Turniej Kandydatów

Turniej Kandydatów? Kandydatów do czego? W poniższym artykule spróbujemy przedstawić najważniejsze informacje na temat Turnieju Kandydatów oraz wyjaśnić, dlaczego jest on taki ważny w kontekście cyklu mistrzostw świata!

Oto najważniejsze rzeczy, które należy wiedzieć na temat Turnieju Kandydatów:

• Czym jest Turniej Kandydatów?
• Dlaczego Turniej Kandydatów jest ważny?
• Jak zakwalifikować się do Turnieju Kandydatów?
• Historia Turnieju Kandydatów
• Podsumowanie

Czym jest Turniej Kandydatów?

Turniej Kandydatów jest rozgrywany na zakończenie cyklu mistrzostw świata i odbywa się zawsze przed meczem o mistrzostwo świata. Jest to drugi najważniejszy turniej w cyklu, ponieważ jego zwycięzca zyskuje prawo do gry w meczu o mistrzostwo świata przeciwko aktualnemu mistrzowi. FIDE organizuje cykl mistrzostw świata od 1948 roku, natomiast Turniej Kandydatów rozgrywany jest od 1950 roku. Od 2013 roku Turniej Kandydatów odbywa się co 2 lata.

Dlaczego Turniej Kandydatów jest ważny?

Turniej Kandydatów jest ważny, ponieważ wyłania pretendenta do tytułu mistrza świata. Do cyklu mistrzostw świata zalicza się wiele turniejów, ale tak naprawdę najważniejszym celem każdego z nich jest wyłonienie zawodników, którzy będą mogli wziąć udział w Turnieju Kandydatów. Przykładem może być turniej FIDE Chess.com Grand Swiss, którego zwycięzca automatycznie uzyskuje kwalifikację do Turnieju Kandydatów.

Jak zakwalifikować się do Turnieju Kandydatów?

Turniej Kandydatów jest rozgrywany systemem dwukołowym z udziałem ośmiu zawodników. Według aktualnie obowiązujących przepisów, do Turnieju Kandydatów kwalifikują się:

• pretendent do tytułu mistrza świata z poprzedniego meczu o mistrzostwo świata,
• zawodnicy z miejsc 1-3 z Pucharu Świata FIDE,
• zwycięzca i wicemistrz turnieju FIDE Grand Swiss Tournament,
• zwycięzca tzw. cyklu FIDE, do którego zaliczają się turnieje od stycznia do grudnia roku poprzedzającego Turniej Kandydatów
• zawodnik z najwyższym średnim rankingiem FIDE na styczniowej liście rankingowej w roku, w którym odbywa się Turniej Kandydatów.

Historia Turnieju Kandydatów

FIDE po raz pierwszy zaczęła organizować Mistrzostwa Świata w 1948 roku. Na przestrzeni lat proces wyłaniania kandydatów zmieniał się wielokrotnie, wprowadzając różne okresy pomiędzy cyklami mistrzostw świata i różne formuły wyłaniania pretendenta. W latach 1950-1962 do wyłonienia pretendenta służył turniej kołowy, a cykl mistrzostw świata trwał trzy lata.

Pierwszy Turniej Kandydatów odbył się w 1950 roku w Budapeszcie, gdzie GM David Bronstein i GM Isaac Boleslavsky zajęli wspólne pierwsze miejsce. Bronstein wygrał następnie mecz z Boleslavskim, a następnie zremisował mecz o Mistrzostwo Świata z GM Mikhailem Botvinnikiem (to oznaczało, że Botvinnik zachował swój tytuł). O Turnieju Kandydatów z 1953 roku, Bronstein napisał słynną książkę, którą do dziś uważa się za klasykę. Turniej w 1953 roku wygrał GM Vassily Smyslov, który później również zremisował swój mecz o Mistrzostwo Świata z Botvinnikiem. Zwycięzcą kolejnego Turnieju Kandydatów w 1956 roku został Smyslov, który następnie pokonał Botvinnika w meczu o Mistrzostwo Świata w 1957 roku. Botvinnik wygrał jednak rewanż w 1958 roku i odzyskał tytuł mistrzowski.

