Taktyka w szachach
Słynne powiedzenie mówi, że „szachy to w 99% taktyka”. Choć jest to oczywiście przesada, to jednak prawdą jest, że dzięki taktyce możemy zakończyć partię w kilku ruchach. Poniżej znajdziesz wszystkie najważniejsze informacje na temat najważniejszych motywów taktycznych w szachach, co pozwoli Ci wygrywać jeszcze więcej partii.
Oto, co musisz wiedzieć na temat taktyki w szachach:
- Co to jest taktyka w szachach?
- Podstawowe motywy taktyczne
- Dlaczego taktyka jest ważna?
- Sprawdź się!
- Podsumowanie
Co to jest taktyka w szachach?
Taktyka w szachach to manewr, który prowadzi do natychmiastowej korzyści, np. zdobycia materiału lub mata. Ruchy, które wykonuje dany gracz muszą być forsowne, by przeciwnik nie miał szans się przed nimi obronić.
Podstawowe motywy taktyczne
W szachach jest wiele motywów taktycznych. Najczęściej spotyka się cztery z nich, dlatego to właśnie ich znajomość jest dla każdego szachisty najważniejsza. Wiele innych motywów taktycznych opiera się również właśnie na tych czterech taktykach.
Związanie
Ze związaniem mamy do czynienia wtedy, gdy dana bierka atakuje bierkę przeciwnika, za którą znajduje się albo cenniejsza figura albo kluczowe pole. Mówimy, że atakowana bierka jest „związana”, ponieważ wykonanie nią ruchu prowadziłoby do utraty materiału.
Rożen
Rożen to tzw. odwrotne związanie. Mamy z nim do czynienia wtedy, gdy dana bierka atakuje cenniejszą bierkę lub króla, za którymi znajduje się słabsza bierka. Cenniejsza bierka (lub król) musi odejść, co pozwala na zbicie bierki, która znajduje się z tyłu.
Widełki
Widełki to sytuacja, w której jedna bierka atakuje jednocześnie dwie lub więcej bierek przeciwnika i przynajmniej jedna z nich nie ma możliwości ucieczki. Z uwagi na swój nietypowy sposób poruszania się i atakowania, do widełek szczególnie nadają się skoczki.
Atak z odsłony
Atak z odsłony (lub inaczej odkryty atak) następuje wtedy, gdy gracz przestawia jedną bierkę, która odsłania atak ze strony innej bierki. Jeżeli odsłonięta bierka atakuje króla przeciwnika, mamy wówczas do czynienia z szachem z odsłony (lub inaczej odkrytym szachem).
Dlaczego taktyka jest ważna?
Każdy szachista powinien nauczyć się rozpoznawać i wykorzystywać motywy taktyczne w swoich partiach. Ponieważ taktyki prowadzą najczęściej do zdobycia materiału lub mata, ich stosowanie z pewnością ułatwi Ci wygrywanie partii.
Świetni taktycy, tacy jak GM Mikhail Tal, GM Judit Polgar, czy też GM Garry Kasparov przeszli do historii właśnie dlatego, że ich gra taktyczna była na niesamowitym poziomie. Ich przeciwnicy bali się z nimi grać, ponieważ obawiali się ich umiejętności liczenia wariantów i agresywnej gry. Wspomniana trójka zalicza się do najlepszych szachistów w historii.
Poniższa pozycja pochodzi z partii z 1925 roku, którą rozegrali były mistrz świata Alexander Alekhine i inny wspaniały szachista, Richard Reti. Pozycja jest równa pod względem ilości materiału, ale również bardzo bogata w możliwe do zagrania motywy taktyczne. Na ruchu są czarne.
Alekhine zaczął od kombinacji ruchów, które ostatecznie doprowadziły do zdobycia materiału. Reti poddał się, gdy zdał sobie sprawę z tego, że będzie musiał rozgrywać końcówkę z figurą mniej przeciwko tak znakomitemu szachiście.
Możliwość zdobycia materiału to jeden z powodów, dla których taktyka w szachach to bardzo silna broń. To jednak nie koniec, ponieważ prawidłowo zagrany motyw taktyczny może nawet doprowadzić do zakończenia partii, czyli mata!
Poniższa pozycja pochodzi ze słynnej partii operowej, rozegranej przez genialnego szachistę Paula Morphy'ego, którego przeciwnikami byli książę Karol oraz hrabia Isouard de Vauvenargue. Morphy ma mniej materiału, ale wygrywa partię w dwóch ruchach. Czy potrafisz znaleźć prawidłową kombinację?
Świetnie! Morphy poświęcił hetmana, by odciągnąć czarnego skoczka i dać mata wieżą!
Jak widzisz, po zagraniu motywu taktycznego zawodnik najczęściej zdobywa znaczącą przewagę materiału. To dlatego ćwiczenie taktyk jest tak bardzo ważne – z pewnością pomoże Ci to zostać lepszym szachistą. Jeśli chcesz poznać bardziej zaawansowane motywy taktyczne, przejdź do naszej strony z lekcjami lub przeczytaj ten artykuł.
Sprawdź się!
Teraz, gdy wiesz już dlaczego znajomość taktyki w szachach jest bardzo ważna, pora na krótki test. Spróbuj znaleźć decydujące o wyniku partii motywy taktyczne, które zagrali najlepsi szachiści na świecie.
Zadanie nr 1: Czy jesteś w stanie pokonać mistrza świata? W tej partii Alexander Alekhine grał białymi przeciwko Jose Raulowi Capablance. Czy potrafisz znaleźć ruch Alekhine'a, który od razu zakończył partię?
Zadanie nr 2: W poniższej partii z GM Peterem Svidlerem, swoje taktyczne umiejętności pokazała legendarna GM Judit Polgar. Po zdobyciu jakości dzięki widełkom ze strony skoczka, Polgar robi wszystko, by zrealizować swoją przewagę w pozycji. Svidler popełnia błąd i pozwala Polgar przypieczętować jej zwycięstwo. Czy potrafisz znaleźć jej następny ruch?
Zadanie nr 3: Mistrz świata GM Mikhail Tal był taktycznym geniuszem. W poniższej partii, którą rozegrał z GM Georgim Tringovem, Tal zdobywa materiał, wykorzystując ukryte widełki. Czy potrafisz znaleźć wygrywający ruch Tala?
Podsumowanie
Wiesz już, co to jest taktyka w szachach, potrafisz rozpoznawać podstawowe motywy taktyczne i rozumiesz, w jaki sposób mogą one Ci pomóc w wygrywaniu większej liczby partii. Jeśli chcesz jeszcze bardziej zagłębić się w temat szachowej taktyki, przejdź na naszą stronę z lekcjami, natomiast jeśli chcesz poćwiczyć różne motywy taktyczne, zapraszamy do odwiedzenia naszej strony z zadaniami. Praktyka czyni mistrza!
