TK 2022, runda 10: Nepomniachtchi powiększa przewagę dzięki zwycięstwu Dudy nad Caruaną

Na cztery rundy przed końcem Turnieju Kandydatów 2022 w Madrycie, na czele tabeli z przewagą 1,5 pkt nad kolejnymi rywalami nadal znajduje się GM Ian Nepomniachtchi. Do utrzymania prowadzenia wystarczył mu remis w partii z GM Teimourem Radjabovem, ponieważ GM Fabiano Caruana przegrał z GM Janem-Krzysztofem Dudą.

GM Ding Liren oraz GM Hikaru Nakamura, którzy pokonali odpowiednio GM Richarda Rapporta i GM Alirezę Firouzję, dogonili Caruanę i cała trójka wspólnie zajmuje drugie miejsce w klasyfikacji generalnej turnieju. Runda 11 odbędzie się w czwartek.

Nepomniachtchi jest już o krok od zwycięstwa w całym turnieju, ponieważ dziś jeszcze bardziej powiększył swoją przewagę. Gdy reszta zawodników jest zajęta wzajemnym ogrywaniem się, on zachowuje spokój i opanowanie, robi swoje, a co najważniejsze: nie przegrywa.

Zwycięzca poprzedniego Turnieju Kandydatów jest coraz bliższy wygrania tych zawodów drugi raz z rzędu, co do tej pory udało się tylko jednemu zawodnikowi w historii, a był to GM Vasily Smyslov, który wygrał Turniej Kandydatów zarówno w 1953, jak i 1956 roku. W późniejszych latach powtórzyli to Boris Spasski, Viktor Korchnoi i Anatoly Karpov, jednak w ich przypadku turnieje były rozgrywane systemem pucharowym. Nepomniachtchi ma więc nadzieję, że wkrótce dołączy do tego wyjątkowego klubu.

Porażka Caruany ucieszyła zarówno lidera turnieju, jak i Dudę, który jako jedyny z pozostałych zawodników nie wygrał dotychczas żadnej partii. Na drugim miejscu mamy więc teraz trzech zawodników, a walka o drugie miejsce może stać się bardzo istotna w przypadku, gdy mistrz świata zrezygnuje z obrony swojego tytułu.

Tak na marginesie, regulamin przewiduje rozgrywanie dogrywki w formacie szachów szybkich/błyskawicznych tylko w przypadku równej liczby punktów na pierwszym miejscu w tabeli. W przypadku, gdy Nepomniachtchi wygra turniej, a na drugim miejscu znajdzie się kilku zawodników, wówczas będzie miała zastosowanie następująca punktacja pomocnicza: 1) Sonneborn-Berger, 2) liczba zwycięstw, 3) wynik bezpośrednich pojedynków pomiędzy zawodnikami, których dotyczy remis, oraz 4) losowanie. (A gdyby ktoś był ciekaw, to jeśli w pozostałych czterech rundach padłyby same remisy, wówczas pierwsze miejsce wg podanych wyżej zasad zająłby Caruana).

Nepomniachtchi-Radjabov ½-½

Wygląda na to, że Nepomniachtchi kroczy po zwycięstwo w całym turnieju, ale kto mógłby go za to winić? Dziś po raz kolejny zakończył swoją partię jako pierwszy, remisując z Radjabovem w dwie godziny i 25 minut.

Po zakończeniu partii zapytaliśmy Nepomniachtchiego w trakcie transmisji na Chess.com, jak się teraz czuje. Jego szybka odpowiedź brzmiała: "Nie mam pojęcia!".

Następnie przeszedł do omówienia partii, mówiąc, że analizował tę konkretną linię partii katalońskiej od strony czarnych podczas przygotowań do meczu o mistrzostwo świata w 2021 roku.

"Myślałem, że 16.Ge3 jest bardzo podchwytliwym posunięciem; sądzę, że 16...Ha5 jest niedokładne" - podsumował, ale na na szachownicy nie udało mu się uzyskać żadnej przewagi: "W pewnym sensie okazało się, że to, co zrobił, było całkiem rozsądne. Może i wygrywam piona na 'c4', ale nie mogłem znaleźć na to sposobu. Może ten wariant nie jest po prostu wystarczająco dobry dla białych".

Czy grał ostrożnie? "Oczywiście, biorąc pod uwagę sytuację w turnieju, nie sądzę, że powinienem podejmować jakieś większe ryzyko, ale mimo wszystko starałem się wyciągnąć coś z tego debiutu. Wydawało mi się, że mi się to udało, ale trzeba to jeszcze przeanalizować".

