Olimpiada Szachowa: Chiny podwójnie złote

Chiny wygrały Olimpiadę po raz kolejny. A właściwie, to podwójnie.

Dzisiaj w gruzińskim Batumi, w turnieju open, ich drużyna zdobyła drugi złoty medal w przeciągu ostatnich trzech Olimpiad. Natomiast drużyna kobiet przetrwała reklamację powtórzenia posunięć i z sukcesem obroniła swój tytuł z 2016 roku z Baku. Do ustalenia kolejności na podium potrzebne było zastosowanie dodatkowej punktacji, lecz Chiny zwyciężyły bez najmniejszych problemów po uwzględnieniu wyników innych drużyn.

Ten raport skupia się na dzisiejszych partiach. Raport odrębny, wzbogacony o zdjęcia z ceremonii zakończenia pojawi się na stronie jutro.

W ostatniej rundzie Szachowej Olimpiady 2018, remis w meczu Chiny-USA nie rozwiązał walki o pierwsze miejsce. Podobnie jak w 2016 roku, złoty medal był zależny od punktacji pomocniczej. O ile wówczas tabela ułożyła się po myśli Amerykanów, o tyle w tym roku triumfowali Chińczycy.

Pomimo, że drużyna Chin przed ostatnią rundą pozostawała w tyle za drużyną USA w punktacji pomocniczej (324.5-320.5), to na ostatniej prostej przeciwnicy Chińczyków z poprzednich rund okazali się lepsi od przeciwników USA, co w rezultacie dało im zwycięstwo. Ostatecznie wyniki były takie, Chiny: 372.5, USA: 360.5. Amerykanie musieli więc zadowolić się srebrnym medalem, mimo że legitymowali się najwyższym średnim rankingiem w stawce oraz drugim najwyższym w historii Olimpiad.

Reprezentacja USA tym razem dała radę zdobyć tylko srebro. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Rosja pokonała Francję na drugiej szachownicy, zdobywając 18 punktów i zrównując się tym wynikiem z USA i Chinami, aczkolwiek ich słaby dystans na początku turnieju w ostatecznym rozrachunku zadziałał na ich niekorzyść. Drużyna Rosji zaczęła i skończyła zawody daleko za USA i Chinami w punktacji pomocniczej (354.5), zdobywając brąz.

Po srebrze w 2004, 2010 oraz 2012, a także brązie w 2016, kolejny brązowy medal przypadł reprezentacji Rosji, która swój ostatni złoty medal zdobyła w 2002.| Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Największym pechowcem turnieju była Polska. Niespodzianka turnieju, drużyna która prowadziła praktycznie od początku do końca, przegrała z Chinami, by następnie zremisować z Indiami i spaść z podium na 4 miejsce. Polska grała z każdą drużyną z "pierwszej ósemki"! W rezultacie, ich punktacja pomocnicza była największą z miejsc medalowych, lecz niestety nie zdołali zgromadzić 18 punktów meczowych, by liczyć się w walce o podium.

 Polska może być bardzo dumna z tylko jednej porażki na tak silnym dystansie.  | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Dzisiaj bardziej liczyła się matematyka niż to co działo się na szachownicach. Mecze rozgrywane w świetle reflektorów skończyły się szybko. Najlepsi szachiści świata chcieli, aby to ich koledzy z drużyny walczyli do końca, jak to skomentował GM David Smerdon:

To zjawisko objęło również najwyższą szachownicę, na której można było obserwować jedyny pojedynek graczy legitymujących się rankingiem ponad 2800. Fabiano Caruana i Ding Liren próbowali wziąć na swoje barki odpowiedzialność za wynik swoich drużyn, aczkolwiek podobnie jak na innych pierwszych szachownicach, partia zakończyła się bardzo szybko.

Caruana wysilał się, próbując uniknąć powtórzenia posunięć, ale w końcu zadecydował, że nie ma co ryzykować.

 "Nie chciałem jeszcze kończyć partii", powiedział w rozmowie z nami zaraz po swojej rozgrywce. "Partie na drugiej i czwartej szachownicy z pewnością zakończą się remisem. Prawdopodobnie na 95%. Hikaru ma odrobinę lepszą pozycję i nawet jeśli zremisujemy, to wciąż jest szansa." Jak wiemy teraz, tej szansy już nie ma.

