Artykuły
Kto wygra Turniej Kandydatów? Oto, co mówią statystyki!

Kto wygra Turniej Kandydatów? Oto, co mówią statystyki!

NathanielGreen
| 100 | Inne

Ośmiu najlepszych arcymistrzówFabiano Caruana, Hikaru Nakamura, Alireza Firouzja, Ian Nepomniachtchi, Praggnanandhaa Rameshbabu, Gukesh Dommaraju, Vidit Gujrathi oraz Nijat Abasov—rozpocznie wkrótce w Toronto, w Kanadzie, walkę w ramach Turnieju Kandydatów 2024. Tylko zwycięzca tego turnieju zdobędzie prawo do zmierzenia się z aktualnym mistrzem świata GM Ding Lirenem w Meczu o Mistrzostwo Świata FIDE 2024.

No dobrze, ale który z wyżej wymienionych zawodników wygra turniej? W niniejszym artykule chcemy przybliżyć Wam, co na ten temat mówią statystyki. Szczególne podziękowania dla Taia Pruce'a-Zimmermana (@chessnumbers) za nieocenioną pomoc!

Oprócz podawania suchych danych, poprosiliśmy również o ocenę każdego z uczestników następujących arcymistrzów: naszych wspaniałych komentatorów GM-a Davida Howella i GM-a Roberta Hessa, 12. mistrzynię świata GM Alexandrę Kosteniuk oraz współpracującego z Chess.com GM-a Rafaela Leitao. Serdecznie dziękujemy im za poświęcony czas i analizę!

Uwaga: Statystyki bazują na oficjalnym rankingu zawodników z marca 2024 roku.

Caruana – 36,1%

Caruana to oprócz GM-a Magnusa Carlsena jedyny zawodnik na świecie, który do Turnieju Kandydatów przystępuje z rankingiem powyżej 2800. Z całej stawki ma też największe doświadczenie w tego typu turniejach, ponieważ tegoroczne rozgrywki będą już jego piątymi z rzędu. Wszystko to razem wzięte pozwala przypuszczać, że oczekiwania wobec trzykrotnego mistrza Stanów Zjednoczonych będą dość wysokie.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Kosteniuk zgadza się ze statystykami: Caruana to jej faworyt. Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.

Większość naszych arcymistrzów zgodziło się z tym, że Caruana jest największym faworytem do wygrania turnieju. 

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
36,1% są... za wysokie OK OK OK
  • Hess: „Uważam, że Fabi powinien być uznawany za faworyta, ponieważ jego znakomite przygotowanie i umiejętność liczenia wariantów to sprawdzone składniki do osiągnięcia sukcesu. Jednak czy w gronie tak silnych przeciwników... naprawdę uda mu się powtórzyć sukces z 2018 roku?”
  • Howell: „On grał już w Turnieju Kandydatów i wie, z czym to się je. W 2023 r. Fabi był jednym z zawodników, którzy prezentowali najlepszą formę… Widać, że ma w sobie spokój, jest skupiony, a jego forma jest stabilna”.
  • Kosteniuk: „Choć ogólnie rzecz biorąc nie lubię przewidywać, co może się wydarzyć w przyszłości… to jednak w zeszłym roku Caruana prezentował bardzo stabilną formę i cały czas osiągał bardzo dobre wyniki. Jest zdecydowanym faworytem do zwycięstwa w turnieju”.
  • Leitao: „W 2023 r. był najlepszym zawodnikiem na świecie i wszystko wskazuje na to, że nadal jest w świetnej formie. Według mnie to on wygra turniej”.

Choć ogólnie rzecz biorąc nie lubię przewidywać, co może się wydarzyć w przyszłości… to jednak w zeszłym roku Caruana prezentował bardzo stabilną formę i cały czas osiągał bardzo dobre wyniki. Jest zdecydowanym faworytem do zwycięstwa w turnieju.

—GM Alexandra Kosteniuk

Caruana – kluczowe fakty i statystyki

      • Najwyższy performance rating w 2023 r. (lepszy od Nakamury i Carlsena)
      • Łącznie rozegrał już aż 96 partii klasycznych z pozostałymi kandydatami (najwięcej ze wszystkich zawodników).

