Każdy z Nas zna to uczucie kiedy prawie udaje nam się przełamać przeciwnika aż tu nagle... PODSTAWIAMY FIGURĘ i cały nasz wysiłek idzie na marne

Niestety, ale szachiści mają bardzo dużą skłonność do przeaczania prostych motów taktycznych, a co za tym idzie wypuszczają decydującą przewagę w swoich partiach. Alex Smith w  bardzo znanej książce swojego autorstwa "Woodpecker Method" pokazuje jaki procent partii jest kończonych przez podstawienie motywu lub figury.

Muszę przyznać, że statystyki są wręcz przytłaczające. Nawet na poziomie Arcymistrzowskim (GM - eng. "Grandmaster") prawie połowa partii kończy się podstawką! Nie zapominajmy o tym, że to jest tylko bardzo znikomy procent najlepszych graczy. Na poziomie amatorskim widzimy, że prawie 8 na 10 partii kończy się poprzez przeoczenie.

Dlaczego podstawiamy figury?

Dlaczego tak często pojawiają się takie błędy? Cóż, mamy kilka istotnych czynników:

• Duża ilość motywów taktycznych

Nie da się ukryć, że w szachach mamy do czynienia z bardzo dużą ilością motywów, przez co  łatwo jest o czymś zapomnieć. W samej sekcji taktyki mamy do czynienia z taką oto listą:

I to dopiero jedna z części takiej listy! Dlatego tak ważne jest aby cały czas "aktualizować" swoją bazę danych, dzięki czemu będziemy mogli uniknąć wielu nieprzyjemnych niespodzianek.

• Zostawianie figur bez obrony

Bardzo częsty graczy początkujących. Nie raz staramy się realizować swoje plany na szachownicy - niestety, ale zdarza się tak, że zapominamy o swoich figurach. Sam miałem okazję przekonać się o tym w swojej partii

• Zbyt szybkie wykonanie ruchu

Punkt mówi sam za siebie. Jak mawia klasyk "Najpierw głowa, potem ręka", nie w odwrotnej kolejności! Szczególnie w wygranej pozycji bardzo kuszące jest to, aby zagrać szybko. Niestety jest to pierwszy i często ostatni krok do naszej porażki. Świetnym przykładem może być moja partia w której miałem przewagę figury, ale jeden prosty ruch spowodował moją porażkę!

Jak trenować taktykę?

W dzisiejszych czasach mamy mnóstwo możliwości trenowania taktyki. Jednak niezmiennie najważniejsza jest SYSTEMATYCZNOŚĆ! Nic bardziej nie poprawi Twoich umiejętności taktycznych niż regularne rozwiązywanie zadanek. Ogólnie mamy do dyspozycji kilka świetnych źródeł.

1. Materiały online

Nie da się ukryć, że aktualnie mamy całą gamę narzędzi do trenowania taktyki. Paradoksalnie im większy mamy wybór tym trudniej się na coś zdecydować, dlatego wyróżnię moim zdaniem dwa najlepsze źródła treningu taktyki online:

• lichess.com

Serwis ten ma w pełni darmowe możliwości treningowe. Dużym plusem jest wybór wielu trybów i zadania, które rzeczywiście zmuszają Nas do wysiłku

Co do wyboru trybu to pozostawiam wolną rękę, jednak dla samego celu nauki najlepsza będzie opcja "Zadania Szachowe". Co ciekawe, większość zadań brana jest z partii użytkowników, także przy odrobinie szczęścia traficie na swoją partię

• chess.com
  

Drugim, a zarazem zdecydowanie bardziej rozwiniętym narzędziem jest opcja treningu na serwisie chess.com. Mamy kilka możliwości i trybów do przetestowania, nawet rozwiązywanie na czas co pomaga w radzeniu sobie z niedoczasami.

Dużym plusem jest to, że użytkownik ma możliwość ciągłego monitorowania wyników sesji (taki mały wykres po prawej stronie) oraz ma konkretne informacje, które motywy szachowe sprawiają największą trudność.

Tutaj info odnośnie tego jaki procent danych motywów jest rozwiązywana poprawnie:

Jest to szczególnie kluczowe jeśli konkretny motyw na "nie leży" - wtedy nie ma innej opcji jak rozwiązywać kilka ekstra zadań codziennie aby nadrobić braki.

2. Książki z zadaniami

Według mnie najlepsza metoda treningu taktyki! W zdecydowanej większości, to właśnie zadania z książek najlepiej odzwierciedlają motywy, które mogą potencjalnie pojawić się w Naszych partiach. Dodatkowo, to właśnie struktura książki pozwala ciągłe podnoszenie "poprzeczki". W mojej opinii książki szachowe z zadaniami możemy podzielić na 4 poziomy:

• Początkujący

Jeśli dopiero zaczynasz przygodę z szachami i nie do końca znasz jakiekolwiek motywy szachowe to obowiązkową pozycją jest książka Sergieja Iwaszczenko pt. "The Manual of Chess Combinations" część 1A oraz 1B. Tam dostaniesz najpotrzebniejsze szachowe podstawy jeśli chodzi o taktykę.

Zadania są poukładane w trudności od najprostszych (mat w 1) do co raz to trudniejszych (mat 2, mat w 3, widły itp.)

Można również pokusić się o inny tytuł jakim jest "Chess: 5334 Problems, Combinations and Games" ale jest to potężna książka i można się szybko zniechęcić

Autorem jest Laszlo Polgar (ojciec sióstr Polgar) i muszę przyznać, że zawarł on tam wszystko co się dało Mimo to zachęcam od zaczęcia od Iwaszczenko 1A i 1B.

