GM Igors Rausis (58) z zarzutami oszustwa

Po tym, jak GM Igors Rausis został przyłapany ze swoim telefonem podczas turnieju Strasbourg Open, w jego sprawie zostało wszczęte postępowanie na okoliczność oszustwa. Podejrzenia względem 58-letniego łotewsko-czeskiego szachisty nabrały na sile, kiedy w ostatnich latach jego ranking zbliżył się poziomu 2700.

Podczas turnieju open, który odbywa się w dniach 10-14 lipca we francuskim Strasburgu, w toalecie został znaleziony telefon, którego używał Rausis. Potem podpisał on oświadczenie, że ów telefon należy do niego.

To, czy korzystał on z silnika szachowego na swoim telefonie podczas partii, nie zostało na ten moment ustalone.

W komentarzu dla Chess.com, Rausis powiedział:

"Wczoraj po prostu straciłem głowę. Potwierdziłem na piśmie fakt, że używałem mojego telefonu podczas partii. Co więcej mogłem powiedzieć? Tak, byłem zmęczony po porannej partii, a cała aktywność facebookowych oskarżycieli także miała na to wpływ. Przynajmniej to, co wczoraj zrobiłem było dobrą lekcją, co prawda nie dla mnie - ja zagrałem wczoraj w szachy ostatni raz."

Sekretarz Komisji FIDE ds. Fair Play Yuri Garrett powiedział w rozmowie z nami, że Rausis dobrowolnie wycofał się z turnieju. Stoi to w sprzeczności z postem na Facebooku, który został opublikowany po rosyjsku przez Generalnego Dyrektora FIDE, Emila Sutovsky'ego, który stwierdził, że Rausis został "zawieszony".

Według Sutovsky'ego, Rausis był pod obserwacją od dłuższego czasu. Wspomniał o także, że Komisja Etyki FIDE zajmie się teraz tą sprawą, a zaangażowana w nią została nawet francuska Policja.

Garrett wspomniał o sprawie na Facebooku również wcześniej, bez podawania nazwiska łotewskiego arcymistrza. Napisał, że zawodnik był obserwowany "od miesięcy", ponieważ "świetne analizy statystyczne" Kena Regana zaalarmowały FIDE.

Regan jest profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Buffalo, Uniwersytecie Stanowym w Nowym Jorku, a od kilku lat doradza FIDE, opierając się na modelu, który stworzył na potrzeby testów statystycznych dla spraw oszustw w szachach przy użyciu komputerów.

Komentując całą sprawę dla Chess.com, Garrett powiedział:

"FIDE nieustannie skanuje wszystkich graczy i wszystkie podejrzane partie. Statystyczne anomalie zostaną zidentyfikowane. To powoduje dyskretne akcje po stronie FPC i koniec końców, jeśli odstępstwo spowodowane jest oszustwem, złapiemy oszusta, kiedy zespół, złożony z dobrego organizatora i dobrego arbitra przejmie inicjatywę i współpracuje ściśle z FPC. Jednak najważniejsze jest przestrzeganie i dobór odpowiednich środków Ochrony Przeciwko Oszustwom [tutaj w PDF-ie]."

Zaangażowany w sprawę był także sędzia międzynarodowy Laurent Freyd, który jest Krajowym Dyrektorem Arbitrażowym przy Francuskim Związku Szachowym i który ściśle współpracuje z lokalnymi sędziami w Strasburgu. Freyd nie mógł podać szczegółów, ale określił złapanie Rausisa "pracą zespołową."

Urodzony na Ukrainie, łotewski arcymistrz reprezentuje Czechy od 2007 roku, po tym, jak grał dla Bangladeszu w latach 2003-07. Rausis jest najstarszym graczem w czołowej "100" szachistów świata, aktualnie plasując się na pozycji 53 z rankingiem 2686.

Sześć lat temu, w maju 2013, jego ranking był na poziomie 2518 i oscylował w okolicach 2500 przez co najmniej 10 lat. Od tego czasu Rausis zyskał prawie 200 "oczek".

W ciągu ostatnich 6 lat Rausis stale zwiększał swój ranking, ponieważ ograniczał się grania z niżej notowanymi rywalami, przeciwko którym zaliczał niemal perfekcyjne wyniki. Na przykład w lipcu 2019 zanotował wynik 24.5 z 25 przeciwko graczom, z których każdy miał ranking co najmniej o 400 punktów niższy od niego.

Tym sposobem Rausis korzysta z "zasady 400 punktów", określonej w paragrafie 8.54 Przepisów rankingowych FIDE: "Różnica w rankingu, która jest większa niż 400 punktów powinna być dla celów rankingowych liczona tak, jakby było to 400 punktów." Gracz zyskuje na wygranej 0.8 punktu rankingowego, nawet jeśli ranking jego przeciwnika jest mniejszy o ponad 400 punktów.

Aby zyskiwać na rankingu, jak to zrobił Rausis, trzeba wygrywać niemalże wszystkie partie w dłuższym okresie, co nie jest takie proste nawet przeciwko słabszym graczom.

Sprawa Rausisa jest podobna do sprawy gruzińskiego arcymistrza, który został wyrzucony z turnieju w 2015 roku, po tym, jak jego telefon został znaleziony w toalecie. W tamtej sprawie zostało ustalone, że analizował on swoją pozycję przy pomocy silnika szachowego. Został zawieszony na 3 lata i stracił tytuł arcymistrza.