Stockfish

Większość szachistów doskonale zna najpotężniejsze silniki szachowe wszech czasów. Jeśli zastanawiasz się, który z dostępnych silników jest najsilniejszy, to dobrze trafiłeś – królem silników szachowych jest właśnie Stockfish.

Dowiedzmy się czegoś więcej o tym potężnym silniku. Oto, co musisz wiedzieć na temat Stockfisha:

• Co to jest Stockfish?
• Osiągnięcia Stockfisha
• Partie Stockfisha
• Jak analizować partie na Chess.com przy pomocy Stockfisha?
• Podsumowanie

Co to jest Stockfish

Stockfish to najsilniejszy silnik szachowy wśród programów dostępnych publicznie, który fotel lidera zajmuje już od dłuższego czasu. Jest to darmowy silnik o otwartym kodzie źródłowym, rozwijany obecnie przez całą społeczność. Stockfish powstał na bazie silnika szachowego stworzonego przez Torda Romstada w 2004 roku, który następnie został udoskonalony przez Marco Costalbę w roku 2008. Za jego twórców uważa się również Joonę Kiiskiego i Gary'ego Linscotta.

Oprócz tego, że Stockfish jest najpotężniejszy spośród wszystkich dostępnych silników szachowych, jest on również bardzo łatwo dostępny. Można go z łatwością zainstalować na wielu platformach, m.in. w systemach Windows, Mac OS X, Linux, iOS, a także na Androidzie.

Osiągnięcia Stockfisha przewyższają osiągnięcia jakiegokolwiek innego silnika szachowego. Silnik ten wygrał do tej pory m.in. ponad 10 turniejów z serii Top Chess Engine Championships (TCEC), a od 2018 roku dominował również w Chess.com Computer Chess Championship, wygrywając pierwsze sześć edycji. 

Stockfish ugruntował swoją pozycję jako najsilniejszego silnika szachowego na świecie już przed rokiem 2017, dlatego też całym szachowym światem wstrząsnęła wiadomość o jego jednoznacznej porażce z opartym na sieciach neuronowych silnikiem AlphaZero. Przegrana z AlphaZero doprowadziła do powstania innych projektów sieci neuronowych (w szczególności Leela Chess Zero, Leelenstein i Alliestein).

Choć Stockfish utrzymał swoje miejsce na szczycie listy szachowych silników, silniki oparte na sieciach neuronowych coraz bardziej zbliżały się do jego siły gry. We wrześniu 2020 roku ukazał się Stockfish 12 oraz ogłoszono, że Stockfish wchłonął projekt Stockfish+NNUE (NNUE to skrót od Efficiently Updatable Neural Network, czyli po polsku „wydajnie aktualizowalna sieć neuronowa”). Co to oznacza? Cóż, teraz pierwotna moc tradycyjnego mechanizmu Stockfisha została rozszerzona o zdolności dokonywania oceny przez silnik oparty na sieci neuronowej – niesamowite połączenie!

Według danych z czerwca 2023 r. Stockfish jest najwyżej notowanym silnikiem na liście rankingowej komputerów (CCRL), z rankingiem wynoszącym około 3530. Według listy rankingowej Swedish Chess Computer Association (SSDF) z lipca 2020 r. Stockfish 9 zajmował 3. miejsce, Stockfish 10 - 2. miejsce, a Stockfish 11 – z rankingiem 3558 – miejsce nr 1. Zajęcie trzech pierwszych miejsc przez trzy różne wersje tego samego silnika naprawdę robi wrażenie.

Według poniższego filmu przedstawiającego najsilniejsze silniki szachowe w historii (na podstawie list rankingowych SSDF), Stockfish jest najsilniejszym silnikiem wszech czasów. Trzeba też przyznać, że podobne zdanie podziela większość społeczności szachowej.