Kolejnym zwycięzcą Turnieju Kandydatów został GM Mikhail Tal, który w meczu o Mistrzostwo Świata w 1960 roku pokonał Botvinnika. Historia powtórzyła się jednak ponownie,  ponieważ rok później Botvinnik wygrał rewanż z Talem. Zwycięzcą Turnieju Kandydatów w 1962 roku został GM Tigran Petrosian. Pokonał Botvinnika w meczu o Mistrzostwo Świata w 1963 roku, a Botvinnik wycofał się z cyklu mistrzostw. 

Po Turnieju Kandydatów w 1962 roku, system wyłaniania pretendenta został zmieniony. Rozgrywano turnieje międzystrefowe, których zwycięzcy lub zawodnicy, którzy zajęli w nich wysokie miejsca, mierzyli się później w Turnieju Kandydatów, który był rozgrywany systemem pucharowym. 

Ośmioosobowe, dwukołowe Turnieje Kandydatów przywrócono dopiero w czasach współczesnych. Turniej Kandydatów w Londynie w 2013 roku miał szczególnie dramatyczny i historyczny przebieg. O pierwsze miejsce walczyli wówczas GM Magnus Carlsen i Vladimir Kramnik, którzy przed ostatnią rundą mieli tyle samo punktów, a w ostatniej rundzie obaj przegrali swoje partie. Za zwycięzcę uznano jednak Carlsena, ponieważ miał lepszą drugą punktację pomocniczą (liczba zwycięstw). Jeszcze w tym samym roku Carlsen zdobył tytuł mistrza świata, pokonując GM Viswanathana Ananda.

Carlsen z powodzeniem obronił swój tytuł w meczu przeciwko Anandowi w 2014 roku, przeciwko GM Sergeyowi Karjakinowi w 2016 roku oraz przeciwko GM Fabiano Caruanie w 2018 roku.

Turniej Kandydatów FIDE 2020 rozpoczął się w marcu 2020 roku, a udział w nim wzięli następujący arcymistrzowie: Maxime Vachier-Lagrave, Ian Nepomniachtchi, Fabiano Caruana (pretendent z 2018 roku), Anish Giri, Wang Hao, Alexander Grischuk, Ding Liren oraz Kirill Alekseenko. Po rozegraniu pierwszych siedmiu rund, turniej został przełożony na 26 marca 2020 roku z powodu pandemii COVID-19 i ograniczeń w podróżowaniu po Rosji. Wznowiono go 19 kwietnia 2021 roku, a zakończył się 27 kwietnia 2021 roku. Zwycięzcą turnieju został Nepomniachtchi.

Klasyfikacja końcowa Turnieju Kandydatów 2020/21

(Punktacja pomocnicza: 1. Wynik bezpośredni, 2. Liczba zwycięstw, 3. Punktacja Sonneborna-Bergera.)

Mecz o Mistrzostwo Świata 2021, rozgrywany w listopadzie i grudniu 2021 roku pomiędzy Carlsenem a Nepomniachtchim, zakończył się zwycięstwem Norwega w stosunku 7,5-3,5.

Turniej Kandydatów 2022 w Madrycie również wygrał Nepomniachtchi.

Klasyfikacja końcowa Turnieju Kandydatów 2022

W lipcu 2022 r., Carlsen zdecydował, że nie będzie bronił tytułu mistrza świata, a co za tym idzie, jego 10-letnie panowanie dobiegnie końca. W Meczu o Mistrzostwo Świata 2023 Nepomniachtchi zagrał z Dingiem (zawodnikiem, który zajął 2. miejsce w Turnieju Kandydatów 2022). Ding wygrał mecz po dogrywce w szachach szybkich i został 17. mistrzem świata.

Podsumowanie

Po przeczytaniu tego krótkiego artykułu wiesz już między innymi czym jest Turniej Kandydatów, dlaczego jest tak ważny oraz w jaki sposób można się do niego zakwalifikować! Zachęcamy do przejścia na stronę z najlepszymi szachistami, gdzie można znaleźć więcej informacji na temat uczestników takich turniejów.