Debiuty szachowe
Ile jest debiutów w szachach? Odpowiedź brzmi... dużo! Ale czym tak dokładnie jest debiut? Dlaczego jest taki ważny? Jak można uczyć się debiutów? Które debiuty szachowe są najlepsze?
Odpowiedzi na te oraz inne pytania znajdziesz w dalszej części artykułu.
Co to jest debiut?
Debiut, lub inaczej otwarcie, to pierwsza faza partii szachów, która rozpoczyna się już od pierwszego ruchu. Po debiucie następuje gra środkowa, a następnie końcówka. To, w którym momencie kończy się debiut, a kiedy zaczyna się środkowa faza partii często jest kwestią bardzo subiektywną i tak naprawdę zależy od tego, co akurat dzieje się na szachownicy.
Ogólnie rzecz biorąc celem obu graczy w debiucie jest rozwinięcie figur, zajęcie kontroli nad centrum szachownicy oraz zabezpieczenie króla.
Dlaczego debiuty są ważne?
Na początku partii układ bierek na szachownicy jest zawsze taki sam. To od debiutu zależy, jak potoczy się partia. Czy pozycja będzie otwarta czy zamknięta? Jaką strategię przyjmie każdy z zawodników? Po każdym debiucie jesteśmy w stanie odpowiedzieć na te i więcej pytań.
Debiut to również najbardziej rozwinięty pod względem teorii etap gry. Niektóre nowe odmiany szachów, np. szachy 960 (Fischera), powstały właśnie po to, by jak najbardziej zmniejszyć znaczenie przygotowania pamięciowego, polegającego na zapamiętaniu wielu sekwencji ruchów!
Przyjrzyjmy się poniższej pozycji, która powstała po 20 ruchach tzw. wariantu Najdorfa w obronie sycylijskiej. W bazie danych partii na Chess.com taka pozycja pojawiła się 15 razy, choć po 20 posunięciach istnieje tak duża liczba możliwych do powstania pozycji, że przekracza ona nawet liczbę rozegranych dotychczas partii szachowych! To tylko jeden z przykładów na to, jak dobrze rozwinięta jest wiedza na temat debiutów szachowych.
Słowem „teoria” określamy ruchy w debiucie, które zostały już kiedyś zagrane i które szachiści uważają za dobre. Tego rodzaju ruchy określa się mianem ruchów książkowych.
Ogólna zasada jest taka, że wraz ze zwiększaniem poziomu gry szachisty, rośnie również znaczenie jego przygotowania debiutowego. W przypadku poczatkujących graczy debiuty nie odgrywają tak istotnej roli, ponieważ większym problemem jest popełnianie przez takich zawodników prostych błędów, np. podstawianie figur. Na drugim biegunie znajdują się na przykład pretendenci do tytułu mistrza świata, którzy muszą mieć ogromną wiedzę na temat debiutów, ponieważ w przeciwnym razie ryzykują powstaniem niesprzyjającej im pozycji już na wczesnym etapie partii.
Przyjrzyjmy się więc ponownie pozycji na górnym diagramie. Wiedza na temat, jakimi ruchami należy dojść do tego rodzaju pozycji, zupełnie nie jest potrzebna ani początkującym, ani nawet średniozaawansowanym szachistom. Czołowi arcymistrzowie, którzy rozpoczynają partię od ruchu 1.e4, muszą jednak znać cały ten wariant na pamięć!
W jaki sposób uczyć się debiutów?
Ponieważ debiuty zaczynają się od tej samej pozycji i łatwo je skategoryzować, powstało o nich bardzo wiele opracowań. W niemal każdej księgarni, stacjonarnej bądź internetowej, w której można znaleźć książki o tematyce szachowej, powinno być dostępnych przynajmniej kilka książek na temat konkretnych debiutów.
Nazwy debiutów pochodzą od nazwisk, miejsc lub opisów poszczególnych ruchów (a czasami odnoszą się do zupełnie innych rzeczy). Na naszej stronie z Otwarciami na Chess.com można znaleźć szczegółowe informacje o wielu najbardziej popularnych debiutach szachowych – a są one popularne dlatego, że są po prostu najlepsze. Do najbardziej znanych należą m.in.:
- Gambit hetmański
- Gambit królewski
- Partia hiszpańska
- Obrona sycylijska
- Obrona Nimzowitscha
- Obrona królewsko-indyjska
- Obrona Caro-Kann
- Obrona francuska
- i wiele, wiele innych!
Innym wspaniałym narzędziem do nauki debiutów jest Chessable.
Podsumowanie
Teraz wiesz już m.in. co to są debiuty szachowe, dlaczego są takie ważne i gdzie można się ich uczyć.
Aby poznawać debiuty, warto odwiedzać nasze podstrony z otwarciami oraz do przeglądarki debiutów. I koniecznie daj nam znać w komentarzach poniżej, jaki jest Twój ulubiony debiut!
