Odwieczna walka: Goniec kontra Skoczek

Użytkownik Chess.com dudejan zapytał:

Zawsze mam problemy z tym, gdzie postawić swoje gońce. W przypadku skoczków koncepcja placówki przed pionkiem w celu podwójnej obrony pewnych pól jest dla mnie dosyć logiczna. Ale jeśli chodzi o gońce, nie idzie mi już tak dobrze. Myślę, że dzieje się tak głównie z powodu tego, że w momencie kiedy rozwijasz gońca, nie jest jasne, która przekątna się potem otworzy. Na przykład kiedy grasz białymi, wyprowadzenie czarnopolaka na e3, f4 czy na g5 wygląda logicznie, jednak nie mam w głowie żadnego schematu, który podpowiedziałby mi, które pole jest dla gońca najlepsze. 

SILMAN:
Zamiast koncentrować się jedynie na gońcach, omówię także podstawowe zasady, dotyczące skoczków, ponieważ obie te figury często wchodzą sobie w drogę (gońce i skoczki są trochę jak koty i psy.)

Generalnie silne strony gońców i skoczków są łatwe do nauki:

• Goniec to figura dalekosiężna, a skoczek nie.
• Pomimo że skoczek nie jest w stanie jednym susem przeskoczyć na drugą stronę szachownicy, to potrafi atakować (albo zająć) każde pole na szachownicy, czyli chodzi po polach białych i czarnych. Goniec za to jest na zawsze przywiązany do jednego koloru pól.

Oto przykład tego, jak skoczek szuka pysznego posiłku:

PÓJDŹMY O KROK DALEJ.

• Skoczki są najlepsze, jeśli znajdą dla siebie przyczółek (pole na terytorium wroga, które nie może zostać zaatakowane przez jego pionki).
• Skoczki są figurami obronnymi dopóty, dopóki nie wejdą na czwartą linię (całkiem nieźle), piątą linię (co najmniej tak dobrze, jak w przypadku gońców, a może i lepiej) i szóstą linię (prawdziwa drzazga w oku przeciwnika). Wymarzoną sytuacją jest taka, w której skoczek zajmie przyczółek za liniach 4-6. Jednak czasem ów przyczółek nie jest konieczny.

Skoczek na 4 linii, zajmujący świetny przyczółek

Skoczek na 5 linii, niech żyje skoczek!

Skoczek na 6 linii, Pan Wszechświata

• W przypadku braku przyczółka, skoczek może znaleźć sobie fajne, aktywne pole gdzieś, gdzie nie zostanie przepędzony bez konieczności osłabienia pozycji.

Skoczek na f5-Drzazga w oku

• Gońce są prostsze. Po prostu postaw go na otwartej diagonali, załóż mu pelerynę superbohatera i wszystko będzie w porządku! Ok, ok, nie jest to takie proste. Goniec może być potrzebny w obronie lub może okazać się groźniejszy na krótszej przekątnej. Nigdy nie powiedziałem, że szachy to prosta gra!
• Każda pozycja ma swoje niuanse, a Twoim zadaniem jest ich odkrycie.

Goniec daje o sobie znać!

HEJ, PÓJDŹMY JESZCZE DALEJ.

• Goniec jest w gruncie rzeczy słabszy od skoczka w sytuacji, w której pionki są tylko na jednym skrzydle. Dlaczego? Ponieważ zasięg gońca traci na znaczeniu, a zdolność skoczka do atakowania pól obu kolorów wręcz przeciwnie - może zaatakować króla, prześladować lub zbić pionki na każdym polu albo szybko się przemieszczać, gdyż połowa szachownicy stanowi ziemię niczyją.

Tutaj przykład, który aż do przesady ukazuje to, o czym wspomniano powyżej:

Jeśli pionki są na jednym skrzydle, ale jedna ze stron ma dwa gońce, a druga dwa skoczki, wtedy gońce mogą stanowić potężną siłę, ponieważ, jak wiadomo, para gońców uzupełnia się wzajemnie i może atakować pola obu kolorów.

SKOCZKI SĄ ELASTYCZNE.

Jako że skoczek potrafi wędrować po szachownicy i stawać na polach obu kolorów, jest bardziej elastyczny od gońca. W naszym przykładzie Fischer stawia wszystkie swoje pionki na czarnych polach, sprawiając, że białopolowy goniec białych jest bezużyteczny. Zauważ, że biały król nie może przedostać się do obozu czarnych, ponieważ pola c4 i d4 są odcięte. Bezradność białych pozwala czarnym na manewry po całej szachownicy. I choć białe mogły to zremisować, żmudna obrona dała się Damjanovicowi we znaki.

W tej drugiej partii, skoczek zostaje użyty w całkiem odmienny sposób:

NO I W KOŃCU TO CZAS GOŃCA!

Dudejan chce wiedzieć gdzie powinien stawiać swoje gońce. Ogólnie rzecz ujmując, jest to bardzo proste. Mogę ująć to na dwa sposoby: niech struktuta pionków Ci to wskaże lub niech goniec znajdzie sobie cel i w niego celuje.

Oto przykład:

A tutaj bardziej skomplikowana pozycja pod tytułem "co mam zrobić z gońcem z c8?"

Czarne mają tu dwie możliwości, aby zaktywizować gońca (w tej chwili lub w przyszłości): ...Gc8-d7-e8-h5 (goniec omija łańcuch pionków, który go ogranicza) lub ...b6 i ...Gb7 z dalszym ...c6-c5, co zaatakowałoby centrum i dałoby gońcowi szansę na odegranie kluczowej roli na przekątnej h1-a8.

Chcesz więcej o gońcu? Ok, pozwólmy Panu Fischerowi pokazać nam, jak sprawić, aby gońce zatańczyły.

Nasz ostatni przykład jest o "małych rzeczach." Celem białych jest para gońców i więcej przestrzeni. Jak tylko to się stanie, wytworzą sobie wolniaka. To wystarczyło, aby pokonać Fine'a.