Terminy szachowe
Pion izolowany (izolak)

Pion izolowany (izolak)

Izolowany pion? Czy ten pion coś nabroił, czy został opuszczony przez swoich pobratymców? Dowiedzmy się, co to znaczy, gdy mówimy, że pion jest izolowany!

Oto najważniejsze rzeczy, które powinieneś wiedzieć na temat izolowanych pionów:


Co to znaczy, że pion jest izolowany?

Istnieje wiele różnych rodzajów pionów, ale pion izolowany (nazywany również izolakiem) to taki pion, który nie może być podparty ani chroniony przez innego piona. W przeciwieństwie do piona odstałego, pion izolowany nigdy nie jest elementem łańcucha pionów, ponieważ na sąsiednich liniach nie znajdują się żadne piony. Spójrzmy na następujący przykład.

W poniższej pozycji (jest to tabiya - czyli innymi słowy główna pozycja wyjściowa - w obronie Tarrascha) czarne mają izolowanego piona na d5. Gdy pion jest izolowany na linii d, mówimy o nim, że jest izolowanym pionem hetmańskim (IQP), tak jak w tej pozycji:

isolated pawn
W obronie Tarrascha czarne dobrowolnie godzą się na izolaka (IQP) na d5.

Należy zauważyć, że pion d5 jest izolowany, ponieważ na linii c lub e nie ma żadnego piona, który mógłby go podeprzeć. Warto również zwrócić uwagę na to, że nie wszystkie izolowane piony są zawsze słabe lub "złe". Wielu silnych zawodników decyduje się grać powyższą pozycję czarnymi, ponieważ linie c i e są potencjalnie aktywne dla ich wież i łatwo jest dokończyć rozwój figur.

Teraz, gdy już wiesz, co to są izolowane piony, dowiedzmy się, dlaczego są one takie ważne.

Dlaczego izolowane piony są ważne?

Izolowane piony są ważne dlatego, ponieważ zazwyczaj determinują one strukturę pionową, a co za tym idzie, odgrywają dużą rolę w planowaniu gry przez obie strony. Ponieważ izolowane piony mogą być chronione tylko przez figury, to w miarę coraz częstszych wymian materiału, stają się one coraz słabsze. W końcówce izolowane piony są często celem ataku. Spójrzmy na następujący przykład z pewnej końcówki:

isolated pawn
Izolowany pion c4 białych jest słaby.

Pion c4 jest słaby i izolowany, dlatego stał się celem ataku. Czy to oznacza, że wszystkie izolowane piony są złe? Absolutnie nie! Izolowane piony mogą być również atutem, zwłaszcza jeśli są jednocześnie wolnymi pionami. 

W poniższej pozycji biały pion d5 jest izolowany, ale jednocześnie jest też wolnym pionem.

isolated pawn
Izolak białych na d5 jest bardzo silny!

Izolowany pion na diagramie jest silny, ponieważ kontroluje pola e6 i c6 oraz jest przeszkodą dla czarnych. Izolowane piony mogą być zarówno atutem, jak i słabością. Wszystko zależy od konkretnej pozycji - niektórzy zawodnicy lubią grać przeciwko izolowanym pionom w grze środkowej, natomiast inni sami lubią mieć izolaka! Najważniejsze jest to, by umieć rozpoznać izolowanego piona i ustalić, czy jest silny, czy słaby!

Sprawdź się!

Teraz, gdy wiesz już, co to są izolowane piony i dlaczego są takie ważne, sprawdźmy, czy potrafisz je rozpoznać i określić, czy są słabe czy silne. Czy w poniższej pozycji jest jakieś izolowany pion, a jeśli tak, to czy jest on słaby czy silny?

isolated pawn
Czy na szachownicy jest jakiś izolowany pion? Jeśli tak, to czy jest on silny, czy słaby?

Tak! Pion g3 jest izolowany i należy uznać go za słabość, ponieważ atakuje go wiele figur i wkrótce może zostać zbity. Spójrzmy na inny przykład! Czy w poniższej pozycji jest jakiś izolowany pion? Jeśli tak, to który to pion i czy należy go traktować jako słabego czy silnego?

isolated pawn
Czy na szachownicy jest jakiś izolowany pion? Jeśli tak, to czy jest on silny, czy słaby?

Zgadza się! Pion b4 jest pionem izolowanym. Należy go uznać za silnego, ponieważ jest to niebezpieczny wolny pion, którego czarny król musi powstrzymać przed promocją! Gdy czarny król będzie maszerował, by zatrzymać piona b4, biały król może w tym czasie zdobyć pozostałe czarne piony!

izolowany pion
Izolowany (i wolny) pion b4 odciąga czarnego króla od obrony czarnych pionów!

Podsumowanie

Wiesz już, co to są izolowane piony, dlaczego są takie ważne i w jaki sposób je rozpoznać! Zachęcamy Cię jeszcze do obejrzenia tej lekcji wideo na temat izolowanych pionów, autorstwa GM Jona Ludviga Hammera! Wykorzystaj nowo zdobytą wiedzę na temat izolowanych pionów w praktyce, a my życzymy Ci, by izolaki przeciwnika zawsze były bardzo słabe!

Poznaj więcej terminów szachowych