı mütevazı ve son derece cana yakın insandı. Ve onunla satranç tahtası başında yarışmak hala mümkündü. Örneğin, beraber oynadığımız bir sonraki büyük açık turnuvada—Moskova'daki 1992 Alekhine Anı Turnuvası— ben, turnuvanın net kazananı GM Tiviakov'un ardından, eş puanlı olarak turnuvayı ikinci bitirdim. Kramnik ise dokuzunculuğu paylaşıyordu. 

Buna rağmen, Kramnik'in çoktan herkesten daha üstün olduğunu net bir şekilde görebiliyordum.