GM Koneru Humpy

Ponieważ Koneru jest imieniem odojcowskim, do zawodniczki należy zwracać się używając imienia Humpy.

GM Humpy Koneru jest jedną z najlepszych szachistek na świecie i była nią przez większość swojej kariery. Od 2005 r. reprezentantka Indii tylko w jednym miesiącu wypadła poza pierwszą piątkę kobiet na świecie, a to, co osiągnęła wcześniej, jest oszałamiające. Pod koniec 2004 r. 16-latka miała już na swoim koncie trzy tytuły krajowe (w Wielkiej Brytanii i w Indiach), a także pobiła rekord GM Judit Polgar, zostając najmłodszą kobietą, która zdobyła tytuł arcymistrza (GM).

Po dwuletniej przerwie od szachów, związanej z urodzeniem i opieką nad córką, wróciła do gry. W ciągu kilku miesięcy wygrała dwa turnieje z cyklu Grand Prix Kobiet 2019-20, Mistrzostwa Świata Kobiet w Szachach Szybkich 2020 oraz Cairns Cup 2020. Nie zdziwmy się, jeśli ponownie zawalczy o osiągnięcie, które do tej pory pozostawało poza jej zasięgiem – tytuł mistrzyni świata kobiet.

• Styl gry
• Początki szachowej kariery (od 1993 do 1999)
• Najmłodsza zdobywczyni tytułu mistrzyni Wielkiej Brytanii (od 2000 do 2007)
• Na szczycie kobiecych szachów (od 2008 do 2016)
• Powrót (od 2018 do 2020)
• Teraźniejszość i przyszłość

Styl gry

Humpy to wszechstronna zawodniczka, która dobrze czuje się zarówno w pozycjach pozycyjnych, jak i taktycznych. Warto zwrócić uwagę na jej fantastyczne umiejętności w końcówkach, które prezentuje już od dłuższego czasu. Wystarczy spojrzeć, jak 12-latka poradziła sobie z poniższą końcówką gońcową.

Od tamtego czasu niewiele się zmieniło. W pojedynku Humpy z GM Alexandrą Kosteniuk w Cairns Cup 2020, Hinduska po mistrzowsku wymanewrowała byłą mistrzynię świata kobiet w kolejnej remisowo wyglądającej końcówce lekko figurowej.

Początki szachowej kariery (od 1993 do 1999)

Humpy nauczyła się grać w szachy w wieku sześciu lat. Stało się to po tym, jak zauważyła, że jej ojciec – który był kiedyś mistrzem stanu Andhra Pradesh w Indiach – recenzował partie na potrzeby publikacji w Chess Informant. Dzięki temu zainteresowała się grą i uczyła się od ojca, który później zrezygnował z pracy jako profesor, aby szkolić i mentorować swoją córkę.

Na efekty nie trzeba było długo czekać. W 1993 r. Humpy, która nadal miała jeszcze 6 lat, wygrała lokalne mistrzostwa, a w kolejnych latach zdobyła cztery tytuły mistrzyni Indii: w 1995 r. w kategorii do lat 8, a następnie w 1996 r. w kategorii do lat 10 lat, do lat 12 lat i do lat 15 lat. W tym okresie zdobyła również dwa tytuły mistrzyni świata juniorek, w 1997 r. wygrywając w kategorii dziewcząt do lat 10, a w 1998 r. w kategorii dziewcząt do lat 12.

W 1999 r. Humpy zdobyła dwa tytuły w kategorii Open: mistrzostwo kraju do lat 14 i mistrzostwo Azji juniorek w kategorii do lat 12.

Najmłodsza zdobywczyni tytułu mistrzyni Wielkiej Brytanii (od 2000 do 2007)

Nie ma wątpliwości, że do tego czasu Humpy była postrzegana jako młody szachowy diament. W 2000 r. do swojej kolekcji sukcesów dołożyła tytułu mistrzyni świata do lat 14, a rok później tytuł mistrzyni świata juniorek. Ale jeśli ktoś miał jeszcze jakiekolwiek wątpliwości co do tego, że nie jest kimś, kogo należy obserwować, to jej kolejne szachowe osiągnięcie zwróciło uwagę całego szachowego świata.

W 2000 r., mając zaledwie 13 lat, Humpy została najmłodszą szachistką, która wygrała rozgrywki British Ladies Championship. Pobiła tym samym 61-letni rekord należący do WIM Elaine Pritchard. Dwa lata później Humpy powtórzyła ten wyczyn jako 15-latka, zdobywając swój drugi tytuł mistrzyni Wielkiej Brytanii.