Nepomniachtchi został wówczas zapytany o to, z której partii jest jak dotąd najbardziej zadowolony, na co odparł: "Najbardziej jestem zadowolony z tego, że zostały już tylko cztery rundy! To jedyna rzecz, która mnie naprawdę cieszy".

Najbardziej jestem zadowolony z tego, że zostały już tylko cztery rundy!
—Ian Nepomniachtchi

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Nakamura-Firouzja 1-0

O ile Nepomniachtchi stwierdził, że dni przerwy w turnieju spędza na odpoczynku w łóżku, to Nakamura ma w tym czasie ważniejsze sprawy na głowie: zadowalanie swoich fanów. Tak jak obiecał, we wtorek wziął udział i przeprowadzał transmisję na żywo z (wcześniejszego) turnieju z cyklu Titled Tuesday, który tym razem zakończył na trzecim miejscu. Następnego dnia po prostu kontynuował swoją przygodę z Turniejem Kandydatów i rozegrał świetną partię.

Hikaru thought it was round 12 of Titled Tuesday.

— Anish Giri (@anishgiri) June 29, 2022

Pierwsze oznaki ambicji u Firouzji pojawiły się, gdy okazało się, że w debiucie wybrał wariant Najdorfa w obronie sycylijskiej. Nakamura bardzo szybko wytrącił go z przygotowania wybierając bardzo spokojną linię 6.Ge3 e5 7.Sf3, którą zagrał tylko jeden raz w swojej karierze, w 2013 roku.

Firouzja zaczął się zastanawiać i zdecydował się uniknąć głównego wariantu (zaczynającego się po 7...Ge7) grając 7...Sc6. W wywiadzie udzielonym po partii podczas transmisji Nakamura powiedział, że po 8.Gc4 Ge6 zaczął mieć wrażenie, że Firouzja próbuje przejść do wariantu z ich pojedynku z Mistrzostw Świata w Szachach Błyskawicznych w Moskwie w 2019 roku, co było trochę zastanawiające, ponieważ w tamtej partii ruch h2-h3 został zagrany już w czwartym ruchu.

W każdym razie Nakamura po raz kolejny chciał uniknąć przygotowania przeciwnika i zagrał 9.Sd5. Nad kolejnym ruchem, którym była wymiana na polu 'f6', spędził 31 minut. Wówczas Firouzja po raz kolejny pokazał swoje ambicje, odbijając na 'f6' pionem, co w teorii tego wariantu było nowinką.

Pozycja po 10...gxf6.

"Kiedy Firouzja bardzo długo zastanawiał się, czy odbić na 'f6' pionem, to wydaje mi się, że myślał, iż jego pozycja jest lepsza i próbował grać na wygraną". Potem musiał sobie uświadomić, że stoi gorzej i sądzę, że mentalnie było mu bardzo trudno dojść do siebie, dlatego po prostu przegrał bez walki".

Dodatkowy pion centralny i otwarta linia 'g' nie przyniosły francusko-irańskiemu arcymistrzowi pożądanego efektu, zwłaszcza gdy zagrał 11...Se7 zamiast sugerowanego przez Nakamurę wzmocnienia 11...Sa5. Po tym, jak czarne pobiły na 'b3' i pchnęły piona na 'd5', na szachownicy można było zobaczyć pozycję przypominającą nieco gorszą wersję wariantu Sveshnikova, w którym w podobnej linii czarne często mogą zrobić długą roszadę.

Firouzja nie mógł uruchomić swoich pionów, musiał wykonać krótką roszadę i stracił kontrolę nad linią 'd'. Przynajmniej pod względem wizualnym, spełnił się jego najgorszy koszmar.

Pozycja byłaby jednak w miarę grywalna, gdyby czarne zagrały 21...a5, co uniemożliwiłoby białym podparcie świeżo upieczonego wolnego piona 'c5' pionem 'b'. 

Firouzja zauważył jednak motyw taktyczny, który pozwoliłby mu na zyskanie jakości, choć w rzeczywistości było to pozycyjne seppuku. Mogąc umieścić swojego skoczka na polu 'f5', Nakamura nie wahał się długo i dopuścił do "utraty" jakości.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

"Ogólnie partia przebiegła dość gładko, pomimo tego, że obaj zużyliśmy sporo czasu na zegarze w debiucie" - powiedział Nakamura. "Nie wiem, czy turniej Titled Tuesday był dobrym sposobem na przygotowanie, ale grając podobnie jak w blitzu, po prostu pobiłem na 'd4' i bez zastanowienia przeszedłem skoczkiem na pole 'f5' (24.Sf5). Gdybym nie grał wczoraj partii błyskawicznych, być może poświęciłbym na ten moment więcej czasu."