Partia pomiędzy graczami o rankingu 2800: Caruana vs Ding. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Jak Caruana mógł być taki pewny, że inne partie zakończą się remisem? Cóż, były one identyczne do 16 posunięcia!

"Właściwie myślałem, że tak może się stać, ponieważ chińscy zawodnicy czasami mają ten sam repertuar", powiedział Fabiano. Jego ocena okazała się słuszna, gdyż obie partie rzeczywiście zakończyły się podziałem punktów w końcówce.

Ding Liren wytłumaczył to zjawisko szerzej w rozmowie z nami: "Yu (Yangyi) przygotował się na ten konkretny wariant, a Li (Chao) po prostu się wzorował!"

Ta sama pozycja w partii Yu-So (gdzie zostało zagrane 17.Gg5) i Li-Shankland (17.Gf4). 

Wciąż pozostała jedna dynamiczna partia. Hikaru Nakamura został sam na polu walki przy remisie w meczu. Co ciekawe, w przedostatniej rundzie Hikaru pozostał na ławce rezerwowych, lecz wrócił do pierwszego składu na finał. Sam kapitan drużyny USA, John Donaldson, powiedział że przywrócenie go na ostatni mecz było "prostym wyborem".

Nakamura przygotowywał się nawet z Caruaną przed ostatnią rundą.

"Wydawał się zmotywowany przed partią, kiedy byliśmy w autobusie", powiedział Caruana o koledze z drużyny, dodając że dyskutowali nawet o natarciu przez h4 użytym przez Nakamurę w partii. 

W krytycznym momencie, Nakamura próbował zdecydować czy powinien brać pionka, czy też kontynuować zdobywanie przestrzeni i rozwój figur. Wybrał opcję numer dwa, która wydawała się bezpieczniejsza, lecz również doprowadziła do remisu.

Partia Nakamura vs Bu potencjalnie decydowała o złocie, ale również zakończyła się remisem. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Hikaru powiedział nam, że gdyby wiedział, że Chiny przegonią jego drużynę w punktacji pomocniczej, rozegrałby swoją partię inaczej. Winą za zaistniałą sytuację należałoby obarczyć nieprzejrzysty system punktacji pomocniczej; na Sonneborn-Berger każdej drużyny składają się wyniki 11 jej przeciwników z całego turnieju i musiałbyś znać wszystkie wyniki meczów, które jeszcze trwają. Punktacja pomocnicza, która liczy się w drugiej kolejności jest zdecydowanie łatwiejsza do policzenia: małe punkty. USA i Rosja miały ich 29, a Chiny 28.5.

"Gdybym wiedział, że stoimy z tą punktacją gorzej, grałbym odważniej na początku partii," powiedział Nakamura.

"Przegrana z Polską była olbrzymim ciosem," powiedział Caruana. "Zagraliśmy świetną Olimpiadę. Tylko ten jeden mecz odbił się nam czkawką."

Donaldson stwierdził, że poziom rywalizacji był znacznie wyższy niż w 2016 roku. W Baku, drużyna USA zdobyła 20 punktów meczowych na 22 możliwych, podobnie jak Ukraina; w tym roku żadna reprezentacja nie doszła nawet do 19. Najbardziej jednak zabolało to, jak w ostatniej rundzie potoczyły się losy przeciwników Chin i USA, gdzie w ogólnym rozrachunku to ci pierwsi mieli powody do radości.

 "Niektóre nasze konie nie sprawują się dobrze w tej rundzie," powiedział Donaldson, gdy oglądał wyniki. "Myślę, że zagraliśmy dobry turniej, ale nie postawiliśmy przysłowiowej kropki na i."

Donaldson siedzi zaraz przy Shanklandzie. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Szczególnie "niekorzystna" okazała się minimalna wygrana 2.5-1.5 nad Gruzją 3 we wczesnym stadium turnieju. Wygrana nad Panamą 4-0 w pierwszej rundzie również nie była zbyt pocieszająca, biorąc pod uwagę fakt, iż Panama skończyła Olimpiadę jako najgorzej radząca sobie drużyna, z którą przyszło USA zagrać. (Jeśli naprawdę chcesz poznać tajniki metod drużynowego Sonneborn-Bergera, zapraszamy Cię do zasięgnięcia wiedzy w końcowym raporcie z Olimpiady 2016,  gdzie opisany jest mecz na dalekich szachownicach, który miał kluczowe znaczenie dla końcowych wyników). 

