Bu Satranç Numarasını Yapar Mıydınız?

Geçtiğimiz haftanın makalesinde, satranç oyuncularının davranışlarını tartışmıştık. Buradaki ana sorular ölü berabere bir konumda rakibinizin bayrağını düşürmeye çalışmak, tamamen kayıp bir konumda oynamaya devam etmek veya kurallara tamamen uygun olan başka şeylerin etik olup olmadığıydı. 

Yorumlara baktığımızda, okuyucularımızın bu konudaki fikrinin bölünmüş olduğunu görüyoruz. Bugün bazı satranç hamleleri için benzer bir bir soru sormak istiyorum. Kurallara tamamen uygun olan bir satranç nasıl etik olmayabilir? diye sorabilirsiniz.

Güzel bir soru! Dünya çapındaki çoğu satranç fanı dünyanın en iyi büyükustalarından ikisi tarafından gerçekleştirilen çifte hatayla şaşkına dönmüştü:

Bu bir yazım hatası değil! GM Anand gerçekten de GM Grischuk'a bir hamlede mat imkanı tanıyan 71. Vf8?? hamlesini oynadı, ancak rakipler berberliğe karar verdi!

Anand. Fotoğraf: Maria Emelianova / Chess.com.

Burada ne oluyor? Peki, bunun açıklaması oldukça basit: her iki rakip de sürekli şah çekmeyi gördü ve Anand yanlışlıkla doğru olan 71. Vf7 hamlesi yerine 71. Vf8?? 'i oynadığında, zaman sıkışmasında oyuncular bu hatayı farketmedi (bunun bir yıldırım maçı olduğunu unutmayın!), bu nedenle beraberede anlaştılar. Bu garip olay bana 30 yıldan uzun bir süre önce oynanmış bir oyunu hatırlattı. Her iki oyuncu da usta seviyesindeydi ve bu klasik bir satranç turnuvasıydı (yıldırım değil!).

İşte oyunlarından bir konum:

Beyaz kazanıyordu, tabii ki, ancak onun burada iyi bir teknik göstermesi gerekiyordu. Şans eser, oyun kısa süre sonra ajurne olacaktı, dolayısıyla GM Averbakh tarafından kaleme alınmış oyunsonları hakkındaki satranç kitabını kontrol edebilecekti; bu nedenle galibiyeti pratik olarak garantiydi. Genç yaştaki bazı okuyucularımız için "bir maçın ajurne olması"nın bir "disket" kadar gizemli olduğunu biliyorum. İşte bu konu hakkında biraz bilgi.

Siyah 1...Ka5 şah oynadığında, Beyaz aşağıdaki hamle sıralamasını ön görmüştü:

İlk başta oyun ustanın beklentilerini takip etti, ancak sonu şok ediciydi. Ne olduğuna bir bakın:

Beyaz taşlarla oynayan usta bana Siyah'ın beklediği 3...Ka5 hamlesi yerine 3...Ka6 oynadığını farkettiğini söyledi, şahını çoktan almıştı. Eğer şahı vezire daha yakın olsaydı, en azından vezirini şahıyla koruyabilirdi ve yarım puan alabilirdi, ancak ne yazık ki, vezir çoktan şahın erişiminden uzaktaydı. Dolayısıyla, Beyaz terketti!

Bu hikayeyi bana anlattıklarında, Beyaz taşlarla oynayan ustayı rahatlatmaya çalıştım ve Siyah'ın davranışının hiç etik olmadığına karar kıldık. Bu oyunda Siyah'a açık ve net şekilde üstünlük kurulmuştu, dolayısıyla son ucuz numarası, kendine saygısı olan hiçbir ustanın yapmayacağı düpedüz kirliydi. Yıllar boyunca bunun gibi çok numara gördüm. İşte GM Boleslavsky tarafından oynanmış klasik bir parti:

Neden çok güçlü bir oyuncu olan GM Ludek Pachman 26...Va7 oynadı? Peki, yeni başlayanlar için, kaybedeceği hiçbir şey yoktu çünkü mat onun için zaten kaçınılmazdı! GM Boleslavsky'nin 27. Kxa7'yi kaçırmasını mı ümit etti? Buna şüpheliyim. Beyaz'ın görkemli oynayacağını umduğunu ve 28...Vd1!!'i kaçırarak 27.Şf1?? ile Ka1'den vazgeçtiğini düşünüyorum.

Eğer bu kulağa ihtimal dışı geliyorsa, rakibinizin tamamen kayıp bir konumu oynadığı ve piyonlarınızı atlara ya da fillere terfi edip rakibinizi "cezalandırdığınız" bir oyunu hatırlayın.

Kötülüğü ile nam salmış bu oyunlara bir göz atın:

Geçtiğimiz haftanın makalesinde bahsettiğim gibi, eski inançlarımı, özellikle aşağıdaki oyunu gördükten sonra, sorgulamaya başladım:

Bu aynı numara. Siyah bir hata bekleyen saçma bir hamle yapıyor. Burada önemli bir detay da var. Siyah taşlarla GM David Navara oynuyor. GM Paul Keres gibi "adil oyun"un sadece boş bir tabir olmadığını düşünen oyunun gerçek centilmenleri de var. David Navara da bu kişilerden birisi. Dolayısıyla, benim için, David Navara'nın yaptığı her ne ise bu tanım olarak etik, çünkü onun basit bir şekilde etik olmayan şeyleri yapamayacağını düşünüyorum.

İşte David Navara tarafından oynanmış tek bir oyun beni eski inançlarımı yeniden düşünmeye zorladı. Gerçekten de, eğer Siyah kaybediyorsa neden son şansını denemesin ki?

Peki, size bu haftanın konusu bu: Tamemen kurallara uygun bir satranç hamlesi etik olmayabilir mi?