Osiągnięcia Stockfisha

Jak wspomnieliśmy wcześniej, Stockfish dominował w TCEC od początku swojego udziału w tych rozgrywkach. Zdobył 14 tytułów mistrzowskich TCEC, a siedem razy zajmował drugie miejsce - od 2013 roku zajmował pierwsze lub drugie miejsce w każdym sezonie, w którym brał udział. W latach 2018-2023 wygrał 12 z 14 sezonów ligi głównej TCEC, wyprzedzając m.in. takie silniki jak Komodo, Leela Chess Zero, Shredder, Houdini i wiele innych silników z najwyższej półki.

Stockfish zdominował również turnieje TCEC w szachach Fischera, triumfując w pięciu z sześciu rozegranych dotychczas zawodów (stan na czerwiec 2023 r.). Stockfish zdobył również 7 z 11 pucharów TCEC i nigdy nie znalazł się poza podium – w pozostałych czterech rozgrywkach pucharowych trzy razy zajmował drugie miejsce i raz trzecie.

Stockfish często wygrywał również zawody Chess.com Computer Chess Championship. Silnik zajął pierwsze miejsce w 24 z 30 rozegranych dotychczas turniejów (stan na rok 2023) i zajął drugie miejsce w czterech innych. W większości rozgrywek Stockfish cały czas pokonuje silniki oparte na sieciach neuronowych.

Partie Stockfisha

Pierwsza przykładowa partia pochodzi z meczu Stockfish-AlphaZero z 2018 roku. Stockfish wygrywa szybko i łatwo – czy można wymagać czegoś więcej niż pokonania najsilniejszej maszyny szachowej, jaką kiedykolwiek widział świat, w zaledwie 22 ruchach? Stockfish poświęcił piona już we wczesnej fazie debiutu, a po 13. Wd3 uzyskał znaczną przewagę. Po 18.Wh4 wszystkie figury Stockfisha były rozwinięte i aktywne, podczas gdy wszystkie figury AlphaZero, z wyjątkiem hetmana, znajdowały się na ostatniej linii:

Wkrótce nastąpiły niesamowicie silne poświęcenia w postaci 19.Gc4! oraz 20.Sce4!, które szybko doprowadziły do zakończenia partii.

Drugi przykład to zwycięstwo Stockfisha nad innym słynnym silnikiem szachowym, który przez lata znajdował się na szczycie: Rybką. W debiucie Stockfish uzyskał niezłą przewagę, którą zdołał utrzymać przez całą partię. Fajerwerki zaczynają się od ruchu 28.Gxh6+!

W 31 posunięciu Stockfish utrzymał napięcie w pozycji dzięki ofierze jakości, a po 32...Kh7 ze strony Rybki zdominował resztę partii:

W poniższym fantastycznym nagraniu wideo autorstwa NM Sama Copelanda z Chess.com, Stockfish+NNUE rozkłada na łopatki oparty na sieci neuronowej silnik Stoofvlees:

Jak analizować partie na Chess.com przy pomocy Stockfisha?

Do analizy partii na Chess.com używany jest właśnie silnik Stockfish. Na naszej stronie można go użyć na kilka sposobów. Jednym z nich jest przejście na stronę Chess.com/analysis i wczytanie tam swojego pliku PGN lub pozycji FEN:

Kolejnym łatwym sposobem na skorzystanie ze Stockfisha jest opcja „Przegląd partii”, która jest dostępna po zakończeniu każdego pojedynku rozegranego na naszej stronie Play.

IM Danny Rensch pokazuje w poniższym nagraniu kilka możliwości wykorzystania Stockfisha do analizy na Chess.com:

Podsumowanie

Teraz wiesz już m.in. co to jest Stockfish, dlaczego jest taki ważny i w jaki sposób można z jego pomocą analizować partie na Chess.com. Jeśli chcesz obejrzeć Stockfisha w akcji, przejdź na stronę Chess.com/CCC, gdzie bez przerwy toczą się pojedynki najlepszych silników komputerowych na świecie!