"Szczerze mówiąc, gdyby mój przeciwnik nie wygrał ostatniej rundy, nie jestem pewien, czy zrobiłby to, co zrobił dzisiaj. Po poprzedniej wygranej chciał na pewno spróbować grać agresywnie, ale jak widzieliśmy w mojej partii z Teimourem, w dzisiejszej partii Alirezy przeciwko mnie oraz w partii Fabiano przeciwko Dudzie, gdy próbujesz grać kreatywnie czarnymi, wówczas dzieją się złe rzeczy."

Gdy próbujesz grać kreatywnie czarnymi, wówczas dzieją się złe rzeczy.
—Hikaru Nakamura

You could be tied for 2nd place and Magnus might not play, thoughts?
Hikaru: I literally don't care. pic.twitter.com/zE7iRQKXQp

— Chess.com (@chesscom) June 29, 2022

Rapport-Ding 0-1

Oprócz Caruany i Nepomniachtchiego, Ding jest teraz trzecim zawodnikiem, który wygrał w tym turnieju dwie partie z rzędu. Podobnie jak w poprzednim Turnieju Kandydatów, druga połowa turnieju już wygląda dla niego znacznie lepiej.

Jego pojedynek z Rapportem był jedną z najbardziej szalonych partii turnieju. Chiński arcymistrz zagrał w niej doskonale, co potwierdził w wywiadzie po partii: "Myślę, że dzisiaj grałem bardzo dobrze przez całą partię".

Podczas gdy Rapport po raz kolejny zawahał się już na początku partii (półtorej minuty zajęło mu 3.Gb5), Ding od początku grał agresywnie, pchając piony po obu stronach szachownicy. Po partii zdradził, że przygotował tę linię już jakiś czas temu i że znał ideę manewru Wa8-b8-b7. "Chodzi o to, aby opóźnić roszadę" - wyjaśnił.

W 21. ruchu Rapport poświęcił swojego piona 'c3', aby móc zagrać f2-f4, co wcale nie było złym pomysłem. GM Daniel Naroditsky powiedział: "Myślę, że Richardowi udało się tutaj w jakiś sposób wycisnąć co nieco z tej pozycji!".

Węgier odzyskał piona w 27. posunięciu, po czym partia przeszła do szalonej gry środkowej, w której król czarnych pozostawał w centrum, a próbujący wykorzystać ten fakt Rapport zagrał fascynującą ofiarę figury.

W tym momencie Rapport zagrał niesamowite 33.Sc4!?

Ding tak skomentował ruch 33.Sc4: "Oczywiście, że tego nie widziałem!". Został zmuszony do oddania jakości i zrobił to bardzi szybko, co świadczy o tym, że dobrze liczył warianty. Wciąż miał dwie lekkie figury za wieżę i piona.

Rapport kontynuował energiczną grę i dorzucił jeszcze jedną ofiarę piona, ale obronne ustawienie Dinga oparte na 41...Sd3! było doskonałe.

Pozycja po 41...Sd3.

Był to kluczowy moment partii i szczerze mówiąc również moment złego zarządzania czasem przez węgierskiego zawodnika. Po dotarciu do kontroli czasu wykorzystał zaledwie 65 sekund na wybór 42.Wc3, gdzie jedynym ruchem pozwalającym zachować równe szanse był forsowny ruch: 42.Ge7!

Ding zdobył więc po prostu kolejnego piona i wyrobił niebezpiecznego wolnego piona na linii 'b'. Rapport po raz kolejny przeoczył najlepszy ruch (45.Wd1) i po następnym posunięciu miał już całkowicie przegraną pozycję. Udało mu się co prawda doprowadzić końcówki z różnopolowymi gońcami, ale to go nie uratowało. Co ciekawe, przez całą partię Ding nie wykonał ani jednego ruchu swoim jasnopolowym gońcem.

Duda-Caruana 1-0

Duda przegrał swoje dwie ostatnie partie, zajmował ostatnie miejsce w tabeli i jeszcze nigdy nie pokonał Caruany w partii klasycznej. To jednak nie przeszkodziło mu dziś w odniesieniu przekonującego zwycięstwa, do którego przyczyniła się trochę ryzykowna, jak również nieco zagadkowa gra amerykańskiego arcymistrza w partii włoskiej.

W kursie internetowym na temat 1.e4, GM Anish Giri mówi, że 9...Ge6 może być nieco niedokładne, ponieważ pozwala białym pobić na 'e6', a następnie zagrać Ge3 (skoczek nie stoi jeszcze na polu 'd2'!), a następnie odbić na 'e3' wieżą, aby uniknąć zdublowania piona 'e'.