Sam Shankland zagrał bardzo dobrze na czwartej szachownicy, lecz skończył turniej zaraz za podium w klasyfikacji indywidualnej. W wywiadzie opowiada o swoich przemyśleniach na temat ostatnich dwóch tygodni. Pamiętaj, że w czasie nagrywania wypowiedzi wyniki poszczególnych meczów i rozstawienie miejsc medalowych nie było jeszcze znane, więc Sam nie będzie mógł podnieść pucharu po raz kolejny.

Nasz wywiad z Samem Shanklandem.

Rosja, brązowy medalista, powróciła na podium dzięki pokonaniu Francji 2.5-1.5. Partia Iana Nepomniachtchi była jedyną rezultatywną pośród 16 w "pierwszych czterech" meczach. I jeśli motyw matowy wygląda znajomo, to dlatego, że przeczytałeś wcześniejszy raport  z podobną ideą Alexandra Fiera.

Nepomniachtchi (różowa koszula) wygrał dziś ładną partię w atakującym stylu. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Anglia również może czuć satysfakcję z piątego miejsca, tak samo jak Wietnam, który zaczynał z 27 numeru startowego (skończył siódmy), Szwecja (32 numer startowy, 11 miejsce), Uzbekistan (36 numer startowy, 16 miejsce) oraz Egipt (40 numer startowy, 19 miejsce).

Azerbejdżan, z kolei, zaliczył rozczarowujący spadek z 4 numeru startowego na 15 miejsce. Podobnie Izrael (10 numer startowy), jak i Holandia (11 numer startowy) skończyły turniej poniżej oczekiwań, odpowiednio na 39 i 40 miejscu.

Nasz wywiad z Vishym Anandem.

Remisując z pretendentem do tytułu mistrza świata, Ding Liren pomógł nie tylko drużynie, ale również sobie. Utrzymał swoją pozycję lidera na pierwszej szachownicy i zdobył złoty medal indywidualnie z rankingiem uzyskanym 2873, drugim najwyższym w turnieju. Caruana zajął drugie miejsce, a Anish Giri, rozegrawszy wszystkie 11 partii, zasłużył sobie na brąz.

Na szachownicy drugiej Ngoc Truong Son Nguyen zdobywa złoto, Nepomniachtchi srebro, a Teimour Radjabov brąz.

Na trzeciej szachownicy jeden zawodnik uzyskał najwyższy ranking w całym turnieju! Jorge Cori z Peru (2925!) zdobył złoto. Vladimirowi Kramnikowi przypada srebro, a Kacprowi Piorunowi brąz.

Na czwartej, Daniel Fridman wygrywa, Jacek Tomczak odchodzi ze srebrem, a Bu Xiangzhi z brązem. 

Na szachownicy gracza rezerwowego, Anton Korobov zdobywa złoto. Ilya Smirin srebro, Christian Bauer brąz.

Na koniec, Katar nie pojawił się na meczu z Kuwejtem, przez co przegrał 4-0. Niestety nie byliśmy w stanie ustalić, co było tego powodem, wczesna godzina rozpoczęcia rundy czy coś innego. Drużyna Kataru była jedną z delegacji, która zatrzymała się w hotelu dla elity, lecz znajdującym się godzinę jazdy od sali gry.

Ostatnia runda przyniosła również kojarzenie, jakiego do tej pory Olimpiada nie widziała: drużyna IBCA (the International Braille Chess Association) przeciwko drużynie ICCD (the International Chess Committee of the Dreaf), czyli po prostu zawodnicy niewidomi zagrali z zawodnikami niesłyszącymi. Drużyna niewidomych wygrała 2.5-1.5.

Drużynowy turniej kobiet był nawet jeszcze bardziej dramatyczny i to nie tylko za sprawą ostatniej partii na sali gry. I to nie byle jakiej partii; decydowała ona bowiem o podziale medali i miała miejsce na pierwszej szachownicy.