Jej kolejnym wielkim osiągnięciem było zostanie najmłodszą kobietą, która zdobyła tytuł arcymistrza (nie mylić z tytułem kobiecego arcymistrza lub WGM). Humpy zdobyła swoją pierwszą normę na GM-a w wieku 14 lat i trzech miesięcy. Cztery miesiące później uzyskała drugą, a trzecią i zarazem ostatnią w maju 2002 r., po wygraniu VIII edycji Elekes Memorial.

Humpy uzyskała tytuł GM-a w wieku 15 lat, 1 miesiąca i 27 dni, czym pobiła rekord Judit Polgar o trzy miesiące. (Później, w 2008 r. rekord został pobity przez GM Hou Yifan).

W 2002 r. Humpy zajęła wspólne pierwsze miejsce z GM Zhao Xue w Mistrzostwach Świata Juniorek 2022, ale przez gorszą punktację pomocniczą ostatecznie zakończyła rozgrywki na drugim miejscu. Rok później Humpy po raz trzeci zdobyła tytuł mistrzyni kraju i jeszcze w tym samym roku wygrała krajowy turniej A kobiet z imponującym wynikiem 16/17 punktów.

Na Mistrzostwach Świata Juniorów w Szachach w 2004 r. Humpy zajęła piąte miejsce za arcymistrzami Pentalą Harikrishną, Zhao Jun, Tigranem L. Petrosianem i Radosławem Wojtaszkiem. W tym samym roku po raz pierwszy zagrała w Mistrzostwach Świata Kobiet w Szachach, docierając do półfinału, gdzie uległa IM Ekaterinie Kovalevskiej, która później zdobyła tytuł wicemistrzyni świata.

Kolejnym sukcesem w tym okresie było zdobycie Pucharu Północnego Uralu w  2005 r. (2005 North Urals cup), w którym zmierzyło się 10 najsilniejszych zawodniczek na świecie. Humpy wygrała zawody z wynikiem 6/9 pkt, o pół punktu wyprzedzając Kosteniuk i GM Xu Yuhuę. W końcu, w październiku 2007 r., Humpy została drugą szachistką po Polgar, która przekroczyła ranking 2600.

Na szczycie kobiecych szachów (od 2008 do 2016)

W 2008 r. Humpy miała już mocno ugruntowaną pozycję w szachach kobiecych, choć biorąc pod uwagę to, co utalentowana młoda Hinduska osiągnęła jako juniorka, można powiedzieć, że stało się to dużo wcześniej. Po 2008 r. Humpy osiągała kolejne sukcesy w swojej szachowej karierze.

Pierwszym z nich była rywalizacja o tytuł mistrzyni świata kobiet. W 2008 r. Humpy dotarła do półfinału, gdzie przegrała z Hou w dogrywce. Następnie w 2010 r. ponownie dotarła do półfinału, gdzie ponownie przegrała z Hou, która zdobyła wówczas swój pierwszy tytuł mistrzyni świata.

Jeśli chodzi o turnieje indywidualne, w 2008 r. Humpy zajęła miejsca w pierwszej czwórce w 3. edycji Kolkata Open Grandmaster Chess Tournament oraz Ruy Lopez Chess Festival, a także wygrała Mumbai Mayor Cup, zdobywając 9 pkt z 11 możliwych. W tym samym turnieju w kolejnym roku zajęła wspólne pierwsze miejsce z trzema innymi zawodniczkami. Jej kolejny imponujący występ w dużym turnieju miał miejsce na 8. edycji festiwalu Gibraltar Chess Festival w 2011 r. Humpy ukończyła turniej pół punktu za grupą liderów, w skład której wchodziło kilku arcymistrzów z rankingiem 2700, m.in. Michael Adams, Gata Kamsky, Francisco Vallejo Pons oraz Etienne Bacrot.

Humpy zwróciła na siebie uwagę także w cyklu FIDE Women's Grand Prix. W czterech kolejnych cyklach tego turnieju (edycje 2009-11, 2011-12, 2013-14 i 2015-16) zajmowała drugie miejsce, w trzech pierwszych uznając wyższość Hou, a w ostatniej GM Ju Wenjun.

Innym jasnym punktem w karierze Humpy w tym okresie były zawody drużynowe. W Klubowym Pucharze Europy Kobiet zdobyła pięć drużynowych i pięć indywidualnych złotych medali w latach 2007, 2008, 2010, 2012 i 2013 (cztery razy zdobywając jednocześnie złoto indywidualne i drużynowe). W 2009 r. zdobyła także brąz indywidualnie i srebro drużynowo. We wszystkich latach z wyjątkiem 2012 r. grała na pierwszej szachownicy, a w 2012 r. na drugiej.