• Średniozaawansowany

Tutaj wchodzimy na delikatnie wyższy poziom. Mamy opanowane podstawowe motywy i w miarę ogarniamy główne idee. Powinniśmy zacząć od Iwaszczenko część 2 - jest to świetne uzupełnienie do poziomu podstawowego i nawet niektóre zadania mogą wkraczać na całkiem zaawansowany poziom.

Tak samo jak w części 1A i 1B mamy poziom wzrastający, czyli im lepiej opanowujecie motywy tym bardziej zaczynają się one przeplatać i dają solidny progres.

Po zrobieniu tej książki (Iwaszczenko 2) przechodzimy do jednej z ciekawszych książek, która zawiera pozycje dla obu stron tzn. w zależności od posunięcia danej strony mamy różne rozwiązania. Takie zadania wymagają nie lada kreatywności, ale świetnie uczą liczenia wariantów oraz zadawania sobie pytania "Czym grozi przeciwnik?". Tytuł książki "Combination Motifs" autorstwa Blokh'a.

• Zaawansowany (2000+)

Tutaj zaczyna robić się ciekawie. Mamy kilka bardzo interesujących pozycji jednak w celu usprawnienia naszej kalkulacji absolutnym numerem jeden jest wykorzystanie metody "Dzięcioła", która została podana w książce "Woodpecker Method" autorstwa Alexa Smith'a. Po przejściu kilku "cyklów", czyli przerobieniu książki od deski do deski (więcej o tym w samej książce) nabierzemy świetnego wyczucia taktycznego. 

W dużym skrócie - mocno ugruntujecie wcześniejszą wiedzę oraz wyczulicie się na potencjalne, podobne idee w Waszych partiach.

Idealnym dopełnieniem do znajdowania motywów będzie również poprawa jakości ich liczenia dlatego tutaj moją ulubioną książką, która w tym pomaga jest książka autorstwa Kaspariana o dominacji w końcówkach.

Co w niej specjalnego? Otóż, to że aby znaleźć poprawne rozwiązanie musimy popisać się wręcz krystaliczną precyzją. Dokładnie takie przykłady pomagają Nam wchodzić na najwyższy poziom liczenia wariantów i znajdowania potencjalnych odpowiedzi przeciwnika.

• PRO (2200+)

Jeśli ktoś poważnie myśli o zdobywaniu tytułu Mistrza Międzynarodowego (IM) lub Arcymistrza (GM) książki Aggarda z serii "Grandmaster Preparation" są tutaj nieocenione - w szczególności książka "Grandmaster Preparation: Calculation".

Muszę przyznać, że ta książka w sporej mierze przyczyniła się do polepszenia liczenia moich wariantów w skomplikowanych pozycjach i pozwoliła mi zdobyć 2 normy na Mistrza Międzynarodowego. Przykłady są złośliwe i odnoszą się głównie do partii super arcymistrzów, jednak jeśli uda się Wam to przejść (z dobrym % rozwiązań) to zobaczycie kolosalną różnicę w swojej grze.

Jak dużo trenować taktykę?

Robienie zadań i poznawanie nowych motów taktycznych jest jak bieganie dla piłkarza - można powiedzieć, że musi to robić cały czas aby osiągać jak najlepsze rezultaty. Oczywiście mam świadomość, że każdy z Nas jest na innym poziomie i ma różne możliwości czasowe. Mimo to, mogę zaproponować następujący przedział:

Monitoruj swój progres!

Szalenie istotne jest to aby nie tylko robić taktykę, ale również weryfikować z jaką dokładnością rozwiązujemy zadania. Jeśli robimy zadania, a Nasza poprawność to 50% to oznacza, to że warto wrócić się do wcześniejszego poziomu i popracować nad fundamentami. Z mojej strony takie monitorowanie wyglądało następująco:

Brałem zeszyt i na każdą sesję wpisywałem na kartce:

• Data,
• Długość sesji,
• Rozwiązania,
• Na koniec sprawdzałem co zrobiłem dobrze i wyliczałem % poprawności,

Tak jak widać - zawsze staram się wyłapać ewentualne błędy i od razu zaznaczyć co nie poszło. Nie ukrywam, ale takie zapisywanie daje poczucie dobrze zrobionej roboty Jeśli wynik jest również dobry, to daje to sporego kopa do dalszych treningów taktyki.

PODSUMOWANIE

Kilka punktów do zapamiętania z tego artykułu:

• Stawiaj na jakość, nie na ilość zadań w danej sesji. Lepiej zrobić mniej, ale tak abyś dobrze przeliczył pozycję i zrozumiał wszystkie detale,
• Systematyczność to klucz! Nawet jak danego dnia Ci się nie chce postaraj się zrobić krótszą sesję treningową,
• Monitoruj swoje wyniki. Daje to bardzo dobrą perspektywę oraz fajnego kopa do dalszych treningów,
• Pamiętaj, że każdy robi błędy - dlatego nie zniechęcaj się jeśli dane pozycje jeszcze nie idą tak dobrze jak oczekiwałeś.

Dodatkowo poniżej wstawiam tabelę z zestawienie do poszczególnych książek oraz serwisów: 

Jeśli spodobał Ci się mój artykuł zachęcam do odwiedzenia reszty moich Social Mediów, gdzie znajdziesz masę dodatkowych materiałów!

• YouTube
• Facebook
• Strona WWW
• Instagram

Na sam koniec daj znać czy artykuł Ci się podobał!