Rodzaje pionów

W szachach wyróżniamy różne rodzaje pionów. Ich nazewnictwo może wydawać się dość skomplikowane, ale wierzymy, że dzięki temu artykułowi wszystko stanie się prostsze. Poza ich nazwami i opisem podpowiemy Ci, do których z nich powinniśmy dążyć, a których powinniśmy unikać. 

Poniżej znajdziesz rodzaje i opisy pionów w szachach:

• Rodzaje pionów
• Silne i słabe piony
• Piony zdublowane
• Piony izolowane
• Piony odstałe
• Wolne piony (wolniaki)
• Sprawdź się!
• Podsumowanie
• Materiał wideo

Rodzaje pionów

Jeśli chcemy opisać piona, to zwykle możemy nadać mu nazwę pochodzącą od figury (pion gońcowy, skoczkowy), ale istnieją również piony centralne (na liniach 'd' oraz 'e') i bandowe (wieżowe). Dodatkowo możemy dodać, czy dany pion jest silny, czy słaby. W poniższej pozycji wszystkie piony są "zdrowe", normalne. Nie da się ich na razie dokładniej opisać. 

Niektóre opisy pionów wydają się być nacechowane pejoratywnie (zdublowane, odstałe, izolowane), a inne pozytywnie (centralny, wolny). Nie można jednak podchodzić do tematu w systemie zero-jedynkowym. 

Silne i słabe piony

Dwa najczęściej stosowane do opisu pionów przymiotniki to silny i słaby. Silnym pionem można nazywać takiego, który ma wsparcie innych pionów i/lub figur oraz zwykle kontroluje ważne pola na szachownicy. Na poniższym diagramie pion stojący na polu e5 może być nazwany silnym (ma wsparcie pionów f4 i d4 oraz skoczka f3, a także atakuje pola d6 i f6).

Słabe piony są ogólnie rzecz biorąc trudne do obrony dla zawodnika, który je posiada, a łatwe do zaatakowania przez przeciwnika. Na poniższym diagramie pion c4 może być nazwany słabym.

Piony zdublowane

Piony zdublowane (zwane również dublakami) to takie, które są tego samego koloru i stoją na tej samej linii. W poniższej pozycji białe pobiły gońcem na polu c6 (Gxc6), czarne odbiły pionem (dxc6) i w rezultacie w obozie czarnych powstały zdublowane piony na linii c.

Rzadziej spotykamy sytuację, w której jedna ze stron ma na tej samej linii trzy lub więcej pionów. Wówczas można w dość filuterny sposób nazwać je trojaczkami (trzech piechurów na jednej linii) lub czworaczkami (cztery pionki na tej samej linii). Na poniższym diagramie ostatnim ruchem czarnych było exf5 i czarne mają izolowane trojaczki na linii f. Najprawdopodobniej aż do końca swojego żywota (lub całej partii) piony te będą celem ataku białych.

Piony zdublowane mogą być uznane za słabość, jeśli da się je łatwo zaatakować. Na poniższym diagramie czarne mają dublaki na linii c. O ile pion z c6 nie stanowi problemu, to już pion c5 jest obiektem ataku białych.

Nie zawsze jednak zdublowane piony są słabe. Na poniższym diagramie czarne mają dublaki na linii c, ale rekompensuje im to aktywność ich figur. Dodatkowo należy podkreślić, że białe nie mają jak zaatakować pionów c7 i c6.  

Piony izolowane

Pion izolowany (zwany również izolakiem) to taki, który nie ma wsparcia swoich pobratymców na żadnej z sąsiadujących linii. W związku z powyższym, izolak nie może być częścią łańcuchu pionów. Z uwagi na to, że pion izolowany nie może być broniony przez inne pionki, częstokroć staje się on obiektem ataku.

Na diagramie poniżej czarny pion stojący na polu d5 jest izolowany. 

Pion izolowany nie zawsze jest jednak szwarccharakterem, bywa on czasem silny, szczególnie jeśli mamy do czynienia z pionem wolnym (zwanym również wolniakiem). Na poniższym diagramie biały pion d5, mimo że izolowany, jest również wolniakiem. Atakuje pola c6 i e6 i stanowi nie lada problem dla czarnych.

Piony odstałe

Pion odstały to taki, który - tak, zgadliście! - "odstaje" od reszty swoich kolegów. Piony stojące na sąsiadujących liniach stoją albo dalej (wyżej) od niego, albo w ogóle ewaporowały, co skutkuje tym, że pion odstały nie ma wsparcia.

Podstawowym problemem przy pionie odstałym jest to, że może stać się łatwym celem ataku. Dodatkowo pole, które znajduje się bezpośrednio przed takim pionem, może zostać użyte przez przeciwnika jako placówka (przyczółek) dla jego figur. Na diagramie poniżej czarny pion d6 jest odstały, a pole d5 może stanowić świetną placówkę dla białych figur. 

Jak wspomnieliśmy powyżej, pion odstały może stać się ewentualnym celem ataku przeciwnika. Zawodnik decydujący się na jego posiadanie musi być przygotowany do obrony takiego delikwenta swoimi figurami, także powinien starać się mieć inne plusy w pozycji, które będą rekompensowały tę niedogodność.

Wolne piony

Wolny pion (wolniak) to taki, który przedarł się przez zasieki przeciwnika i nie może być zaatakowany przez żadnego piona przeciwnika. Na poniższym diagramie centralny biały pion d5 jest wolniakiem (dodatkowo wspartym przez piona e4).

Wolny pion może być szczególnie ważny w końcówce - jest on potencjalnym nowy hetmanem. Na diagramie poniżej biały pion a5 jest bardzo niebezpieczny i czarne muszą być gotowe do oddania skoczka, by nie doszło do dorobienia hetmana.

Sprawdź się!

Sprawdźmy zatem, czy jesteś w stanie zgadnąć, z jakiego rodzaju pionkiem mamy do czynienia. Spójrz na diagram poniżej i nazwij odpowiednio białego pionka d3. 

Zgadza się! Biały piechur na d3 to pion odstały. Spójrz na kolejny diagram i nazwij białego piona d4.

Tak jest! Pion na d4 to izolak. Świetna robota!

Podsumowanie

Mamy nadzieję, że teraz znasz już rodzaje pionów i umiesz je rozpoznać na szachownicy. Nauczyłeś się, których z nich unikać, a które są dobre. Teraz czas na wykorzystanie tej wiedzy w praktyce!

Materiał wideo

Przeczytanie artykułu to bardzo dobry sposób na opanowanie nowego materiału. Istnieją jednak wzrokowcy, dla których materiał wideo będzie łatwiejszy do zapamiętania. Poniżej znajduje się krótki filmik, który pozwoli na poszerzenie wiedzy o pionach (wersja w j. angielskim).