Tylko u nas: Kasparow opowiada o MasterClass, St.Louis i AlphaZero

Garry Kasparow był bardzo zajęty wiosną i latem 2017, kiedy to nagrał MasterClass, a potem wziął udział (po 12 latach przerwy w szachowej rywalizacji) w turnieju szachów szybkich i błyskawicznych w St. Louis. Mimo że pojawiał się w telewizji, mówiąc o polityce, to jego pasją pozostała gra, która uczyniła go sławnym. W ekskluzywnym wywiadzie dla Chess.com opowiada o wszystkim, co jest związane z szachami.

Wywiad został przeprowadzony pod koniec grudnia, w nowym nowojorskim biurze Kasparowa w wieżowcu w centrum Manhattanu. Był ewidentnie podekscytowany, ponieważ zaplanował, że po wszystkim pokaże dwie szachowe pozycje, które miał przygotowane na potrzeby MasterClass, ale zakończył analizę dwóch swoich partii i pokazał dwa swoje ulubione studia (te filmy już wkrótce będą dostępne na Chess.com).

Obejrzyj pełne, trwające 21 minut, video.

Pierwszym tematem było MasterClass Kasparowa i to, jak przygotowywał się do produkcji. Miał wiele pozycji, partii i studiów, które zostały ostatecznie pominięte i nie znalazły się w kursie.

Powiedział, że jest "całkiem zadowolony z ostatecznego kształtu produktu," ale zadanie nie było łatwe:

Muszę przyznać, że na początku miałem pewne wątpliwości. Oczywiście oglądałem Steve'a Martina, Serenę Williams, mogłem podpatrywać produkcję najwyższej jakości... Ale w jaki sposób wyłuskać moją wiedzę z partii, doświadczenia i mojej pasji do gry w ciągu sześciu, siedmiu, ośmiu godzin i jaki będzie tego efekt? Do kogo ma to być skierowane?

Jest bardzo wiele ludzi, którzy chętnie posłuchają, co Garry Kasparow powie o szachach i będą to zarówno całkowicie początkujący, jak i przyzwoici, silni gracze. Rozważałem swoje przesłanie oraz to, w jaki sposób mógłbym stworzyć coś, co byłoby interesujące dla możliwie jak najszerszej widowni.

Zdecydowałem, że nie chodzi o to, aby być bardzo dokładnym przy niektórych trikach taktycznych, czy nawet ideach strategicznych, ponieważ jest ich tak wiele. Rzecz w tym, aby spróbować oddać istotę tego, co uważam za istotne dla osób, chcących poczynić progres.

Kasparow wspomniał, że gracze poziomu 1300-1700 Elo byli "potencjalnie kluczową widownią", ale jedną rzecz uznał za najważniejszą:

Najważniejszym zadaniem dla mnie było przekazać moją miłość i pasję do gry, jak również ukazać piękno szachów.

Garry Kasparow w swoim biurze na Manhattanie. | Photo: Mike Klein/Chess.com.

Zapytany o swoją ostatnią książkę o sztucznej inteligencji, Kasparow zaprzecza, jakoby komputery wyrządzały szachom jedynie krzywdę:

Usain Bolt nigdy nie będzie ścigał się z Mercedesem Benz. Nawet jeśli komputery są już dużo silniejsze w szachach lub wirtualnie w każdej innej grze wideo czy grze planszowej, nie spowoduje to, że ludzie przestaną ze sobą rywalizować oraz, co najistotniejsze, cieszyć się pięknem tej gry. I czasem można wykorzystać maszyny do pomocy w tworzeniu pięknych studiów. Wiele z najlepszych studiów ostatniej dekady zostały stworzone z asystą komputera. Chciałem pokazać to wielowymiarowe piękno szachów.

Nawet teraz, 12 lat po tym, jak porzuciłem profesjonalne szachy, nie utraciłem mojej zdolności do zachwycania się niektórymi pozycjami. W szachach jest wciąż wiele do odkrycia. Żadnego nowego kroku w odkrywaniu tych sekretów gry, z nowymi maszynami, nowymi komputerami, nie uważam za pozytywny lub negatywny, ponieważ pomaga mi to w głębszym zrozumieniu tej gry. Im głębiej rozumiemy grę, tym większą czerpiemy z niej radość.

Kasparow przygotowuje dla Chess.com video o swojej partii z Veselinem Topałowem z Linares 1999. | Photo: Mike Klein/Chess.com.

Przygotowanie do lekcji nie było łatwe.

Było to duże wyzwanie zarówno psychicznie, jak i psychologicznie. Obecnie nie jestem przywyczajony do takiej intensywności. To był jeden z problemów, jakich doświadczyłem w St. Louis: Ciężko zmienić algorytm, który działa w środku Twojego mózgu, aby sprostać wyzwaniu, z którym się zmagasz. Pomógł mi fakt, że czerpałem z tego radość.

Czy pracuje nad MasterClass, analizuje, czy też gra, Kasparow zawsze pozostanie pasjonatem szachów. Zauważył:

Każdy, kto choć raz doszedł na szczyt, nie dałby rady zrobić tego bez pasji.

Kasparow: "Każdy, kto choć raz doszedł na szczyt, nie zrobiłby tego bez pasji." | Photo: Mike Klein/Chess.com.

Ale przygotowanie do tego, drugiego najważniejszego w 2017 roku wydarzenia szachowego dla Kasparowa, nie było zbyt dobre.

