Zwycięzcy Pucharu Świata FIDE, cz. 1
W dzisiejszym wpisie spróbuję przeanalizować sylwetki zwycięzców Pucharu Świata FIDE, w kontekście momentu ich szachowej kariery, w którym ów sukces się pojawił.
Obecna formuła rozgrywek pojawiła się po raz pierwszy w 2005 roku. Bierze w niej udział 128 szachistów rozgrywając pojedynki w systemie pucharowym. Dzień po dniu dwie partie klasyczne, a gdy nie przyniosą one rozstrzygnięcia, dochodzi do dnia dogrywek, w którym partie rozgrywa się na krótszym dystansie czasowym.
Puchar Świata został pomyślany jako główny turniej, z którego wyłaniania się pretendentów do walki o Mistrzostwo Świata, tak więc dla wielu zawodników jest to najważniejszy turniej w danym roku.
Co ciekawe, nigdy nie wygrał go Magnus Carlsen, uważany za najlepszego zawodnika w historii tej dyscypliny. Można to tłumaczyć tym, że nie czuje się on najlepiej w systemie pucharowym, tak jak wielu innych wybitnych współczesnych szachistów, którym nie dane było nawet dojść do półfinału. Albo tym, że dla Carlsena najważniejszym turniejem w ostatnich latach, był ten o obronę mistrzowskiego tytułu i to właśnie na niego koncentrował wszystkie swoje siły.
Pierwszy turniej Pucharu Świata, rozgrywany w obecnej formule wygrał w Khanty Mansiysku (Rosja) w 2005 roku
Levon Aronian.
W Armenii, którą reprezentował w owym czasie, przyniosło mu to ogromną popularność. Został wybrany sportowcem roku 2005 i był uznawany za narodowego bohatera.
Jest też jedynym zawodnikiem, któremu uda się sztuka wygrania Pucharu Świata po raz drugi. Nastąpi to w roku 2017 w Tibilisi (Gruzja)
Jeśli chodzi o rozwój jego rankingu szachowego - bo do tego będziemy się odnosić w szczególności, to fakty się miały następująco:
- w 2003 roku, gdy ma 20 lat, przekracza 2600 oczek rankingowych, co sugeruje, że jego wybitny rozwój szachowy nastąpił relatywnie późno, gdy spojrzeć na rankingi współczesnych nastolatków z Indii czy Uzbekistanu. Jest wtedy 91 na świecie pod względem rankingowym
- w 2005 roku, w momencie zdobywania Pucharu Świata, dobija do rankingu 2724, co daje mu na świecie 10 pozycję. Levon ma wtedy 22 lata.
- sukces zaprocentuje tym, że przez lata 2005-2018 Aronian będzie się utrzymywał w pierwszej 10-tce najlepszych szachistów na świecie
- w latach 2010-2014 jego ranking szachowy będzie wynosił powyżej 2800 oczek i często będzie klasyfikowany jako drugi szachista na świecie pod tym względem.
- w marcu 2014 roku osiągnie swój szczyt rankingowy, który wyniesie 2830 oczek. Jest to czwarty najwyższy ranking w historii tej dyscypliny.
W wieku 34 lat - w 2017 roku - Levon Aronian po raz drugi zdobędzie Puchar Świata FIDE, a jego ranking wzniesie się po tym wydarzeniu do poziomu 2809 i będzie klasyfikowany na 4. pozycji.
Reprezentujący obecnie barwy USA i mający 38 lat zawodnik, wciąż jest w wysokiej formie i bierze udział w najważniejszych zawodach światowej rangi. Zmianę barw narodowych w marcu 2021 roku, tłumaczył brakiem poparcia ze strony rządu Armenii dla rozwoju szachów w swoim kraju.
Gata Kamsky
jest kolejnym zwycięzcą Pucharu Świata(2007 rok, Khanty Mansiysk, Rosja).