Nakamura – 24,7%

Jeśli patrzeć przez pryzmat rankingu, Nakamura jest jednym z dwóch najsilniejszych uczestników turnieju, z przewagą ok. 30 pkt Elo nad Firouzją. Amerykanin znajduje się w pierwszej piątce zawodników na świecie już od ponad roku i tuż po Caruanie to właśnie on ma największe szanse na zagranie w meczu o mistrzostwo świata.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Howell uważa, że Nakamura jest w gronie faworytów turnieju.
Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
24,7% są... OK OK za wysokie za wysokie
  • Hess: „Taka ocena wydaje się słuszna, ponieważ Hikaru ostatnio szaleje, wygrywając turniej za turniejem niezależnie od tempa gry... Jest też znany z tego, że potrafi dominować w partiach z mniej doświadczonymi zawodnikami, co daje mu spore szanse na dobry wynik”.
  • Howell: „Jeszcze kilka lat temu powiedziałbym, że nie wiadomo czego spodziewać się po Nakamurze. Zwłaszcza w tak dużym turnieju jak Turniej Kandydatów, w którym gra toczy się o tak wysoką stawkę. Jednak w ostatnim czasie Nakamura ciągle sprawia bardzo dobre wrażenie. Rzadko kiedy przegrywa (a przecież solidność to wspólna cecha tych, którzy wygrywali kilka ostatnich Turniejów Kandydatów)... a wygrywanie stało się jego nawykiem”.
  • Kosteniuk: „Zawsze jestem pod wrażeniem tego, jak Hikaru potrafi prezentować szachy na najwyższym poziomie i jednocześnie streamować i nagrywać podsumowania, w tym również podczas Turnieju Kandydatów. Mimo to uważam, że przedstawione prawdopodobieństwo wygrania przez niego turnieju jest nieco za wysokie”.
  • Leitao: „W przeciwieństwie do innych uczestników turnieju, zdobycie tytułu mistrza świata nie jest dla niego sprawą priorytetową”.

W ostatnim czasie Nakamura ciągle sprawia bardzo dobre wrażenie... a wygrywanie stało się jego nawykiem.

—GM David Howell

Nakamura – kluczowe fakty i statystyki

      • Przystępuje do Turnieju Kandydatów z serią 46 partii klasycznych bez porażki
      • Pięciokrotny mistrz Stanów Zjednoczonych i czterokrotny zwycięzca turnieju Gibraltar Masters

Firouzja – 10,6%

Najmłodszy z czwórki uczestników, którzy grali już w Turnieju Kandydatów, i jeden z trzech, którzy w swojej karierze przekroczyli ranking 2800. Pod względem statystyk, Firouzja jest trzecim z kolei zawodnikiem z największymi szansami na zwycięstwo. Bliżej jest mu jednak do reszty stawki niż do Caruany i Nakamury.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Firouzja mógł liczyć na największe wsparcie ze strony Rafaela Leitao.

Nasi arcymistrzowie mieli różne opinie na temat statystycznych szans Firouzji. 

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
10,6% są... za niskie OK za wysokie za niskie
  • Hess: „On jest w stanie pokonać (czytaj: zmieść z szachownicy) praktycznie każdego zawodnika. Jego awanturniczy styl może jednak działać jak kryptonit, gdy potrzebny jest spokój”.
  • Howell: „Jestem ogromnym fanem Alirezy, a oglądanie jego gry wtedy, gdy jest w formie, to czysta przyjemność. W poprzednim roku prezentował jednak zmienną formę… 10,6% szans na zwycięstwo wydaje się OK, choć jestem zaskoczony, że jego szanse oceniono wyżej niż szanse Iana Nepomniachtchiego”.
  • Kosteniuk: „Według mnie Firouzja będzie ‘czarnym koniem’ turnieju, ale wcale nie uważam, że ma większe szanse niż np. Pragg”.
  • Leitao: „Firouzja wyciągnął sporo wniosków z tego, co wydarzyło się w poprzednim Turnieju Kandydatów. Ma teraz większe doświadczenie i wydaje się, że szachy odzyskały u niego priorytet... Gdybym miał obstawiać zakłady z takimi notowaniami, dla mnie Firouzja byłby zakładem wartościowym (value bet)”.

Gdybym miał obstawiać zakłady z takimi notowaniami, dla mnie Firouzja byłby zakładem wartościowym (value bet).

