Czy Anand w partii z Kramnikiem dorobił skoczka niezgodnie z przepisami?

Nowe przepisy gry FIDE weszły w życie 1 lipca. Jeden z nowych przepisów stanowi, że promocja pionka przy użyciu dwóch rąk jest uznawana za nieprawidłowy ruch, a podczas partii  rozgrywanych tempem szybkim i błyskawicznym, sędzia zobowiązany jest orzec przegraną. Co ciekawe, taka sytuacja miała miejsce w partii blitza pomiędzy Viswanathanem Anandem a Vladimirem Kramnikiem w Leuven 2017. 

Promocja skoczka w partii Anand-Kramnik. | Image: Maria Emelianova.

Możesz pamiętać, że Chess.com trzy lata temu opublikował artykuł o zmianach w przepisach gry, które weszły w życie 1 lipca 2014r. Wtedy miały miejsce istotne zmiany dotyczące promocji pionka oraz nielegalnych ruchów.

Na przykład, od 3 lat postawienia pionka na ósmej linii i naciśnięcie zegara przed wstawieniem figury, jest uważane za nielegalny ruch (co prowadzi do obligatoryjnej kary, zobacz poniżej). Pionek jest uważany za hetmana.

Również w 2014r. została zaprezentowana zasada, według  której, jeśli robisz nieprawidłowy ruch, przeciwnik otrzymuje dodatkowe 2 minuty na zegarze, a jeśli zrobisz drugi nieprawidłowy ruch, przegrywasz partię.

I w końcu, od 2014r., w przypadku nieprawidłowego ruchu podczas partii szachów szybkich lub błyskawicznych, sędzia jest zobowiązany do zatrzymania zegara i orzeczenia przegranej (poza sytuacją, w której nie ma żadnej możliwej drogi do wygrania partii przy zastosowaniu jakiejkolwiek serii prawidłowych ruchów).

Nakamura-Savchenko, World Blitz 2014 - końcówka, która widziała wszystko: dwie promocje pionka oraz jeden nieprawidłowy ruch.

Według nowych przepisów gry, które weszły w życie 1 lipca, wykonanie ruchu przy użyciu dwóch rąk jest uważane za nieprawidłowy ruch. Dwa nowe paragrafy zostały dodane do przepisów:

7.7.1 Jeżeli zawodnik używa dwóch rąk do wykonania pojedynczego ruchu (w sytuacji roszady, bicia lub promocji), jest to uważane za nieprawidłowy ruch.

7.7.2 Za pierwsze naruszenie zasady określonej w punkcie 7.7.1, sędzia przyznaje przeciwnikowi zawodnika, który dopuścił się naruszenia, dwie dodatkowe minuty; za drugie naruszenie zasady, określonej w punkcie 7.7.1 przez tego samego zawodnika, sędzia orzeka przegraną tego zawodnika. Jednakże, zostaje orzeczony remis w sytuacji, w której przeciwnik nie może dać mata królowi zawodnika przy pomocy żadnej możliwej serii prawidłowych ruchów.

7.8.1 Jeżeli zawodnik naciśnie zegar bez uprzedniego wykonania ruchu, jest to uważane za nieprawidłowy ruch.

7.8.2 Za pierwsze naruszenie zasady, określonej w punkcie 7.8.1, sędzia przyznaje dodatkowy czas przeciwnikowi; za drugie naruszenie zasady, określonej w punkcie 7.8.1 przez tego samego zawodnika, sędzia orzeka jego przegraną. Jednakże, zostaje orzeczony remis w sytuacji, w której przeciwnik nie może dać mata królowi zawodnika przy pomocy żadnej możliwej serii prawidłowych ruchów.

To wszystko dotyczy szachów klasycznych.  I znowu, kara jest bardziej dotkliwa w rapidach i blitzach:

A.4.2

Jeżeli sędzia zauważy, że nieprawidłowy ruch został ukończony, orzeka przegraną tego zawodnika, o ile przeciwnik nie wykonał kolejnego ruchu. Jeżeli sędzie nie zainterweniuje, przeciwnik jest uprawniony do tego, aby domagać się zwycięstwa, o ile tenże przeciwnik nie wykonał jeszcze swojego kolejnego ruchu. Jednakże, zostaje orzeczony remis w sytuacji, w której przeciwnik nie może dać mata królowi zawodnika przy pomocy żadnej możliwej serii prawidłowych ruchów. Jeżeli przeciwnik nie zgłosi reklamacji, a sędzia nie zainterweniuje, nieprawidłowy ruch pozostaje wykonany, a partia jest kontynuowana. Z chwilą wykonania kolejnego ruchu przez przeciwnika, nieprawidłowy ruch nie może zostać skorygowany, jeśli nie zostanie to ustalone przez zawodników bez ingerencji sędziego. 