Duda najwyraźniej nie do końca zgadzał się z tym argumentem i zamiast tego zagrał 11.b4, na co Caruana odpowiedział standardowym manewrem Sf6-h5-f4.

Pozycja po 13.Sf1.

W tym momencie w partii nastąpiło 13...Hf6 14.Gxf4 Hxf4 15.Hb3 i białe uzyskały długofalową przewagę. Według Giriego, w takich pozycjach czarny hetman źle stoi na polu 'f4': "Idealnie byłoby, gdyby czarne chciały odbić na 'f4' wieżą, a następnie przestawić hetmana na pola f7-h5".

Sprawy przybrały wkrótce bardzo niekorzystny obrót dla czarnych, kiedy to ich skoczek utknął na brzegu szachownicy, a ten sam, wspomniany przed chwilą, holenderski arcymistrz napisał na Twitterze: "Szanse Fabiego na wygranie Turnieju Kandydatów są jeszcze mniejsze niż szanse skoczka z 'a5' na powrót do gry".

Mimo to partia zrobiła się bardzo ciekawa, gdy Caruana zdecydował się pchnąć swojego piona 'g'. Widać było, że jeśli w jakiś sposób chce dogonić Nepomniachtchiego, to musi grać czarnymi na wygraną.

Caruana plays the aggressive 17...g5 initiating a kingside attack.

"This is very difficult to calculate," says 🎙️ @GM_Hess.

"This is scary. You can't hide under the eval bar if you're Duda," explains 🎙️ @GmNaroditsky. #FIDECandidates pic.twitter.com/27P9PMkdeD

— ChesscomLive (@ChesscomLive) June 29, 2022

Około 18. posunięcia silnik pokazywał bardzo dużą przewagę białych - bliską przewagi dwóch pionów. Najwyraźniej skrzydło królewskie białych można było z łatwością obronić, a czarne miały skoczka na 'a5' i zdublowane piony.

Kiedy Nepomniachtchi był w studiu, w partii nastąpiło 24. posunięcie. Od razu zauważył skoczka na 'a5' i powiedział: "Myślę, że Fabiano zagrał tę linię w dość ambitny sposób".

Duda znalazł doskonałe 24.h4! i otrzymał wygrywającą pozycję, ale kilka ruchów później zaczął w siebie wątpić. Podczas przekazu z kamery widać było, że nie był zadowolony z tego, co przyniósł mu bardzo efektowny ruch 36.Sh7!? i wydawało się, że gdy musiał wymienić jedną wieżę i wycofać skoczka to był przekonany, iż właśnie popsuł swoją pozycję.

Polak kręcił głową, ale i tak znalazł za chwilę najlepszy ruch -  39.f4!. Caruana, który miał około półtorej minuty na wykonanie dwóch ostatnich ruchów przed kontrolą czasu, zagrał posunięcie, które prowadziło do natychmiastowej utraty figury, ale według silnika białe i tak miały w tamtej pozycji wygrywającą przewagę. Amerykanin, który musiał oddać figurę za dwa piony, jeszcze przez chwilę próbował walczyć dalej, jednak okazało się to bezskuteczne.

Adnotacje - GM Rafael Leitao.

Runda 10 - wyniki

Runda 11 - kojarzenia

Poprzednie artykuły:

• TK 2022, runda 9: Po remisie z Caruaną, Nepomniachtchi coraz bliżej zwycięstwa w turnieju
• TK 2022, runda 8: Nakamura pokonuje Caruanę, a Nepomniachtchi szybko remisuje i powiększa przewagę
• TK 2022, runda 7: Ponowne zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego, coraz większa przewaga nad rywalami
• TK 2022, runda 6: Nepomniachtchi i Caruana wygrywają swoje partie w niesamowitej 6. rundzie
• TK 2022, runda 5: Nepomniachtchi ucieka spod topora i pozostaje na prowadzeniu
• TK 2022, runda 4: Nepomniachtchi pokonuje Firouzję i wysuwa się na prowadzenie
• TK 2022, runda 3: Dzień remisów i imponująca gra w obronie Nakamury
• TK 2022, runda 2: Remis w pojedynku liderów, Nakamura ogrywa Radjabova
• TK 2022, runda 1: Zwycięstwa Caruany i Nepomniachtchiego na początek turnieju
• Który z zawodników ma najlepsze wyniki po zakończeniu pandemii? (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów: Analiza (artykuł w j. ang.)
• Kto wygra Turniej Kandydatów?
• Turniej Kandydatów 2022: Wszystkie niezbędne informacje