Nowo wybrany prezydent FIDE Arkady Dvorkovich wykonał pierwsze posunięcie w partii Alexandry Kosteniuk przeciwko Ju Wenjun, która ostatecznie ciągnęła się do całkowitego opustoszenia sali gry | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Mecz Chin przeciwko Rosji okazał się być kluczowym, dzięki wynikom na innych szachownicach. Po około dwóch godzinach gry, sytuacja na wszystkich deskach nie wyglądała za dobrze dla Chin: dwie wygrane pozycje i przynajmniej jeden remis mogły przechylić szalę zwycięstwa na stronę Rosjanek.

Taka kolej rzeczy niezwykle ucieszyłaby Ukrainę, utrzymującej się na drugim miejscu lecz z dużymi szansami na pokonanie drużyny USA, co dawałoby im prowadzenie przed następną drużyną posiadającą 16 punktów. Armenia nie była zagrożeniem, gdyż szybko przegrała swoje partie na dwóch pierwszych szachownicach w meczu przeciwko Gruzji 1.

Na szachownicy pierwszej, Elina Danielian miała już wówczas gorszą pozycję przez przeoczenie podwójnego ataku w partii przeciwko Naną Dzagnidze:

W ostatniej rundzie Gruzja 1 wygrała mecz z Armenią | Zdjęcia: Maria Emelianova/Chess.com.

Na deskach trzeciej i czwartej zgodzono się na remis, tak więc Armenia była poza konkurencją. Ukraina, z kolei, zajęta pokonywaniem USA, niszcząc ich marzenia o medalu, zmierzała "po trupach" do złota. A przynajmniej tak się wydawało.

Siostry Muzychuk wygrały swoje partie na szachownicach jeden i dwa, GM Anna Ushenina przegrała z WGM Tatevą Abrahamyan (który zakończyła turniej świetnym wynikiem 3,5/4), lecz GM Natalia Zhukova zdołała wygrać z dotąd niepokonaną FM Jennifer Yu w burzliwej partii, gdzie przez zdenerwowanie przeoczyła wiele możliwości na szybką wygraną.

Drugi złoty medal Ukrainy (pierwszy zdobyty w Turynie w 2006 roku) wydawał się być pewny, ale Zhukova nie była jeszcze gotowa na świętowanie. Zamiast tego, została na sali gry i obserwowała pojedynek Chiny-Rosja od początku do końca. To co widziała, to powolna zmiana upragnionego złota w srebro.

Zhukova jako widz. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Był wynik 1.5-0.5 dla Rosji, dzięki ładnej wygranej GM Aleksandry Goryachkiny z IM Shen Yang i remisowi GM Valentiny Guniny z WGM Huang Qian.

Po zakończeniu partii Zhukova-Yu, Alexandra Kosteniuk w pojedynku z Ju Wenjun zmierzała ku remisowi, a Olga Girya stała na kompletnie wygranej z Lei Tingjie. Wydawało się, że nic nie może pójść już źle. A jednak!

W miarę upływu czasu, okazało się że nerwy przeszkadzają Giryi w zrealizowaniu przewagi. Pozwoliła na powtórkę posunięć.

Olga Girya nie wygrała kompletnie wygranej pozycji | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Wygrana wciąż była na horyzoncie dla Ukrainy, dzięki Kosteniuk broniącej końcówki hetman ze skoczkiem na hetmana ze skoczkiem bez pionka, lecz z szansami na utrzymanie remisu. Problemy zaczęły się kiedy Ju zaczęła sukcesywnie polepszać swoją pozycję.

Dziesiątki ludzi oraz kilka wielkich kamer telewizyjnych walczyły o najlepsze miejsce do obserwacji partii, podczas gdy zdenerwowany kapitan drużyny Rosji GM Sergey Rublevsky i sędziowie próbowali wszystkich odgonić.

Wiele widzów i kamer zgromadziło się wokół pojedynku | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Widowisko okazało się jeszcze ciekawsze, gdy Kosteniuk nagle zareklamowała trzykrotne powtórzenie pozycji. Biorąc pod uwagę sytuację geopolityczną tych dwóch krajów, jak na ironię, zwycięstwo Ukrainy zależało właśnie od reklamacji Rosjanki.

Sędzia meczowy zatrzymał zegar, by przeanalizować partię (tym samym popełniając błąd i pozwalając zawodniczkom myśleć na pozycją, podczas gdy zegar nie odliczał czasu).