Podczas Drużynowych Mistrzostw Świata Kobiet FIDE 2011, Humpy grała dla Indii na pierwszej szachownicy i zdobyła indywidualne złoto, uzyskując 6/8 pkt, a drużyna Indii zajęła wówczas czwarte miejsce. W 2015 r. na tym samym turnieju zdobyła indywidualny brąz dla Indii, które również zajęły czwarte miejsce.

We wrześniu 2016 r. Humpy zrobiła sobie przerwę od szachów, aby urodzić córkę i poświęcić czas rodzinie.

Powrót (od 2018 do 2020)

Po dwóch latach przerwy od szachów Humpy wróciła do gry. Swój powrót rozpoczęła od występu na 43. Olimpiadzie Szachowej we wrześniu 2018 r., gdzie reprezentowała Indie na pierwszej szachownicy. Zdobyła wtedy 5,5 pkt i pomogła swojej drużynie zająć ósme miejsce na 151 drużyn.

Rok później Humpy rozpoczęła serię ważnych zwycięstw, począwszy od Grand Prix Skolkovo FIDE we wrześniu 2019 r. Niepokonana z wynikiem 8/11 pkt., o pół punktu wyprzedziła GM Aleksandrę Goryachkinę i Ju (aktualną mistrzynię świata kobiet). W kolejnym turnieju z cyklu Grand Prix w Monako Humpy zajęła wspólne pierwsze miejsce (grudzień 2019), ale Kosteniuk miała lepszą punktację pomocniczą.

Pod koniec grudnia 2019 r. Humpy odniosła swoje drugie ważne zwycięstwo w ciągu czterech miesięcy—zdobyła swój pierwszy tytuł mistrzowski, wygrywając Mistrzostwa Świata w Szachach Szybkich 2019. Choć na koniec turnieju aż trzy zawodniczki miały tyle samo punktów, to jednak w dogrywkach najlepsza okazała się Humpy, która w armagedonie pokonała GM Lei Tingjie. 

Wreszcie, w lutym 2020 r. odniosła kolejne zwycięstwo, tym razem w najsilniejszym turnieju kobiecym w historii. W Cairns Cup 2020 wzięły udział wszystkie najlepsze szachistki na świecie, a ostatecznie Humpy o pół punktu wyprzedziła mistrzynię świata Ju, zdobywając główną nagrodę w wysokości 45 tys. dolarów. Sukces ten pozwolił jej wyprzedzić Ju na liście rankingowej FIDE kobiet.

Zwycięstwo w Cairns Cup oznaczało, że w ciągu zaledwie sześciu miesięcy odniosła trzy ważne zwycięstwa. To spore osiągnięcie dla kogoś, kto na dwa lata wziął rozbrat z szachami, by poświęcić się dla swojej rodziny. W wywiadzie dla ESPN India Humpy powiedziała, że to właśnie ta przerwa pomogła jej osiągnąć tak dobre wyniki.

„To zmieniło moje spojrzenie na to, czego chcę od turniejów” – powiedziała. „Wcześniej od pierwszego dnia byłam bardzo zmobilizowana i obsesyjnie chciałam wygrać każdy turniej, w którym brałam udział. Teraz nawet do przedostatniej rundy nie sprawdzam nawet klasyfikacji. Staram się niepotrzebnie nie stresować i mogę bardziej cieszyć się grą".

Teraźniejszość i przyszłość

Humpy wróciła. I może być tak silna, jak nigdy dotąd – a może nawet jeszcze silniejsza.

Jako numer dwa na świecie za Hou (w momencie publikacji), Humpy wydawała się być pewniakiem do gry w następnym Turnieju Kandydatek i tak też się stało. Po zawodach Grand Prix w Monako prowadziła w klasyfikacji całego cyklu Grand Prix, a ostatecznie zajęła drugie miejsce (do Turnieju Kandydatów, który decydował o tym, kto zagra w meczu o mistrzostwo świata kobiet z Ju, kwalifikowały się trzy najlepsze zawodniczki z Grand Prix). W Turnieju Kandydatek 2022-2023 odpadła jednak na samym początku, ulegając GM Annie Muzychuk 3,5-4,5.

Humpy pokazała, że jest w stanie wyprzedzać Ju w turniejach. Być może nie minie dużo czasu, zanim Humpy zacznie grać o najbardziej prestiżowe osiągnięcie w szachach, czyli tytuł mistrzyni świata kobiet.