Remis
Partie szachowe bardzo często kończą się remisem. Remis może być wybawieniem, gdy mamy na szachownicy przegraną pozycję, a czasami może nam nawet zapewnić pierwsze miejsce w turnieju. Każdy szachista musi rozumieć, w jaki sposób w partii szachowej może dojść do remisu. Poniżej znajdziecie wszystkie najważniejsze informacje na ten temat:
Co to jest remis w szachach?
Remis to sytuacja, w której żaden z graczy nie wygrywa, ani nie przegrywa partii. Każdy z zawodników ma prawo zaproponować przeciwnikowi remis, a jeśli partia zakończy się w ten sposób, gracze dzielą się punktem na pół.
Remisy są częstsze wśród zawodników z wyższym rankingiem, ale nawet jeśli jesteś jeszcze początkującym lub średnio zaawansowanym graczem, powinieneś znać wszystkie zasady dotyczące remisu, aby w żadnej sytuacji nie dać się zaskoczyć.
Rodzaje remisu
Zgodnie z przepisami FIDE, w szachach istnieje pięć różnych scenariuszy, które mogą doprowadzić do remisu w partii. W większości przypadków remis może zaproponować lub zareklamować jeden z zawodników, ale w pewnych szczególnych sytuacjach, do akcji może wkroczyć sędzia, który sam może podjąć decyzję o tym, że wynik partii będzie remisowy.
Pat
Remis z powodu pata ma miejsce wtedy, gdy zawodnik będący na ruchu nie może wykonać żadnego dozwolonego posunięcia, a jego król nie znajduje się pod szachem (w przeciwnym wypadku, mielibyśmy do czynienia z matem!). Aby nastąpił pat, ruch, który do niego doprowadził musi być zgodny z przepisami.
Oto przykład pata na szachownicy:
Zdarza się, że nawet arcymistrzowie próbują czasami znaleźć możliwość doprowadzenia do sytuacji patowej, by uniknąć przegranej. Poniżej znajduje się przykład takiej sytuacji! W poniższej partii grający czarnymi legendarny GM Garry Kasparov znalazł sposób na zremisowanie partii z GM Anatolym Karpovem, właśnie dzięki wykorzystaniu motywu pata.
Martwa pozycja
O martwej pozycji mówimy wtedy, gdy żaden z zawodników nie ma szans na zamatowanie króla przeciwnika. Jeśli w partii dojdzie do takiej sytuacji, a ruch który do niej doprowadził był prawidłowy, wówczas partia kończy się remisem.
Spójrzmy na poniższy przykład:
Najczęściej spotykanym rodzajem martwej pozycji jest sytuacja, w której obaj zawodnicy nie mają wystarczającej siły matującej, by wygrać partię. Tego typu remis może nastąpić nawet wtedy, gdy jednemu z graczy skończy się czas – warunek jest jednak taki, że drugi zawodnik nie ma wystarczającej ilości materiału, by doprowadzić do mata.
Poniżej wymieniliśmy wszystkie sytuacje, w których nastąpi remis z powodu niewystarczającej siły matującej:
- Król vs. król
- Król i goniec vs. król
- Król i skoczek vs. król
- Król i goniec vs. król i goniec, w przypadku, gdy obydwa gońce są tego samego koloru (np. dwa jasnopolowe lub dwa ciemnopolowe gońce)
Jak widać, możliwości jest całkiem sporo. W normalnych okolicznościach nie da się zamatować przeciwnika posiadając tylko króla i gońca. Jeśli jednak przeciwnik ma oprócz króla jeszcze inne bierki i popełni poważny błąd, może wówczas samemu doprowadzić do sytuacji, w której jego król dostanie mata. Przykład tego typu sytuacji znajduje się na poniższym diagramie:
To właśnie ten przepis doprowadził do przyznania zwycięstwa GM Magnusowi Carlsenowi w Mistrzostwach Świata w Szachach Błyskawicznych w 2019 roku. Niektórzy twierdzą, że partia powinna była zakończyć się remisem, ponieważ Carlsenowi został już tylko król i goniec, ale gdyby GM Alireza Firouzja grał w dalszej części partii fatalnie, nadal mogłoby to doprowadzić do sytuacji, w której Carlsen mógłby dać mu mata:
Obopólna zgoda
Jeżeli z jakiegokolwiek powodu obaj zawodnicy zgodzą się na remis, partia natychmiast się kończy, a gracze otrzymują po pół punktu. Żeby taka sytuacja mogła mieć miejsce, najpierw jeden zawodnik musi taki remis zaproponować, a następnie drugi gracz musi się na niego zgodzić. Jeśli drugi zawodnik odrzuci propozycję remisu albo będzie po prostu kontynuował grę, remisu nie będzie.