W pewnym momencie, sędzia główny Takis Nikolopoulos wrócił na salę gry i polecił sędziom przeanalizować partię wraz z zawodniczkami. Reklamacja okazała się niepoprawna.

Zawodniczki analizujące swoją partię w celu sprawdzenia poprawności reklamacji Kosteniuk. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Kosteniuk, kiedy usłyszała, że jej reklamacja jest niesłuszna | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Z dodatkowym czasem dla Ju na zegarze, partia została wznowiona. Kosteniuk wydawała się być rozkojarzona. Nie była w stanie w pełni się skoncentrować i  wkrótce podjęła fatalną decyzję, by grać aktywnie.

Przemanewrowała swojego skoczka na gorszą pozycję, co umożliwiło Ju zdobycie materiał. Jak później mówiła w wywiadzie z nami, nie widziała wygranej w przypadku gdyby białe po prostu stały w miejscu.

Ostatnie momenty najważniejszej partii. | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Po zakończeniu wszystkich partii na sali gry, słychać było ciche oklaski. Chiny zrównały się punktowo z Ukrainą i ciężko było uwierzyć, że Ukraina z gorszym drużynowym Sonneborn-Bergerem po przedostatniej rundzie (329.5 przeciwko 343.5), będzie w stanie to nadrobić w przeciągu jednej rundy. Niebawem okazało się, że Chiny rzeczywiście wygrywają Olimpiadę.

 Wywiad z Ju, Lei i kapitanem drużyny GM Yu Shaoteng | Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Ju zdobyła również złoty medal na pierwszej szachownicy, wyprzedzając pochodzącą z Węgier Hoang Thanh Trang oraz Gruzinkę Dzagnidze.

Nasz wywiad z Ju Wenjun.

Rosja minęła się z medalem, lądując na czwartym miejscu, zaraz za brązową Gruzją 1. Węgry zagrały dobry turniej, ukończywszy turniej na piątej pozycji, przed Armenią, USA i Indiami. Dziewiąte miejsce Gruzji 2 pokazało, że kobiece szachy w tym kraju mają się całkiem dobrze.

Polki rozstawione z siódmym numerem startowym nieco rozczarowały 16 miejscem, ale nie aż tak jak Niemki, które rozpoczynały Olimpiadę z 9 numerem startowym, a skończyły na miejscu 28.

Pomimo nieszczęśliwego spadku jej drużyny na siódme miejsce, GM Irina Krush zdobyła swój pierwszy medal indywidualny na Olimpiadzie: srebro na szachownicy drugiej, ustępując tylko Mariyi Muzychuk, a wyprzedzając Goryachkinę.

Szachownicę trzecią wygrała WIM Khanim Balajayeva z Azerbejdżanu, druga była WGM Huang Qian z Chin, a trzecia IM Ana Matnadze z Hiszpanii.

FM Marina Brunello pokonała w walce o złoto na czwartej szachownicy dwie zawodniczki, legitymujące się tytułem GM: Lei Tingjie z Chin oraz Belę Khotenashvili z Gruzji.

Na szachownicy piątej najlepiej wypadły WFM Alshaeby Boshra (Jordania), WGM Olga Girya i FM Jennifer Yu. Będzie to piękna pamiątka, tak jak  jej norma na IM-a.

Olimpiada Batumi (Kobiety) | Wyniki końcowe (Top 20)

(Pełne wyniki tutaj.)

Partie z TWIC.

Peter Doggers miał swój udział w tym raporcie.

Wcześniejsze raporty:

• Chess Olympiad Lineups Announced; Russian Streak Ends
• Chess Olympiad Starts With Spectacular Ceremony
• Chess Olympiad: 7 Minutes Of Tension In 1st Round
• Chess Olympiad Sparked By Marriage Proposal On Day 2
• Chess Olympiad: Wesley So Paces Team USA
• Chess Olympiad: Poland Beats Russia, Kramnik Gets Checkmated
• Chess Olympiad: Czechia Beats China, Poland Rolls On In Round 5
• Chess Olympiad: Azerbaijan, Poland Still Perfect
• Chess Olympiad: U.S. Joins Poland, Azerbaijan In Lead
• Chess Olympiad: U.S. Grabs Sole Lead In Round 8
• Chess Olympiad: Poland Continues Remarkable Run, Beats USA
• Chess Olympiad: China Ends Polish Run, Plays U.S. For Gold