Magnus Carlsen Hisarlarla İlgili Haksız mıydı?

GM Magnus Carlsen, GM Sergey Karjakin ile karşılaştığı 2016 Dünya Satranç Şampiyonluğu maçının dördüncü oyunundan sonra şu meşhur sözü etmişti: "Hisarlara inanmıyorum." Kastettiği  herhalde şuydu: Satrançta tabii ki hisarlar var; ama hisar gibi görünen çoğu konumda bir şekilde o surların yıkmak mümkündür.

Ne var ki, dünya şampiyonunun sözleri tekrar tekrar yazıldı çizildi, binlerce kez referans verildi (GM Hikaru Nakamura bir defa Twitter hesabında günün sözü olarak bu ifadeyi seçti), Carlsen'in sözü ilk anlamını zamanla yitirdi. Artık Carlsen'in hisarlara tek boynuzlu at gibi baktığı düşünülüyor. Yani Carlsen'e göre öyle bir şey yokmuş gibi bir algı var.

İnsanlar, dördüncü oyundan sonraki hisardan sonra Karjakin'in aynı maçta başka bir anda tek başına yıkılmaz bir konum inşa etmeyi başardığına dikkat çekiyorlar!

O zaman esas soru şu: Hisarlar satrançta ne kadar yaygın görülür? Kimsenin elinde kesin bir istatistik olduğunu sanmıyorum; ama benim cevabım hisarların zannettiğinizden çok daha sık karşınıza çıkacağıdır!

Hisar tartışmamıza devam etmeden önce, size bundan yaklaşık 60 yıl önce bir Sovyet turnuvasında yaşanan komik bir hikâyeyi aktarayım. GM Eduard Gufeld, oyununa henüz başladığı sırada aynı turnuva salonunun bir başka köşesinde iki usta arasındaki bir oyunda tıpa tıp aynı açılışın oynandığını fark eder. Bunda olağanüstü bir durum yok çünkü zaten üst düzey turnuvaların çoğunda birkaç tane Sicilya Najdorf veya Berlin'in aynı anda oynandığını görmüşsünüzdür.

Yalnız Gufeld'in oyunu ilerledikçe, diğer tahtadaki konum beni daha çok endişelendirmeye başladı. Diğer tahtada bir yenilik yaptığı an dönüm noktasıydı. Gufeld rakibinin öteki masada oynanan bu güçlü yeniliği görmesi halinde kendi oyununda da oynanacağını anladığı için başına felaket geleceğini hızlıca anlıyor. O yüzden hemen gösterim oyunun oynandığı gösterim panosunun önünü vücuduyla kapatıyor.

Bu noktada şunu da belirtmek gerekir ki Gufeld hep iri yarı bir adamdı, "10 yıl önce"den ziyade "20 kilo önce" ifadesini kullanmayı severdi. Gösterim panosundaki hamleleri oynatan kişi Gufeld'e birkaç defa oradan çekilmesini söyler ve aralarında hararetli bir tartışma başlar. Neyse ki, Gufeld'in rakibi o kadar derin düşünüyordu ki etrafında olanların farkında değildi, nihayetinde de farklı bir hamle yaptı. Gufeld'in yapılmasından çok çekindiği o yenilik de olmadığı için oyun olaysız bir şekilde devam etti.

Çok benzer bir durum daha yakın zamanda oynanmış bir turnuvada oldu ve 19 hamle aynı şekilde oynanadı, ki bu oyunu da şu yazımızda konuşmuştuk.

Siz, sevgili okurlarım, muhtemelen şu an benzer açılışların oynanma hikâyelerinin hisarlarla ne ilgisi olduğunu merak ediyorsunuzç. O zaman birkaç gün önce ABD Şampiyonasında ne olduğuna dönelim.

Şampiyonaya yeni katılmaya hak kazanan GM Gulrukhbegim Tokhirjonova fazla piyonunu kazanca dönüştürmeye çalışırken numaracı rakibi GM Sabina-Francesca Foisor ona birden sürpriz bir hisar kurdu :

Bu hisarı sürpriz olarak adlandırdım; çünkü bütün siyah piyonlar filiyle aynı renk karelerde konumlanmıştır ki bu da bu tip oyunsonlarında asla yapılmaması gereken bir şeydir. Dahası Beyaz bir de fazla piyonu var; ama bu konum yine de geçilmez bir hisardır!

Aynı tur, GM Fabiano Caruana konumsal üstünlüğünü sabırla kazanca dönüştürmeye çalıştı ve sonunda da başardı. Oyunun sonunda bir satranç esprisi de yaptı: 

Bu günlerde o eski moda gösterim panolarımız yok. Onun yerine, her tarafta bilgisayar monitörleri var. Bu Caruana'nın işine yarayabilirdi; çünkü o zaman bir bilgisayar ekranını kapatmak koca gösterim panosunu kapatmaktan çok daha kolaydır. Eğer GM Ray Robson yukarıda bahsi geçen Tokhirjonova oyunun görmüş olsaydı, ki bu oyunda birkaç metre ötede oynanıyordu, oyununu kurtarmanın çok basit bir yolunu bulabilirdi.

Bir dünya şampiyonluğu maçında bile birkaç hisar olduğu düşünülürse, hatta Birleşik Devletler Şampiyonasının aynı turunda iki tane benzer hisara rastlandığı da göz önünde bulundurulursa, hisarlar karşımıza sandığınızdan daha fazla çıkar! O yüzden hisarların varlığına inansanız iyi olur!

Hisarlarla ilgili ne düşünüyorsunuz? Oyunlarınızda hiç karşınıza çıktı mı? Yazının altında yorum yaparak bizlerle paylaşın!