Turniej Kandydatów 2024 – runda 11: Nepomniachtchi i Tan ponownie na samotnym prowadzeniu

W rundzie nr 11 Turnieju Kandydatów FIDE 2024 aż trzy partie zakończyły się rozstrzygająco. W najdłużej trwającym pojedynku GM Ian Nepomniachtchi pokonał czarnymi GM-a Vidita Gujrathiego i ponownie wysunął się na samotne prowadzenie. Pół punktu za nim znajdują się GM Hikaru Nakamura, który (również czarnymi) ograł GM-a Praggnanandhę Rameshbabu, oraz GM Gukesh Dommaraju, który zremisował z GM-em Fabiano Caruaną. Trzecią rozstrzygniętą partią było starcie dwóch zawodników z końca tabeli, w którym GM Alireza Firouzja pokonał w miniaturze GM-a Nijata Abasova.

W Turnieju Kandydatek FIDE 2024 wszystko wskazuje na to, że walka o zwycięstwo rozegra się pomiędzy dwiema zawodniczkami. Na ponowne samotne prowadzenie w tabeli wysunęła się GM Tan Zhongyi, która pokonała GM Katerynę Lagno. Pół punktu straty do liderki ma jej rodaczka GM Lei Tingjie, która cudem uratowała remis w partii z GM Anną Muzychuk. Najwyżej notowana zawodniczka w turnieju GM Aleksandra Goryachkina praktycznie nie liczy się już w walce o 1. miejsce, ponieważ przegrała z IM Vaishali Rameshbabu.

Runda 12 rozpocznie się w czwartek, 18 kwietnia, o godz. 20:45 czasu polskiego.

Wyniki - Turniej Kandydatów

Wyniki - Turniej Kandydatek

• • • Turniej Kandydatów: Udany dzień dla Nakamury, jeszcze lepszy dla Nepomniachtchiego
    • Turniej Kandydatek: Dwie Chinki nadal na szczycie tabeli

W trwającym obecnie turnieju do 11. rundy włącznie padło aż 19 rozstrzygających wyników—to najwięcej od 2013 r. Nieco zaskakujące jest to, że przy tak wyrównanym wyścigu nasz zespół statystyczny twierdzi, że nadal istnieje 66% szans na to, że nie dojdzie do dogrywki i będziemy mieli jednego zwycięzcę. Jak dotąd we wszystkich trzech turniejach kandydatów Nepomniachtchi cały czas znajdował się przynajmniej na wspólnym pierwszym miejscu.

Dzień przerwy przed 11. rundą, oczywiście przypadkowo, wypadł akurat we wtorek, kiedy na Chess.com rozgrywany jest cykliczny turniej Titled Tuesday. Wzięło w nim udział kilku uczestników Turnieju Kandydatów: Nakamura (1. miejsce w edycji wieczornej), Caruana (2. miejsce), Firouzja (10.) i Vidit (38.).

To, co kiedyś było świętokradztwem i czymś praktycznie nie do pomyślenia (granie blitza podczas tak ważnego wydarzenia), teraz stało się zwykłym hobby. Firouzja wyjaśnił: „To pozwala mi zachować ostrość umysłu i cały czas myśleć o szachach”. Wydaje się, że udział w turnieju online mógł pomóc Nakamurze i Firouzji. Nepomniachtchi nie zagrał, ale w Turnieju Kandydatów i tak radzi sobie znakomicie.

Turniej Kandydatów: Udany dzień dla Nakamury, jeszcze lepszy dla Nepomniachtchiego

W rundzie nr 11 trzy partie zakończyły się w sposób rozstrzygający. Największe szanse na ostateczne zwycięstwo mają Nepomniachtchi, Gukesh i Nakamura choć Caruana, który ma punkt straty do lidera, też nie stoi jeszcze na straconej pozycji.

Jedyny remis padł w partii Caruany z Gukeshem. Amerykanin wyjaśnił: „Przez całą partię miałem nieco gorszą pozycję, więc tak naprawdę nie mogę być zawiedziony. Najważniejsze było dla mnie to, że jeśli przegram, to praktycznie nie mam już szans… W ostatnich trzech partiach dwa razy zagram białymi”.

... jeśli przegram, to praktycznie nie mam już szans.

—Fabiano Caruana

Gukesh, który przed tą rundą był typowany na najbardziej prawdopodobnego zwycięzcę turnieju, uzyskał korzystną pozycję w gambicie hetmańskim, ale zobowiązujące 27.fxg5 zapoczątkowało masowe wymiany. Białe zdobyły piona, ale czarne uratowały remis dzięki wiecznemu szachowi.

