Terminy szachowe
Tempo gry

Tempo gry

Tempo gry w szachach może być bardzo zróżnicowane. A co w ogóle oznacza to pojęcie?

Oto najważniejsze informacje na temat tempa gry:

Zegar szachowy
Tempo gry to ważny aspekt w większości partii szachów. Zdjęcie: Wikimedia Commons.

Co to jest tempo gry?

Tempo gry określa ilość czasu, jaką będzie dysponował w partii każdy z graczy. Tempo gry może być proste lub bardziej skomplikowane. Większość ustawień tempa gry na Chess.com należy do kategorii tych prostszych.

Na Chess.com tempo gry jest wyświetlane w formacie „X|Y” (czasami spotyka się też oznaczenie X+Y). Pierwsza liczba oznacza liczbę minut, natomiast druga oznacza liczbę sekund, które będą dodawane do czasu graczy po każdym posunięciu. 

Na przykład tempo gry 3|0 (lub 3+0) oznacza, że każdy z graczy dostaje na rozegranie całej partii trzy minuty, a w partii nie obowiązuje żaden sekundowy dodatek. Zapis 5|5 (lub 5+5) oznacza natomiast, że każdy z graczy dostaje na rozegranie partii pięć minut, a po każdym posunięciu obowiązuje pięciosekundowy dodatek, czyli po wykonaniu ruchu, czas zawodnika zostanie powiększony o 5 sekund.

Zegar szachowy
Ustawienie tempa gry na Chess.com jest o wiele prostsze niż na zegarze szachowym. Zdjęcie: Pixabay.

Tempa gry w szachach klasycznych

Tempo gry w szachach klasycznych jest dłuższe i zazwyczaj stosuje się je podczas turniejów na żywo przy szachownicach. Tempa gry w szachach klasycznych mogą być o wiele bardziej skomplikowane niż te, które są dostępne na Chesscomie. Tempo gry, które jest na przykład stosowane podczas meczu o mistrzostwo świata, zdecydowanie należy do grupy bardziej skomplikowanych: 

Tempo gry w meczu o mistrzostwo świata wynosi 120 minut na pierwsze 40 posunięć, 60 minut na kolejne 20 posunięć, a następnie 15 minut na resztę partii, przy czym od 61. posunięcia obowiązuje dodatek czasowy w wysokości 30 sekund.
— FIDE

W Polsce na turniejach szachów klasycznych najczęściej spotyka się tempo 90+30 lub 60+30. Czasami można też spotkać się z tempem gry z tzw. opóźnieniem (ang. delay). Zapis G/60 d5 oznacza, że każdy zawodnik dostaje 60 minut na partię, a po każdym ruchu zegar zaczyna odmierzać czas dopiero po 5 sekundach od wciśnięcia zegara.

Opóźnienie to nie to samo, co dodatek. Ten drugi powoduje dodanie czasu na zegarze gracza, natomiast opóźnienie oznacza, że zegar zacznie odmierzać czas dopiero po upływie danej liczby sekund.

Trochę to mylące, prawda? Na szczęście tempa gry dostępne na Chess.com są najczęściej bardzo proste i przejrzyste.

Tradycyjny zegar szachowy
Czy ktoś chciałby jeszcze rozgrywać partie szachowe przy użyciu starych modeli zegarów szachowych? Zdjęcie: Wikimedia Commons.

Tempa gry w szachach szybkich

W szachach szybkich na Chess.com tempo gry zawsze wynosi więcej niż dziesięć minut na zawodnika. Najpopularniejsze tempo gry w tym wariancie szachów to 15|10, choć wielu użytkowników wybiera również 30|0 i 60|0. Na Chess.com można również ustawić wiele innych, niestandardowych opcji.

Przez to, że gra się partie szachów szybkich, można utracić nawyk skupiania się przez kilka godzin podczas prawdziwej partii szachów.
— GM Vladimir Kramnik

Niestandardowe tempo gry można ustawić przechodząc do sekcji „Graj”, a następnie po prawej stronie rozwinąć listę dostępnych ustawień i na samym dole wybrać opcję „Więcej opcji tempa gry”. Na samym dole znajduje się sekcja „Niestandardowe”, gdzie można wpisać minuty, sekundy oraz sekundowy dodatek, a następnie wystarczy kliknąć w zielony przycisk „Graj”.