Zawodnik tatarskiego pochodzenia, reprezentujący barwy USA. Historycznie postać bardzo ciekawa, w latach 90-tych jako nastolatek przebojem wdarł się do czołówki światowej. W 1996 roku mierzył się nawet walce o tytuł mistrza świata, w której został pokonany przez Anatolija Karpowa. Miał wtedy 22 lata i ranking 2745. Po przegranej z Karpowem Kamsky ogłosił koniec swojej szachowej kariery.
Wznowi ją dopiero w 2005 roku w wieku 30 lat, a w 2007 roku wygra Puchar Świata.
- jego ranking w 2007 roku będzie wynosił 2726 i będzie notowany na 15 miejscu wśród najlepszych szachistów na świecie.
- najwyższy ranking osiągnie w 2013 roku w wieku 39 lat, będzie on wynosił wówczas 2763 i pozwoli mu zajmować 11 miejsce.
W półfinale Pucharu Świata w 2007 roku Kamsky pokona 16-letniego Magnusa Carlsena. Norweg nigdy później nie przebije swojego osiągnięcia. Do kolejnego półfinału zakwalifikuje się dopiero w 2021 roku, gdzie zostanie pokonany przez Polaka - Jana Krzysztofa Dudę.
Kolejne zawody Pucharu Świata z roku 2009 (także w Kahanty Mansiysk) wygra 41-letni
Boris Gelfand,
zawodnik reprezentujący w swojej karierze barwy Związku Radzieckiego, Rosji, Białorusi, a ostatecznie Izraela (od 1999r.)
Jego ranking wynosił wówczas 2758 i stanowił szczytowe osiągnięcie w dotychczasowej karierze. Kariera Gelfanda stanowi przykład tego, że największy rozwój szachowy może wystąpić po 30-tce.
- w wieku 31 lat ranking Gelfanda wzniósł się na poziom 2713, co pozwoliło mu zajmować 7 miejsce na liście najlepszych szachistów świata.
- w kolejnych latach szachista stale poprawiał swoje osiągnięcia, a szczyt swojego rozwoju osiągnął w roku 2013, gdy miał 45 lat. Ranking 2777 dawał mu wówczas 8. pozycję.
- w 2012 roku Borys był o krok od zdobycia Mistrzostwa Świata! Został pokonany przez Viswathana Ananda dopiero po dogrywce.
Czy wygranie Pucharu Świata w 2009 roku wyzwoliło w Borysie dodatkowa motywację do pracy i windowania swoich osiągnięć? Nie da się tego wykluczyć.
Kolejnym bohaterem mojego wpisu jest znany ze świetnego komentowania szachów w internecie i niezniszczalny
Peter Svidler,
który wygrywa zawodu Pucharu Świata w roku 2011 (także w Khanty Mansiysk)
W tamtych zawodach do ćwierćfinałów dotarła Węgierka Judith Polgar, wygrywając wówczas z takimi tuzami jak Sergiey Karjakin (Rosja), o którym będzie mowa później, czy Lenier Dominguez (USA). Na tych zawodach zatrzymał ją dopiero Peter Svidler.
Kilka faktów z kariery rosyjskiego zawodnika:
- ranking 2700 przekroczył w 1998 roku, miał wówczas 22 lata
- w 2006 roku, w wieku 29 lat osiąga swój szczyt rankingowy, który w przyszłości będzie mu dane dwa razy powtórzyć. Z 2765 oczkami na koncie będzie zajmował 4 lokatę wśród najlepszych szachistów świata.
- Puchar Świata zdobędzie w wieku 35 lat, jego ranking wyniesie wówczas 2755.
- najwyższy ranking w karierze osiągnie w maju 2013 roku. Będzie to wówczas 2769 oczek, ale da mu to dopiero 9 pozycję
- super formę plasującą go w pierwszej dziesiątce najlepszych szachistów Peter utrzyma aż do grudnia 2017 roku, gdy skończy 41 lat.
