Hesaplamalarınızı Nasıl Geliştirirsiniz
Chess.com üyesi Benjamin_Dubuque (1288 kuvvet puanlı) şöyle yazmış:
Hesaplamayla ilgili bir sorum var. Hesaplamalarımda sıklıkla ya basit ara hamleleri ya da çok sakin hamleleri gözden kaçırıyorum. Özellikle de sıklıkla düştüğüm karmakarışık konumlarda bu durum daha sık gerçekleşiyor. Bunları bulmak için zihnimi eğitmemin bir yolu var mı yoksa çaresiz bir vaka mıyım?
Örneğin aşağıdaki oyunda 18.Şh1 hamlesini gözden kaçırdım çünkü hiçbir rakibin, vezir ve kaleye çatal atacak olan 18.Axd5 hamlesinin cazibesinden kaçamayacağına adım gibi emindim (ve öyle oynamasına karşı yanıt verebileceğim bir kombinasyon da hazırlamıştım). Geri dönüp bakınca rakibimin yaptıklarını gerçekten ben de beğendim ve hesaplama kabiliyetimdeki zayıflığa işaret ettiği için şimdi ona teşekkür bile ediyorum. Üstelik rakibim, g1-a7 diyagonalinin beyazlar için ne kadar ölümcül olduğunun da farkındaydı.
JS: Bay Dubuque, maçınıza bir göz attıktan sonra hesaplamadaki dertlerinizi tartışacağım.
BD: Bütün bunlar oldukça hızlı oynandı. Teoride ...Af6 hamlesinin önce geldiğini biliyorum ama bu konuma bu hamle sırasıyla ulaşmayı seviyorum, çünkü bence böylesi daha ilginç. Burada rakibim bir sonraki hamlesini yapmadan önce 1 dakika kadar düşündü...
JS: Siyahın en iyi hamlesi, tartışmaya yer vermeyecek şekilde, 4...Af6. Peki 4...Af6 neden bu kadar iyi bir hamle? Birkaç sebebi var: Siyahlar bir taş geliştiriyorve rok için hazırlık yapıyor. Siyahlar ayrıca beyazları e4 karesindeki saldırıyla uğraşmaya zorluyor. Beyazın e erini korumak için beyazların üç yolu var: 5.d3, 5.Ac3, and 5.e5. Her birine ayrı ayrı bakalım:
5.d3 zayıf bir hamle
5.Ac3 hamlesi de felaket
5.e5 beyazların tek iyi hamlesi
Asıl oyuna dönecek olursak:
Bu noktada Bay BD, 13...Fh5 hamlesini notlarında savunmaya çalışıyor. Haklı da çünkü 13...Fh5 en iyi hamle. Ama o gözüne at fedası kestirmiş.
Anlaşılan o ki, BD, siyahların g4'e feda yapmasına gerek olmadığını fark etmemiş. Onun yerine iyi bir oyuna ulaşmak için iki yolu var:
Sonuçta BD, 13...Fh5 hamlesini pas geçiyor ve ilginç (ama daha kötü) 13...Kae8 hamlesinde karar kılıyor.
Tamam, Benjamin_Dubuque'un yorumlarını gördük (benim notlarımla karışık olarak). Bu yorumları gördükten sonra, kendisinin en iyi gittiğini söyleyebilirim. Kabul edilebilir bir açılış repertuarı var gibi gözüküyor. Muharebeden kaçmayan, cesur bir oyuncu. Ve (kuvvet puanıyla göreceli olarak) taktik bilgisi iyi sayılır. Endişelendiği konu hesaplama yapmak ve (ondan biraz ödünç alarak) "...özellikle karmakarışık konumlarda, basit ara hamleleri ya da çok sakin hamleleri gözden kaçırmak" hususunda sorunlar yaşıyor.