W tej rundzie Nepomniachtchi zanotował prawdopodobnie najbardziej kluczowe zwycięstwo w turnieju. Wydaje się, że przez całe zawody jest o pół kroku przed swoimi rywalami. Podobnie jak Vidit wygrał oba pojedynki z Nakamurą, tak Nepomniachtchi w obu starciach pokonał Vidita.

Po wczesnej wymianie hetmanów w obronie rosyjskiej, Vidit miał dwie okazje do wygrania partii, ale ponieważ zawodnicy byli jeszcze przed kontrolą czasu i grali w niedoczasie, nie udało mu się ich wykorzystać.

Pierwszą okazją było 34.h5!, o którym Nepomniachtchi powiedział: „Spodziewałem się tego, ale w tym momencie nie widziałem już wielu rzeczy i byłem nieco zagubiony". Drugą i ostatnią szansą było zagranie 37.Sxd5 (lub 37.Gc1), co Nepomniachtchi przeoczył.

W bardzo skomplikowanej końcówce Nepomniachtchi zdawał się naciskać na rywala i w końcu zrobił decydujący postęp po 59.Ka3? Wb4! 60.Sb2+ Kd2. Na konferencji prasowej stwierdził, że „właściwie nie widział już szansy [dla Vidita] na remis”. (Nepomniachtchi). Naszą partię dnia skomentował GM Rafael Leitao.

Nakamura zaskoczył Praggnanandhę już w trzecim posunięciu, grając wariant Krausego w gambicie hetmańskim. Amerykanin powiedział później: „Miałem tę [debiutową] niespodziankę gotową od początku turnieju, ale zdecydowałem się nie grać jej przeciwko Abasovowi, ponieważ uważałem, że wariant jest zbyt remisowy".

Miałem tę niespodziankę gotową od początku turnieju.

—Hikaru Nakamura

Praggnanandhaa żałował, że nie przeanalizował tego wariantu ze swoim sekundantem GM-em Peterem Svidlerem: „Rozmawialiśmy o nim, ale powinienem był sprawdzić go na szachownicy”.

Praggnanandhaa poświęcił 10 minut, by w końcu zdecydować się na zagranie głównej linii, ale „kompletnie przeoczył 16…Wa6”. Końcówka była równa, ale arcymistrz z Indii powiedział, że po 19.Gxc6 zaczął „grać na wygraną, co było fatalną decyzją”.

Choć Praggnanandhaa widział wcześniej łatwiejsze sposoby doprowadzenia do remisu, po 24...g6 powiedział: „Nie wiedziałem, co mam robić”, natomiast po 29.Ke3? (obaj zawodnicy przeoczyli 29.Ke1!!) pięciokrotny mistrz Stanów Zjednoczonych przestał atakować króla rywala, a skupił się na uwięzieniu skoczka, co doprowadziło do wygranej.

Analizy partii autorstwa Nakamury można posłuchać na poniższym nagraniu.

Pojedynek Firouzja-Abasov nie miał wpływu na czołówkę tabeli, ale reprezentant Francji, który do tej pory przegrał aż cztery starcia, pokazał się z bardzo dobrej strony.

Firouzja rozpoczął od 1.Sf3 Sf6 2.b3, czyli w taki sam sposób, jak w partii z Nepomniachtchim w rundzie nr 9. W wywiadzie z FM-em Mikiem Kleinem powiedział : „[Abasov] jest bardzo dobrze przygotowany do tego turnieju, dlatego zastosowałem tę samą strategię, co w partii z Nepo, ponieważ oni grają obronę rosyjską... Obrona rosyjska po [1.]e4 e5 jest już martwa”.

W poprzedniej partii debiut pozwolił Firouzji na uzyskanie przewagi, a w starciu z reprezentantem Azerbejdżanu na odniesienie zwycięstwa w miniaturze, po zaledwie 24 ruchach. Przyczyną tego, że pojedynek zakończył się tak szybko był jeden tragiczny w skutkach błąd Abasova 15...e5??, który pozwolił na ruch 16.Sc4!. Abasov przeoczył, że po 16...f6 17.Wd5! i jego zamierzonym 17...Ge6, jego hetman znajdzie się w pułapce bez wyjścia. Po tym jedynym błędzie Firouzja nie okazał przeciwnikowi żadnej litości.

20-latek potwierdził w rozmowie z Kleinem, że nie zamierza porzucić szachów: „Podczas moich streamów blitza, mówiłem tak już tysiące razy. Ja tylko tak mówię”. Dodał też: „Oczywiście turniej jest bardzo trudny..., ale to dobre doświadczenie, z którego można się czegoś nauczyć”.