—GM Rafael Leitao

Firouzja– kluczowe fakty i statystyki

      • Najmłodszy gracz w historii, który osiągnął poziom 2800 Elo
      • Jeden z dwóch zawodników, którzy w trakcie swojej kariery zmieniali federację szachową (drugi to Caruana)

Nepomniachtchi – 10,4%

Nepomniachtchi wystąpił do tej pory w dwóch Turniejach Kandydatów (z rzędu) i za każdym razem je wygrywał. Jednak statystycznie rzecz biorąc, fakt ten ani nie zwiększa, ani nie zmniejsza jego szans na odniesienie trzeciego zwycięstwa z rzędu, a prawdopodobieństwo, że wygra turniej, jest tylko minimalnie niższe niż w przypadku Firouzji.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Największe rozbieżności pomiędzy danymi statystycznymi a opiniami naszych ekspertów miały miejsce właśnie w przypadku Nepomniachtchiego. 

Hessowi bardzo nie podobała się prognoza szans Nepomniachtchiego: „Nie ma mowy, żeby Fabi miał 3,5x większe szanse na wygranie turnieju niż Ian!” Zdjęcie: Maria Emelianova/Chess.com.
Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
10,4% są... o wiele za niskie za niskie za niskie OK
  • Hess: „Taka wartość procentowa w przypadku Iana to wręcz zniewaga! Nepo wygrał ten turniej dwa razy z rzędu, bez względu na okoliczności i szanse, które mu dawano. Zawsze jest świetnie przygotowany i walczenie nastawiony. Zanotował niewielki spadek rankingowy, ale wiadomo, że od czasu przegranej z Dingiem w dramatycznych okolicznościach będzie to jego najważniejszy turniej”.
  • Howell: „Czuję, że oprócz Caruany i Nakamury to właśnie on należy do ‘wielkiej trójki’ faworytów”.
  • Kosteniuk: „Widzieliśmy, jak Ian wygrywał dwa ostatnie Turnieje Kandydatów i dwukrotnie grał w meczach o mistrzostwo świata, przy czym ostatnim razem do szczęścia zabrakło mu bardzo niewiele. Mimo to z jakiegoś powodu mamy tendencję do niedoceniania jego szans”.
  • Leitao: „Myślę, że jest na tym samym poziomie co Firouzja i Nakamura”.

Taka wartość procentowa w przypadku Iana to wręcz zniewaga!

—GM Robert Hess

Nepomniachtchi – kluczowe fakty i statystyki

      • Dwukrotny mistrz Rosji – triumfował w 2010 r. i dziesięć lat później, w 2020 r.
      • Najwyższy ranking w karierze 2799,8 (najwyższy w historii przed granicą 2800)

Praggnanandhaa – 7,7%

W ciągu ostatnich kilku miesięcy ranking trzech zawodników z Indii stale się zmieniał. Co ciekawe, w oficjalnym marcowym rankingu wszyscy trzej mieli identyczny ranking wynoszący 2747 Elo. Tuż przed Turniejem Kandydatów na szczycie hierarchii znalazł się jednak Praggnanandhaa.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Howell i Kosteniuk bardzo wysoko ocenili szanse Praggnanandhy, natomiast Hess i Leitao ocenili wszystkich trzech zawodników z Indii mniej więcej podobnie.

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
7,7% są... OK OK za niskie OK
  • Hess: „O ile Pragg jest bohaterem narodowym i ulubieńcem fanów, który rzadko przegrywa… to jest jednak bardzo młody i nie ma doświadczenia wygrywania wielu klasycznych partii w wyczerpującym turnieju przeciwko przeciwnikom o rankingu 2750+, którzy przygotowywali się do tego wydarzenia od miesięcy, jeśli nie lat”.
  • Howell: „Pragg potrafi trzymać nerwy na wodzy, ma bardzo elastyczny repertuar debiutowy i jest bardzo uniwersalnym zawodnikiem. Ma wszystkie kluczowe cechy mogące zadecydować o udanym Turnieju Kandydatów… Wartość 7,7% wydaje mi się odpowiednia. Myślę, że na tym etapie jego kariery oczekiwanie od niego zwycięstwa w turnieju byłoby zbyt wygórowane, ale zdecydowanie widzę go w górnej połowie stawki”.
  • Kosteniuk: „Jest młody, ambitny i może pozwolić sobie na grę bez zbytniej presji i myślenia o wyniku”.
  • Leitao: „Praggnanandhaa znacznie poprawił swoją grę w ciągu ostatnich dwóch lat, jednak wciąż jest zbyt młody, by wygrać ten turniej”.