Co ciekawe, istotny przykład na najwyższym poziomie miał miejsce ostatnio, podczas Your Next Move Grand Chess Tour w belgijskim Leuven. W naszej relacji została zawarta partia Anand-Kramnik. Była ona rozgrywana 1 lipca, a zabawna decydująca faza tej partii była rozgrywana na dużej szybkości.

Opublikowaliśmy również tweet z video z ostatnimi kilkoma ruchami.

To, z czego nie zdawaliśmy sobie sprawy w czasie rundy, to fakt że Anand faktycznie użył dwóch rąk do promocji swojego pionka. Jako że była to partia błyskawiczna, patrząc ściśle z perspektywy przepisów, sędzia powinien był zatrzymać zegar i orzec zwycięstwo Kramnika. Była to nowa zasada, która weszła w życie dokładnie w tamtym dniu! (Organizatorzy powiedzieli nam, że przestrzegają nowych przepisów, a zawodnicy zostali o nich wcześniej poinformowani.)

Zaledwie kilku sędziów na świecie miałoby przysłowiowe "jaja" aby zakomunikować pięciokrotnemu mistrzowi świata, że przegrał partię z powodu wykonania nieprawidłowego posunięcia. W Leuven, było dwóch sędziów na pięć szachownic, a w tym przypadku nie stali obok tej szachownicy. Zanim nadszedł czas na zastosowania tej zasady, zawodnicy zgodzili się na remis.

W tym samym tygodniu, relacjonowaliśmy imprezę, na której miała miejsce dokładnie taka sama sytuacja. Relacja mistrza FIDE Mike'a Kleina z Mistrzostw Kanady zawierała kontrowersje odnośnie tego, co zdarzyło się podczas jednej z partii drugiej rundy blitzowych play-offów, w której jeden zawodnik dorobił wieżę do góry nogami, co zostało wtedy uznane za zwykłą wieżę (a nie hetmana) przez interweniującego arbitra.

Było to szeroko dyskutowane (artykuł o tym został poszerzony o informację o decyzji Komitetu Apelacyjnego), ale jedna rzecz uszła uwadze wszystkich: zawodnik również użył dwóch rąk podczas promocji.

IM Nikolay Noritsyn używa dwóch rąk podczas promocji podczas swojej partii z GM Batorem Sambuevem.

Zupełnym przypadkiem, ta partia również była rozgrywana 1 lipca. Można zastanawiać się czy turniej, który rozpoczął się przed 1 lipca nie powinien stosować starych przepisów w czasie jego trwania.

Komentując na Chess.com ten konkretny przypadek, sędzia międzynarodowy oraz przewodniczący komisji sędziów FIDE Takis Nikolopoulos powiedział: "Moim zdaniem turniej musi być przeprowadzony z jednakowymi zasadami dla wszystkich rund. Nie wydaje mi się uczciwe, aby zasady i przepisy zmieniały się na kilka rund przed końcem oraz aby miały miejsce różne rozstrzygnięcia takich samych sytuacji."

Są to dwa przykłady, które pokazują, jak powszechne jest używanie obu rąk przy promocji pionka, roszadzie oraz biciu. W praktyce niewielu przeciwników zareklamuje wygraną. Jednakże, ponieważ sędziowie są teraz uprawnieni do zatrzymania zegara, lepiej przyzwyczaj się i używaj od teraz tylko jednej ręki - szczególnie w szachach szybkich i błyskawicznych.

Aktualizacja:

Jeden z naszych czytelników, który siedział w pierwszym rzędzie sali gry w Leuven w ciągu obu dni w lipcu, powiedział nam, że dzień po partii Anand-Kramnik, jeden z arbitrów poinformował czołowych arcymistrzów o niezgodności z przepisami promocji przy użyciu dwóch rąk. Odniósł się do "partii z dnia poprzedniego," a kiedy zawodnicy zapytali kogo ma na myśli, sędzia dyplomatycznie odparł: "Nie mogę powiedzieć." Kilku arcymistrzów głośno się zaśmiało, w tym Anand i Kramnik.