Oczywiście turniej jest bardzo trudny..., ale to dobre doświadczenie, z którego można się czegoś nauczyć.

—Alireza Firouzja

Choć Firouzja na pewno nie wygra Turnieju Kandydatów, jego dalsza gra z pewnością będzie miała wpływ na końcowe wyniki. W ostatnich trzech rundach reprezentant Francji zagra z Nakamurą (runda 12), Gukeshem (runda 13) i Viditem (runda 14).

Do końca szachowego maratonu zostały trzy rundy, a znaczenie dla końcowego układu tabeli będzie miała każda partia do końca turnieju. Po pierwszym zwycięstwie odniesionym czarnymi, w rundzie nr 12 Nepomniachtchi zagra białymi z Praggnanandhą, Nakamura będzie szukał okazji do ogrania Firouzji, a Gukesh, który musi wygrać, by przedłużyć nadzieje na zwycięstwo, zmierzy się czarnymi z Abasovem. Caruana również nie ma żadnego pola manewru. Jeśli chce pozostać w wyścigu o pierwsze miejsce, musi pokonać Vidita.

Turniej Kandydatek: Dwie Chinki nadal na szczycie tabeli

Podobnie jak w Turnieju Kandydatów, w Turnieju Kandydatek również padł tylko jeden remis, choć mało brakowało, by pojedynek Lei-Muzychuk też zakończył się rozstrzygnięciem.

Lei wygrała cztery z ostatnich pięciu pojedynków i przed rozpoczęciem rundy wydawało się, że grając białymi z Muzychuk ma szansę przedłużyć swoją świetną serię. Arcymistrzyni z Ukrainy jest jedyną zawodniczką, która w tym turnieju nie odniosła jeszcze ani jednego zwycięstwa, choć kilka razy miała wygrywające pozycje.

Ruchem 18.Hc1!? Lei poświęciła piona, a następnie gońca w zamian za możliwość bezpośredniego ataku na króla przeciwniczki. Tak naprawdę miała szansę na wygranie partii, gdyby najpierw zagrała ruch w stylu Kasparova, 22.Kh2!!, a potem znalazła serię tak genialnych ruchów, że trudno uwierzyć, by ktokolwiek mógłby je znaleźć na szachownicy. Gdy Lei przeoczyła tę szansę, do głosu doszła Muzychuk, która zrealizowała swoją przewagę materialną w grze środkowej i przeszła do końcówki z dwoma gońcami przewagi… Mimo to partia zakończyła się remisem, bowiem Ukrainka dopuściła do wiecznego szacha.

To kolejna partia, w której Muzychuk nie jest w stanie zrealizować przewagi w wygrywającej pozycji. Lei jest natomiast z pewnością zadowolona, ponieważ remis pozwolił jej utrzymać półpunktową odległość w tabeli do liderującej Tan.

Pomimo remisu Lei, to Tan pozostaje faworytką turnieju. Lei zdaje się to jednak w ogóle nie przeszkadzać: „To dobrze, bo jeśli któraś z nas wygra turniej, będzie to oznaczać, że tytuł mistrzyni świata zostanie w Chinach. Więc według mnie, to dobrze dla szachów w Chinach”.

Jeśli któraś z nas wygra turniej, będzie to oznaczać, że tytuł mistrzyni świata zostanie w Chinach.

—Lei Tingjie

Zapytana o to, czy czuje presję, że musi wygrywać, powiedziała: „Gdy siadam do szachownicy, gram tak, jak podpowiada mi serce, mogę grać normalne szachy. Gdy zagrałam 18.Hc1, wcale nie chciałam od razu grać szalonej partii". Jeśli grę Lei w ostatnim czasie można określić mianem „normalnej”, wówczas z pewnością normalna gra w kolejnych trzech rundach może zaprowadzić ją bardzo daleko.

Pojedynek Tan z Lagno rozpoczął się spokojnie, a białe ustawiły obydwa gońce na najdłuższych przekątnych. Od początku było widać, że zawodniczki są zdenerwowane, ponieważ obie popełniały błędy, które miały wpływ na przebieg partii. Jak mówi jednak stare szachowe powiedzenie: „Partię wygra ten, kto popełni przedostatni błąd”.

Jako pierwsza niedokładnie zagrała Lagno, wykonując posunięcie 13.e5?, po którym mogła stracić piona. Tan myślała przez siedem minut, ale nie wykorzystała szansy. W ruchu nr 27 błąd tym razem popełniła Chinka. Po 27.Wc5? Lagno mogła zagrać brutalne 27...f4!!, ale ten wariant również został przeoczony.