Ustawianie niestandardowego tempa gry na Chess.com.

Przykładem niestandardowego tempa gry jest 10|2, które obowiązuje w rozgrywkach Pro Chess League. W Mistrzostwach Świata FIDE w Szachach Szybkich oficjalne tempo gry wynosi natomiast 15|10.

Tempa gry w szachach błyskawicznych

Tempo gry w szachach błyskawicznych na Chess.com waha się pomiędzy trzema a dziesięcioma minutami na każdego gracza. Taki format czasowy jest zdecydowanie najczęściej wybieranym przez użytkowników formatem – codziennie na naszych serwerach rozgrywanych jest ponad 2 miliony partii błyskawicznych. Najbardziej popularne ustawienia to 3|0 oraz 3|2, choć równie popularne są też 5|0 oraz 5|5. Podobnie jak w innych formatach, w szachach błyskawicznych również możemy ustawić niestandardowe tempo gry. W Mistrzostwach Świata FIDE w Szachach Błyskawicznych oficjalne tempo gry wynosi obecnie 3|2.

Bardzo trudno zagrać tylko jedną partię blitza. Zawsze chce się grać jeszcze więcej.
— GM Viswanathan Anand

Tempa gry w bullecie

Bullet na Chess.com to każda partia, której tempo nie przekracza trzech minut na zawodnika. Jest to najszybsze tempo gry na Chess.com i drugie pod względem popularności wśród użytkowników – dziennie rozgrywanych jest ponad pół miliona partii bulleta. Najpopularniejsze ustawienia w tym wariancie to 1|0 oraz 2|1, choć wielu użytkowników wybiera również tempo gry wynoszące zaledwie 30 sekund na zawodnika!

Jak wybrać tempo gry na Chess.com?

Teraz, gdy wiesz już, że można ustawiać różne tempa gry, dobrze byłoby się dowiedzieć, gdzie i jak można to zrobić? Wystarczy przejść do sekcji „Graj” i po prawej stronie znaleźć rozwijane menu. Po kliknięciu w strzałkę rozwinie się lista z najbardziej popularnymi tempami gry:



Opcje ustawień tempa gry na Chess.com.

Jeśli chcesz zagrać partię używając któregoś z tych ustawień, wybierz je, a następnie kliknij zielony przycisk „Graj”. W tym momencie Chess.com automatycznie umieści Cię w kolejce osób oczekujących na rozpoczęcie partii w danym formacie czasowym, a partia rozpocznie się jak tylko zostanie dla Ciebie znaleziony przeciwnik.

Gram zdecydowanie za dużo blitza. Wypala mózg tak samo jak alkohol.
— GM Nigel Short

Jeśli chciałbyś zobaczyć więcej opcji tempa gry, wciśnij przycisk „Więcej opcji tempa gry”, dzięki czemu zobaczysz dodatkowe możliwości ustawień:



Po kliknięciu w przycisk „Więcej opcji tempa gry”, będziesz miał jeszcze więcej opcji do wyboru.

Tworzenie niestandardowych ustawień na Chess.com jest bardzo proste. Wystarczy wybrać przycisk „Niestandardowe”, a następnie wpisać liczbę minut, sekund oraz sekundowy dodatek. Następnie wystarczy kliknąć w zielony przycisk „Graj”.

Podsumowanie

Wiesz już, co to jest tempo gry, a także czym są sekundowy dodatek oraz opóźnienie. Wiesz też jakie ustawienia długości partii są najbardziej popularne na Chess.com oraz jak je ustawić. Każde tempo gry jest inne i rządzi się swoimi prawami – czasami potrzeba czasu, by znaleźć to, które jest dla nas najbardziej odpowiednie. Miłej zabawy!

Poznaj więcej terminów szachowych