Pragg potrafi trzymać nerwy na wodzy, ma bardzo elastyczny repertuar debiutowy i jest bardzo uniwersalnym zawodnikiem. Ma wszystkie kluczowe cechy mogące zadecydować o udanym Turnieju Kandydatów.

—GM David Howell

Praggnanandhaa – kluczowe fakty i statystyki

      • Trzykrotny mistrz świata juniorów, który zdobył tytuł mistrza międzynarodowego w wieku 10 lat
      • Najmłodszy w historii półfinalista i finalista Pucharu Świata

Gukesh – 6,5%

17-letni Gukesh jest najmłodszym uczestnikiem Turnieju Kandydatów. Z trzech zawodników z Indii tylko jemu udało się osiągnąć poziom 2750 Elo, dzięki czemu został pierwszym szachistą w Indiach od 37 lat, który prześcignął GM-a Viswanathana Ananda (choć od tamtego czasu zdążył już stracić kilka oczek). I właśnie to zdaje się być odzwierciedlone w jego statystykach.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Biorąc pod uwagę fakt, że Gukesh jest najmłodszym zawodnikiem turnieju, nic dziwnego, że wszyscy czterej arcymistrzowie byli nieco zaniepokojeni jego szansami, choć wcale nie z powodu jego talentu.

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
6,5% są... OK OK za wysokie za wysokie
  • Hess: „Wytrwałość Gukesha jest godna podziwu. Odniosłem wrażenie, że w Grand Swiss zbyt mocno się starał, przez co doznał ogromnego zawodu właśnie wtedy, gdy wydawało się, że nic złego nie może się mu już przytrafić. Potem wrócił jednak do gry w turniejach w Chennai i Wijk aan Zee... Ten rodzaj usposobienia może być przydatny, gdy w walce liczy się tylko zwycięstwo. Dlatego sądzę, że Gukesh ma uzasadnione szanse na wygranie turnieju”.
  • Howell: „Gdyby 17-latek zakwalifikował się do meczu o mistrzostwo świata, cały świat byłby w szoku! [Ale] Gukesh ma tendencję do grania dość ryzykownych szachów, co z historycznego punktu widzenia nie jest dobrą receptą na sukces w Turnieju Kandydatów”.
  • Kosteniuk: „Zawsze trudno jest prognozować wyniki młodych zawodników, więc po prostu z niecierpliwością czekam na jego debiut w Turnieju Kandydatów”.
  • Leitao: „Ostatnio w grze Gukesha pojawiły się pewne oznaki niestabilności i jest to problem, który musi rozwiązać przed rozpoczęciem turnieju”.

Zawsze trudno jest prognozować wyniki młodych zawodników, więc po prostu z niecierpliwością czekam na jego debiut w Turnieju Kandydatów.

—GM Alexandra Kosteniuk

Gukesh – kluczowe fakty i statystyki

      • Najmłodszy gracz w historii, który przekroczył ranking 2750
      • Trzeci najmłodszy w historii uczestnik Turnieju Kandydatów (za arcymistrzami Bobbym Fischerem i Magnusem Carlsenem)

Vidit – 4,0%

Vidit zaliczył słaby start w marcowym Prague Masters, zdobywając zaledwie 3 pkt w 9 partiach, przez co ma w tej chwili drugi najniższy ranking wśród wszystkich uczestników Turnieju Kandydatów. Choć słabe występy przed turniejem wcale nie muszą o niczym świadczyć, to jednak statystyczne szanse Vidita nie są tak wysokie, jak byłyby gdyby jego ranking był nieco wyższy.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
4,0% są... OK za niskie OK za niskie
  • Hess: „Vidit udowodnił już, że potrafi wygrywać duże imprezy, jednak poziom przeciwników w Turnieju Kandydatów jest o wiele wyższy, co czyni go mało prawdopodobnym zwycięzcą. Dla kontekstu: w Grand Swiss zmierzył się tylko z dwoma zawodnikami powyżej 2700 FIDE”.
  • Howell: „Jego debiuty zawsze stały na światowym poziomie, zawsze grał bardzo taktycznie i mam też wrażenie, że poczynił ogromne postępy w grze w bardziej technicznych pozycjach... 4% to trochę za mało... choć z pewnością wygranie przez niego całego turnieju byłoby dla wszystkich wielkim szokiem”.
  • Kosteniuk: „Nie będzie to dla niego łatwy turniej, ale będę zadowolona, gdy ktoś, kto według mnie ma małe szanse pokaże, że jednak jestem w błędzie”.
  • Leitao: „Zdecydowanie najbardziej niedoceniany zawodnik. Z tego co widziałem ostatnio w jego partiach, to wcale nie odstaje od dwóch swoich rodaków, a ma nad nimi tę przewagę, że jest bardziej dojrzałym zawodnikiem”.