Decydująca o wyniku partii pomyłka nastąpiła dwa ruchy później. Grająca w niedoczasie Lagno zagrała 28...Gxb3??, co ostatecznie doprowadziło do tego, że grała z pionem mniej i około 20 ruchów później dostała mata.

Goryachkina, która przez praktycznie cały turniej traciła pół punktu do liderki, teraz ma już dwa punkty straty. O ile nie dojdzie do wpadek obu chińskich arcymistrzyń, prawdopodobieństwo wygrania przez nią turnieju jest niewielkie, choć w 13. rundzie zmierzy się czarnymi właśnie z Tan.

Vaishali idealnie zagrała wariant Ałapina w obronie sycylijskiej, a Goryachkina w zasadzie dokonała autodestrukcji, w kilku momentach nie zgadzając się na remis poprzez powtarzanie ruchów. Biorąc jednak pod uwagę sytuację w tabeli, to całkiem zrozumiałe, że chciała grać o cały punkt. Atak Vaishali zakończył się po 40.Gxg7?, po którym czarne znów przez długi czas utrzymywały równowagę. Partia rozstrzygnęła się dopiero w końcówce hetmańskiej, w której Vaishali wykorzystała jedną szansę w perfekcyjny sposób.

Fragment 64...d4? 65.He5!! z pewnością zagości w książkach z zadaniami szachowymi. Vaishali pozwoliła na odkrytego szacha, a ostatecznie wygrała dzięki słabej promocji piona na skoczka.

Vaishali, która ma na swoim koncie 4,5 pkt, nie ma szans na wygranie turnieju, ale przecież zwycięstwo to zwycięstwo, tym bardziej z najwyżej notowaną rywalką w stawce!

W rundzie nr 4 IM Nurgyul Salimova wygrała z GM Humpy Koneru, a w rundzie 11 reprezentantce Indii udało się zrewanżować. Na szachownicy zobaczyliśmy obronę słowiańską, w której czarne poświęciły piona w zamian za wystarczającą rekompensatę, ale po jednym niedokładnym ruchu 20...Wcf8? cała rekompensata wyparowała. Humpy nie pozwoliła przeciwniczce na żadne sztuczki i pewnie zrealizowała przewagę piona. 

Salimova z 4 punktami na koncie zajmuje ostatnie miejsce w tabeli, a Humpy uzbierała do tej pory 5,5 pkt i ma dwa punkty straty do liderki.

W tej chwili wygląda na to, że turniej wygra jedna z Chinek. Kwestią otwartą pozostaje, czy będzie to Tan czy Lei. W rundzie nr 12 obie zagrają czarnymi. Jeśli Lagno lub Salimova wygrają swoje partie, być może okaże się, że w czołówce zrobi się większy tłok. Ale to wcale nie jest łatwe zadanie.

Turniej Kandydatów FIDE i Turniej Kandydatek FIDE to jedne z najważniejszych turniejów organizowanych przez FIDE w tym roku. Ośmiu szachistów i osiem szachistek rywalizuje o prawo do walki o koronę z aktualnym mistrzem świata GM Ding Lirenem i mistrzynią świata GM Ju Wenjun.

Podsumowania rund:

• Turniej Kandydatów 2024 – runda 10: Zwycięstwa Nakamury i Caruany, wspaniała seria Lei
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 9: Vidit drugi raz pokonuje Nakamurę, Tan ponownie na samotnym prowadzeniu
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 8: Nakamura pokonuje Caruanę, Gukesh ponownie dołącza do Nepomniachtchiego na fotelu lidera
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 7: Firouzja wygrywa z Gukeshem, Nepomniachtchi ponownie na samotnym prowadzeniu
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 6: Tan umacnia się na prowadzeniu, zwycięstwa Vidita i Praggnanandhy
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 5: Wygrane Gukesha i Nakamury, Nepomniachtchi cudem ratuje remis z Praggnanandhą
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 4: Nepomniachtchi na prowadzeniu po wygranej z Viditem, Tan cudem ratuje remis
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 3: Zwycięstwa Praggnanandhy i Vaishali
• Turniej Kandydatów 2024 – runda 2: Wszystkie partie rozstrzygnięte, Vidit przerywa niepokonaną serię Nakamury
• Turniej Kandydatów 2024 - runda 1: Wspaniały duch walki na inaugurację turnieju

Artykuły sprzed rozpoczęcia turnieju:

• How To Watch The 2024 FIDE Candidates Tournaments (j. ang.)
• Magnus Carlsen Ranks The Candidates Players (j. ang.)
• Who Should You Root For In The 2024 Women's Candidates Tournament? (j. ang.)
• Who Should You Root For In The Candidates Tournament? (j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów? Oto, co mówią statystyki!
• How To Become The Chess World Champion (j. ang.)