Benjamin_Dubuque, neredeyse HERKES bu sorunları yaşıyor! Gerçekten de 1700 puanlı oyuncuların çoğunun birkaç hamle ötesini hesaplayabildiğini mi zannediyorsunuz? Dört hamle ötedeki gizli nüansları görebilirler mi acaba? "karmakarışık konumları" her zaman ustaca çözüme kavuşturabilirler mi? ASLA!
Bana göre, bu aslında puanınızın işaret ettiğinden daha iyi hesap yapabildiğinizi gösteriyor. Gene de, herkes hesaplama yapabilmeyi ister. Tabii, bu konuda üstün yetenekli olanlar var (Alekhine, Tal, Kasparov vb gibi), ama bunun yanında uzun ve çılgın hesaplamaların en zayıf oldukları nokta olduğunu kabul eden büyük ustalar da var (dolayısıyla bu tür konumlardan mümkün olduğunca kaçınırlar).
HESAPLAMALARINIZI GELİŞTİRMEK İÇİN ŞUNLARI YAPIN:
- Hesaplama ve taktik, savunmasız taşlara ve erlere dair güçlü bir kavrama gerektirir. Hem kendinize, hem de rakibinize ait savunmasız taşları ve erleri göremiyorsanız, oyununuz ölü doğmuş sayılır.
- “Umut satrancı” oynamayın. Böyle oynamak, rakibinizin fırsatlarını gözardı edip, saldırınızın ve hesaplamalarınızın işi halledeceğini ummak üzerine kuruludur.
- Uzun hesaplamaların büyük çoğunluğu hatalarla doludur. Muhteşem Bent Larsen'in dediği gibi, "Uzun varyant, yanlış varyanttır". Bunu aklınızda tutarak, uzun bir hesaplamaya giriştiğinizde hata yapma ihtimalinizi göz önünde bulundurmanız gerekir. Çok güçlü oyuncular için bile bu durum geçerlidir.
- Rakibinizin vereceği en iyi yanıtları uzun uzun aramazsanız, tüm hesaplamalarınız yanlış çıkacaktır.
- Hayaller dünyasında yaşamayın. Kendinizi geliştirmek istiyorsanız ve uzun, heyecanlı hesaplamalar bulmak istiyorsanız, kendinize karşı dürüst olmanız gerekir. Rakibinizin yapmasını isteyeceğiniz hamlelere DEĞİL (satrançta sık görülen bu hastalık şu şekilde seyreder: “Vezirine saldıracağım, erini sürecek ve vezirini alacağım!”), rakibinizin en iyi hamlesinin ne olduğuna bakın.
- Rakibiniz ne yapması gerektiğini bilmese bile, SİZ rakibinizin en iyi hamlesinin ne olduğunu bilmelisiniz! Bunu yapamıyorsanız, hesaplamalarınız genellikle boşa gidecektir. Dolayısıyla, ister hesaplama gerektiren, isterse de sakin bir konumsal durum olsun, karşılaştığınız her konumda rakibinizin en vereceği en iyi yanıtın ne olacağını sorgulayın.
- Satranç oyuncusunun gücünü belirleyen şey, hamle kalıplarına dair bilgisidir. Ne kadar çok taktiksel ve konumsal kalıpta ustalaşırsanız, hesaplamanız da o kadar güçlü olacaktır.
- Tecrübe her şeydir! Uzun çalışma saatleri geçirip, bolca pratik yapmadığınız sürece Herkülvari sonuçlar beklemeyin.
Herhangi bir sebepten ötürü kaybettiğinizi düşünebilirsiniz, ama kaybetmiyorsunuz! Yeni başlarken bu tür hesaplamaları yapmak çok iyi bir şeydir (elinizden geldiği kadarıyla). Ateşe atlayarak tecrübe, güven ve (bir süre sonra) “bir bakışta neyin işe yarayacağını, neyin işe yaramayacağını anlıyorum” demenizi sağlayacak kutsal gücü edinmeye yaklaşacaksınız.
