Nazwy bierek szachowych w innych językach
Choć zawsze można pozwolić na to, by nasze szachowe umiejętności mówiły same za siebie, dobrze jest jednak umieć porozumiewać się na tematy szachowe za pomocą słów. Biorąc pod uwagę fakt, że Chess.com podjęło współpracę z Duolingo, postanowiliśmy pokazać Wam, jakimi słowami określa się bierki oraz wybrane terminy szachowe w innych językach z całego świata.
- Nazwy bierek szachowych i wybrane terminy szachowe w innych językach
- Terminy szachowe - zapożyczenia z innych języków
Nazwy bierek szachowych i wybrane terminy szachowe w innych językach
Zacznijmy od nazw bierek. Poniżej znajduje się tabela, w której zamieściliśmy nazwy figur i kilku wybranych terminów szachowych w łącznie 11 językach. Taka wiedza może przydać się na przykład w sytuacji, gdy będziecie chcieli komuś zaimponować . W pierwszej części tabeli zamieściliśmy wersje w jęz. polskim, arabskim, francuskim, niemieckim, indonezyjskim oraz włoskim.
j. polski | j. arabski | j. francuski | j. niemiecki | j. indonezyjski | j. włoski |
Szachy | الشطرنج | Échecs | Schach | Catur | Scacchi |
Król | الملك | Roi | König | Raja | Re |
Hetman | الوزير | Dame | Dame | Menteri | Donna |
Wieża | القلعة | Tour | Turm | Benteng | Torre |
Skoczek | الحصان | Cavalier | Springer | Kuda | Cavallo |
Goniec | الفيل | Fou | Läufer | Gajah | Alfiere |
Pion | البيدق | Pion | Bauer | Pion | Pedone |
Szach | الكش | Échec au roi | Schach | Skak | Scacco |
Szach-mat | الكش مات | Échec et mat | Schachmatt | Skakmat | Scacco Matto |
Pat | موت الملك خنقًا | Pat | Patt | Stalemate / Pat | Stallo |
Roszada | التبييت | Roque | Rochade | Rokade | Arrocco |
Taktyka | التكتيك في الشطرنج | Tactique | Taktik | Taktik | Tattica |
Strategia | الإستراتيجية في الشطرنج | Stratégie | Strategie | Strategi | Strategia |
Otwarcie/debiut | الافتتاح | Ouverture | Eröffnung | Pembukaan | Apertura |
Promocja | الترقية | Promotion | Umwandlung | Promosi | Promozione |
Arcymistrz | الجراند ماستر | Grand Maître | Großmeister | Grandmaster | Grande Maestro |
A teraz czas na język koreański, portugalski, rosyjski, hiszpański i turecki.
Termin | j. koreański | j. portugalski | j. rosyjski | j. hiszpański | j. turecki |
Szachy | 체스 | Xadrez | Шахматы | Ajedrez | Satranç |
Król | 킹 | Rei | Король | Rey | Şah |
Hetman | 퀸 | Dama | Ферзь | Dama | Vezir |
Wieża | 룩 | Torre | Ладья | Torre | Kale |
Skoczek | 나이트 | Cavalo | Конь | Caballo | At |
Goniec | 비숍 | Bispo | Слон | Alfil | Fil |
Pion | 폰 | Peão | Пешка | Peón | Piyon |
Szach | 체크 | Xeque | Шах | Jaque | Şah çekmek |
Szach-mat | 체크메이트 | Xeque-mate | Мат | Jaque mate | Şah ve mat |
Pat | 스테일메이트 | Afogamento | Пат | Ahogado | Pat |
Roszada | 캐슬링 | Roque | Рокировка | Enroque | Rok atmak |
Taktyka | 전술 | Táticas | Тактика | Táctica | Taktik |
Strategia | 전략 | Estratégia | Стратегия | Estrategia | Strateji |
Otwarcie/debiut | 오프닝 | Abertura | Дебют | Apertura | Açılış |
Promocja | 승진 | Promoção | Превращение | Coronación | Terfi |
Arcymistrz | 그랜드 마스터 | Grande Mestre | Гроссмейстер | Gran Maestro | Büyükusta |
Terminy szachowe - zapożyczenia z innych języków
O dziwo, zdarza się również, że znamy pewne terminy szachowe w innych językach, ale tak naprawdę nie wiemy, co one dosłownie oznaczają. Poniżej znajduje się lista najpopularniejszych terminów szachowych zapożyczonych z innych języków i ich znaczenie:
En Passant
Zacznijmy od wyrażenia en passant, które w jęz. angielskim w ogóle nie jest tłumaczone. Dosłowne znaczenie tych francuskich słów to „podczas przechodzenia", natomiast w jęz. polskim używamy zgrabniejszego sformułowania: „bicie w przelocie”. Termin ten określa specjalną zasadę bicia piona, który wykonuje ruch o dwa pola do przodu i staje obok piona przeciwnego koloru.
Fianchetto
W terminologii szachowej zarówno w języku angielskim, jak i polskim, słowo to nie jest tłumaczone. A czy wiedzieliście, że fianchetto to tak naprawdę zdrobnienie innego słowa w jęz. włoskim? Chodzi o słowo „fianco”, czyli „flanka” lub „strona”. Gdy wziąć to pod uwagę, termin fianchetto („mała flanka”) zaczyna nabierać sensu: mówimy o „fianchetto” gońca, gdy stawiamy go na flance, czyli z boku szachownicy, a nie w centrum. Po co jednak Włosi stosują zdrobnienie—dlaczego akurat „mała flanka”? Nie mam pojęcia. Być może są po prostu przyzwyczajeni do małych, ślicznych miejsc, np. Burano, i równie ślicznie i zdrobniale postanowili nazywać niektóre terminy szachowe...
Zugzwang
Teraz przechodzimy do terminów pochodzących z jęz. niemieckiego, które są trudniejsze do wymówienia (przynajmniej dla osób mówiących po portugalsku, takich jak ja, czyli autor tego artykułu). Słowo zugzwang oznacza „konieczność wykonania ruchu” i nie dość, że trudno je wymówić, to jeszcze trudniej zauważyć taki motyw na szachownicy. Z drugiej strony, słowo to ma pewien rytm i brzmi fajnie, choć nie tak fajnie, jak słynna „nieśmiertelna partia zugzwangowa”, rozegrana przez GM Arona Nimzowitscha. Zdecydowanie polecam, by się z nią zapoznać. W terminologii szachowej zarówno w języku angielskim, jak i polskim, słowo to nie jest tłumaczone.
Zwischenzug
W terminologii szachowej w języku angielskim słowo zwischenzug nie jest tłumaczone, natomiast w jęz. polskim tłumaczymy je jako „wtrącony ruch”. Lepiej jednak nie sprawdzać jego znaczenia w internecie, ponieważ Google uważa, że ma ono coś wspólnego z pociągami... (niem. zug - pociąg [przyp. tłum.]).
Intermezzo
Jeśli język niemiecki jest jednak dla Was zbyt trudny (lub jeśli jecie akurat przepyszną pizzę), możecie też skorzystać z włoskiej wersji powyższego terminu. Gdy znajdziecie wtrącony ruch na szachownicy, podwińcie rękawy, usiądźcie wygodnie i dumnie zakrzyknijcie „intermezzo!”. Nie róbcie tego jednak podczas turnieju, bo możecie zostać z niego wykluczeni...
Która nazwa w jęz. obcym podoba Wam się najbardziej? Koniecznie dajcie nam o tym znać w komentarzach!