Zdecydowanie najbardziej niedoceniany zawodnik... wcale nie odstaje od dwóch swoich rodaków, a ma nad nimi tę przewagę, że jest bardziej dojrzałym zawodnikiem.

—GM Rafael Leitao

Vidit – kluczowe fakty i statystyki

      • Ma 29 lat, co czyni go najstarszym w gronie debiutantów w turnieju
      • W 2021 i 2023 r. awansował do ćwierćfinałów Pucharu Świata

Abasov – 0,07%

Tak! Na 10 tys. symulacji turnieju Abasov wygrał go łącznie siedem razy. Jego ranking jest o ponad 110 oczek niższy niż kogokolwiek innego w stawce, co stawia go w bardzo trudnej sytuacji.

Czy arcymistrzowie zgadzają się z taką oceną?

Można się spodziewać, że nasz panel arcymistrzów zgodzi się z tak niskimi szansami Abasova... i dokładnie tak właśnie jest. 

Szanse Hess Howell Kosteniuk Leitao
0,1% są... za wysokie OK OK OK
  • Hess: „Abasov jest po prostu szczęśliwy, że może zagrać w turnieju. Prawdę mówiąc, ma zerowe szanse na wygraną, ale będzie miał bardzo duży wpływ na to, kto tak naprawdę powalczy o udział w meczu o mistrzostwo świata... Wszyscy pozostali uczestnicy muszą zachować przed Abasovem respekt, choć niektórzy na pewno będą chcieli pokonać go dwukrotnie”.
  • Howell: „Swoich szans Abasov może jedynie upatrywać w tym, że wszyscy będą starać się z nim wygrać. Często gra dość nietypowe i kreatywne debiuty, więc myślę, że bez względu na wszystko z pewnością zapewni nam trochę rozrywki”.
  • Kosteniuk: „Na chwilę obecną wynik Abasova w Pucharze Świata 2023 jest jego największym sukcesem w karierze. Zobaczymy, jak zagra tutaj”.
  • Leitao: „Na pewno nie wygra Turnieju Kandydatów, ale może uda mu się odnieść kilka dobrych zwycięstw z niektórymi z najbardziej znanych szachistów”.

Prawdę mówiąc, ma zerowe szanse na wygraną, ale będzie miał bardzo duży wpływ na to, kto tak naprawdę powalczy o udział w meczu o mistrzostwo świata. 

—GM Robert Hess

Abasov – kluczowe fakty i statystyki

      • W Pucharze Świata był rozstawiony z nr 69, a ostatecznie zajął 4. miejsce
      • Rozegrał zaledwie łącznie 13 partii klasycznych przeciwko pozostałym uczestnikom turnieju

Podsumowanie

Jeśli jesteście zainteresowani jeszcze innymi opiniami ekspertów, warto przeczytać opinie GM-a Daniela Naroditsky’ego, które umieścił na Reddicie, albo posłuchać wywiadu Howella z Carlsenem:

To dość oczywiste, że największe oczekiwania są wobec Caruany, choć Amerykanin był już wcześniej w podobnej sytuacji i podołał zadaniu. Jeśli mu się nie powiedzie, statystycznie następny w kolejce jest Nakamura, choć inni arcymistrzowie jako bardziej niebezpiecznego zawodnika typują Nepomniachtchiego. Najmniej przewidywalnym graczem w stawce jest prawdopodobnie Firouzja. Zawodnicy z Indii mają łącznie 18,5% szans na zwycięstwo, ale nie da się przewidzieć, który z nich mógłby sprawić niespodziankę.

Jak myślicie, kto wygra Turniej Kandydatów i dlaczego? Dajcie znać w komentarzach!

NathanielGreen
Nathaniel Green

Nathaniel Green is a staff writer for Chess.com who writes articles, player biographies, Titled Tuesday reports, video scripts, and more. He has been playing chess for about 30 years and resides near Washington, DC, USA.

więcej od NathanielGreen
Mizerne porady szachowe czatu GPT

Mizerne porady szachowe czatu GPT

Genialne ruchy Iana Nepomniachtchiego na Chess.com

Genialne ruchy Iana Nepomniachtchiego na Chess.com