W poniższej partii pomiędzy Carlsenem a GM Fabiano Caruaną (była to ostatnia partia klasyczna rozgrywana podczas meczu o mistrzostwo świata w 2018 roku), obaj zawodnicy zgodzili się na remis. Dzięki takiemu wynikowi, mecz musiał być rozstrzygany w dogrywce w formie szachów szybkich. Dla niektórych taka decyzja Carlsena była dość kontrowersyjna, ponieważ mistrz świata miał szansę na zwycięstwo i więcej czasu na zegarze.
Trzykrotne powtórzenie pozycji
Zawodnik może reklamować remis jeśli na szachownicy przynajmniej po raz trzeci pojawiła się (lub za chwilę pojawi się) taka sama pozycja. Reklamowanie trzykrotnego powtórzenia pozycji jest możliwe tylko wtedy, gdy wszystkie bierki obydwu zawodników zajmują dokładnie te same pola, co wcześniej i w partii można wykonać dokładnie te same ruchy. Na przykład w przypadku bicia w przelocie, które można było wykonać kilka ruchów wcześniej, a teraz nie jest już możliwe, pozycja nie będzie uznana za powtórzoną.
Trzykrotne powtórzenie się danej pozycji nie jest od razu równoznaczne z końcem partii i remisem. Stanie się to dopiero wtedy, gdy zawodnik, który jest na ruchu, zareklamuje powtórzenie pozycji u sędziego.
Trzykrotne powtórzenie pozycji najczęściej spotyka się w sytuacji, gdy strona przegrywająca znajduje sposób na uratowanie partii dzięki wiecznemu szachowi.
Zasada 50 ruchów
Jeśli obaj zawodnicy wykonają 50 ruchów z rzędu bez ruchu pionem ani bez zbicia jakiejkolwiek bierki, wówczas zawodnik, który jest aktualnie na ruchu może reklamować remis. Zasada ta istnieje po to, by zapobiec sztucznemu przedłużaniu partii w przypadku, gdy żaden z zawodników nie robi w grze żadnego postępu.
Żeby nie paść ofiarą tej zasady, należy nauczyć się najczęściej występujących schematów matowych. Nie ma przecież nic gorszego niż sytuacja, w której mamy kilka figur przeciwko samemu królowi przeciwnika, a nie jesteśmy w stanie dać mata.
Podsumowanie
Partia szachowa może się zakończyć remisem z wielu powodów. Jeśli chcesz być lepszym szachistą, musisz wiedzieć w jaki sposób można wykorzystać powyższe zasady w przypadku, gdy masz przegrywającą pozycję, ale także w odwrotnym przypadku – gdy wygrywasz, a nie chcesz, by powyższe zasady zostały wykorzystane przeciwko Tobie. Przejdź teraz na stronę z lekcjami i naucz się, w jaki sposób uratować przegraną pozycję.
Lekcja wideo
Czytanie artykułów to świetny pomysł na nauczenie się nowych rzeczy, ale jeszcze bardziej efektywne może być obejrzenie lekcji wideo! Poniżej możesz obejrzeć lekcję na temat jednego z rodzajów remisu w szachach – pata.