Wiedziałem, że musiałbym całkowicie zmienić swój reżim i że nie dam rady tego zrobić. Wciąż musiałem latać tam i z powrotem, miałem bardzo dużo różnych zadań, jak przemówienie w DevCon w Las Vegas, a potem musiałem wrócić do swojej rodziny w Europie, więc nie było to przygotowanie, które Garry Kasparow zaakceptowałby 20 lat temu. Aby na serio rywalizować przeciwko graczom czołówki światowej, prawdopodobnie musiałbym mieć 2 miesiące na koncentrację, może nawet zatrzymać się w St. Louis czy w Chorwacji, ale nie robiąc nic innego prócz treningu szachowego, odkładając wszystko inne na bok. Ale nie było to możliwe. Prawdopodobnie miałem kilka tygodni na przygotowanie, podczas których po prostu grałem mecze treningowe. Miałem pewne idee. Za każdym razem, kiedy wracam do St. Louis, do lata 2017, i myślę o niektórych partiach, przeżywam koszmar, ponieważ miałem wiele dobrych pozycji i było tam kilka partii, w których momentami grałem jak Garry Kasparow, ale nie chcę nawet myśleć, co było działo się potem! Patrząc realistycznie, przy dobrym przygotowaniu, spokoju i koncentracji, spokojnie skończyłbym w pierwszej piątce, może nawet trójce. To byłoby realne. Plus jeden, plus dwa w rapidzie i plus trzy w blitzu nie było poza moim zasięgiem. Ale pod koniec dnia już nawet nie chodziło o te punkty, ale o czerpanie radości, jak również o dzielenie się tą radością z kibicami.

Kasparow obejrzał swoje partie z St. Louis - niezbyt dogłębnie i z wykorzystaniem komputera. Powiedział, że zauważa pewną prawidłowość; dobra gra, uzyskanie obiecującej pozycji, a potem zaćmienie.

Z szachowego punktu widzenia nie dowiedziałem się zbyt dużo; chodziło o psychologię. Jest to coś, co muszę zaakceptować, jako smutną rzeczywistość: nie jestem już w stanie rozegrać, nawet w rapidzie, partii z tym samym poziomem koncentracji i poświecenia, co kiedyś.

Może był to w pewnym sensie spisek tej gry przeciwko mnie, ponieważ prawdopodobnie błędem był powrót po 12 latach braku aktywności oraz brak pełnej koncentracji na turnieju, w pewnym sensie była to kara. Jeśli chcesz grać dobrze, musi to być Twój priorytet. Wiadomość od Caissy: Nie chcesz się skoncentrować? No cóż, damy Ci lekcję!

"To nie było przygotowanie, które Garry Kasparow zaakceptowałby 20 lat temu." | Photo: Mike Klein/Chess.com.

Na pytanie, które każdy chciałby mu zadać -- Czy zobaczymy go jeszcze w oficjalnym turnieju?

Teraz o tym nie myślę. Wątpię, że to się wydarzy w nadchodzącym roku. Nie mogę pozwolić sobie, aby wyglądało to tak, jak w 2017. Jeśli zrobię to jeszcze raz, powinien być to test tego, co naprawdę jestem w stanie zrobić, jeśli poswięcę odpowiednią ilość czasu na koncentrację i przygotowanie się na stawienia czoła czołowym graczom. Poza tym nie jestem pewien, czy dysponuję wtedy czasem. Nie powiedziałbym nie, nie, nie, nie, ale jest to mało prawdopodobne.

Kasparow nazwał AlphaZero "dobrą informacją dla szachów."

Możemy wiele nauczyć się ze sposobu, w jaki gra AlphaZero. Z tego, co rozumiem, ten komputer ma swoją własną ocenę pozycji, a więc sam ustala priorytety, co jest unikalnym osiągnięciem, ponieważ każdy typowy program ma zaprogramowaną listę priorytetów i jest ona sztywna. Mogą one wprowadzać lekkie zmiany, ale muszą trzymać się oryginalnych numerów, które są przyporządkowane do każdego priorytetu w tym mechanizmie. AlphaZero, po rozegraniu milionów, milionów partii, posiada własny zestaw wartości. 

O zmiażdżeniu Stockfisha przez AlphaZero, powiedział:
To, co jest najbardziej niewiarygodne, to różnice w wynikach białymi i czarnymi. AlphaZero dominował białymi, a czarnymi wygrał niewielką różnicą. Czy to nam sugeruje, że nie rozumiemy wartości pierwszego ruchu? Jest jeszcze wiele do nauki.

Chcielibyśmy także pokazać "ekskluzywną" (jeszcze niepublikowaną) ostatnią partię Kasparowa, która pochodzi z symultany, rozegranej w Zagrzebiu pod koniec grudnia 2017. Wysłał ją nam sekundant Kasparowa, Mig Greengard, który dodał komentarze, dyktowane przez Kasparowa. Czarnymi grał Srdjan Darmanović, Minister Spraw Zagranicznych Czarnogóry i wielki miłośnik szachów, który, kiedy jeszcze brał aktywny udział w turniejach, miał ranking około 2200. 

Greegard: "Spotkali się z Garry nieformalnie w Waszyngtonie w tym roku i rozmawiali o polityce zagranicznej i o Putinie. To jest zdjęcie z tego spotkania, które odbyło się 5 czerwca 2017."